Helgafell - 01.05.1953, Blaðsíða 99

BÓKMENNTIR
97
bera afhöggvið höfuð Þorgeirs í tún-
hlið í Ögri, og lýkur þá hamingju Þor-
móðar skálds við Djúp. Butraldi fer
til Graenalands og Þormóður eltir slóð
hans til hefnda, en verður jafn slyppi-
fengur og svarabróðir hans: Butralda
verður ekki náð, hvorki af hetju né
skáldi, hugsjón beggja er blekking, og
Butraldi hverfur sýnum í nótt norður-
setunnar, en skáldið stendur öllu svipt-
ur að leiðarlokum.
Frægðarsaga þeirra svarabræðra á
Hornströndum varð í rýrara lagi, því
að afrekið verður ekki mælt öðrum
kvarða en andsæðingnum. En hér voru
ekki aðrir andstæðingar en þeir, er
ekki vildu verjast og máttu ekki manns-
blóð sjá. Og jafnvel þegar Þorgeiri
tekst loks að finna mann, sem ver rétt
smn og eign með vopnum, svo sem
þegar hann barðist við Gils bónda
Másson, þá er víkingslundin svo með
öllu horfin úr óbreyttri alþýðu, að vígs-
nautar Þorgeirs og húskarlar Gils
bónda setjast að mat undir hvalskjaft-
mum og eta magál og glerhákall með-
an hetjurnar og húsbændur þeirra berj-
ast til þrautar!
Þegar víkingu þeirra fóstbræðra lýk-
Ur a Vestfjörðum skilur leiðir með
beim. Þorgeir fer utan og tekur þátt í
víkingaferðu m í Vestur-Evrópu, gerist
kappi í liði lítt þekkts höfðingja, Ólafs
^'§ra, er síðar verður konungur Nor-
e§s, en Þormóður fær Þórdísar í Ögri
e§ verður mikill hamingjumaður við
D
'jup.
VI.
, ^stum Þormóðar Bessasonar er lýst
Gerplu með þeim hætti, að fá dæmi
munu vera slíkra listbragða í skáld-
SÖgu ^ra 20. öld. Konur þær tvær, er
eiga hjarta skáldsins hálft hvor, Kol-
brún og Þórdís í Ögri, eru ekki aðeins
venjulegar ástkonur, eigingjarnar,
kröfufrekar og fórnfúsar í ást sinni á
hinu brigðlynda skáldi. Höfundur
Gerplu breytir þeim annað veifið í
tröllkonu eða valkyrju, en svo er leikni
hans mikil, að lesandi 20. aldar tekur
galdurinn, forneskjuna og þjóðsöguna
sem veruleika og finnst þetta sjálfsagð-
ur hlutur. Listrænar sjónhverfingar
sögunnar verða staðreyndir, er falla eðli-
lega að persónunum, gefa þeim þann
vöxt og svip, sem þeim hæfir. Undir
björgum Hornstranda sér Þormóður
konur tvær vörpulegar, dökka tröll-
konu og bjarta valkyrju, leika sér að
eggi einu litlu: ,,Hvað skaltu gefa
honum ? mælti sú hin dökkva er bygg-
ir undirdjúpin.
Þá svarar hún er lit hefur sólar:
Staðfestu mun eg gefa honum, þá sem
ágætust þykir við Djúp, karl og kú,
hús og hjón; eru þar öll hlunnendi á
Islandi; eg mun ala honum dætur
tvær, og skal önnur vera fögur sem
túngl, önnur sem stjarna; en sjálf mun
eg vera honum sól. Eða hvað gefur
þú ?
Tröllkonan segir: Eg mun gefa hon-
um fátækt sem mest verður á útjaðri
veraldar, og geta við honum þær dæt-
ur helju næstar, er heita nótt, þögn og
auðn. En af rnínu kné mun hann hafa
það undur sem ekki himinn né jörð
fær við jafnast né á aukið né ofar
komist uns heimsbyggðin er öll og goð-
in dauð.
1 þeim töluðum orðum stóð kona
þessi á fætur og gekk inní bergið og
hafði með sér fjöregg Þormóðar kol-
brúnarskálds“.
Astarsaga Þormóðar er linnulaus för
milli þessara tveggja kvenna, óvíst