Helgafell - 01.05.1953, Blaðsíða 109

BÓKMENNTIR
107
skjóta það, þótt riffillinn bíði inni í bae,
heldur klífur hann þrítugan hamarinn
og leggur sig í margfalda lífshættu, áð-
ur en hann er búinn að klöngrast ir.eð
það upp á klettabrún. Er þá svo af
honum dregið, að hann hnígur niður
ön.-nagna, en larr.bið tekur til fótanna
sprellfjörugt og hleypur burt, lítur þó
um öxl á lífgjafa sinn og segir: ,,Me-
he !“ Verður þetta að teljast fyllilega
réttmætur dómur hjá lambinu.
I fölu grasi
Jón Jóhannesson — Heianskringla
1952
Alllengi hafa menn beðið eftir því,
að bók kæmi frá Jóni Jóhannessyni.
Mörg undanfarin ár hafa birzt eftir
hann kvæði í ý.msum tímaritum, og
þau hafa vakið athygli og fært mönn-
um heim sanninn um, að hér er á ferð
vandvirkt skáld, sem nokkurs má af
vaenta. Og nú er bók hans komin,
rösklega fimmtíu kvæði.
Þau kvæði munu vera ort á löngu
arabili, og sennilegast um að ræða úr-
valsyfirlit á framlagi höfundarins. En
því
fer fjarri, að hann þurfi að minnk-
ast sín fyrir það framlag í heild, svo
bráðvel eru kvæðin gerð, langflest; og
bó hvorki ,,lærð“ né frumleg, nema í
°rðavali á stöku stað. Jón er jákvætt
sháld, góður hagyrðingur (og veit, hve
baettulegt það er), hefur næman smekk
°g heiðan hug, einlægan leitandi vilja
til fágunar og valds yfir efni og anda
^jóðsins. En frumlegur er hann ekki,
a- °i. k. leggur hann ekki rækt við
bann frumleika, sem manni finnst
Jota að leynast innra með honum.
ann forðast að ganga of langt. Vit-
'•"naðurinn heldur áftur af skáldinu.
Samt leiðist hann til, í skorti á bein-
um tengslum við erlenda — og jafnvel
innlenda — skóla síðari tíir.a, að vera
undir áberandi áhrifum sérkennilegs
skálds eins og Kajams, sem að vísu
er freisting að læra af — en forðast ber
að stæla.
í formi er Jón svotil hvergi nýr. Á-
stæðulaust er að ætla, að það stafi
af vöntun á hugkvæmni. Sennilegra er,
að hann forðist vísvitandi nýjar leiÖir.
Tómas, Steinn og Guðmundur Böðv-
arsson eru hans meistarar, að ógleymd-
um Magnúsi Ásgeirssyni, en af þýð-
ingum hans hefur hann sennilega lært
mest. Til eru lakari fyrirmyndir, og fá-
ar eru betri. En þó finnst manni, að
Jón þurfi — og hljóti — að vaxa út-
fyrir þennan hóp. Vald sitt á fornum
háttum og á ljóðformum frá fyrri hluta
þessarar aldar má hann vera ánægður
með. Nú verÖur þess krafizt af honum,
að hann beini straumnum í nýjan far-
veg. Hann er þess konar skáld, að
hann vekur traust — og fagnaðarríka
eftirvæntingu. Það gerir ekkert til, þótt
hann kjósi að flýta sér hægt. Gæði
ljóðskálda verða aldrei metin eftir
hárri bókatölu. En velkomin séu kvæði
Jóns Jóhannessonar í bókarform.
Þannig hefðu þau mátt koma miklu
fyrr.
Gengiö á reka
Kristján Eldjárn — Bókaútgáfan
Norðri 1948
ÞOTT margir séu pennafærir í voru
landi, eru þeir því miÖur fremur fáir,
jafnvel ,,miðað við íbúatölu , sem
kunna að skrifa læsilegar ritgerðir af
því tagi, sem erlendir nefna essay,
enda ekkert íslenzkt orð til yfir slíkar