Kjarninn - 26.06.2014, Blaðsíða 61

03/04 pistiLL
Hins vegar hafa þessi áhrif dalað mjög hratt á undanförnum
áratugum, bæði vegna þess hve samgöngur hafa batnað og
vegna þess að leikmenn landsliða spila oftar en ekki fjarri
heimahögunum og þurfa því að ferðast jafnlangt og hver
annar til þess að komast á mótið. Í dag telur Silverman að
áhrif þessa séu lítil sem engin – þótt þeir Anderson og Sally
hafi reyndar komist að því að liðum gangi örlítið verr eftir
því sem menningarmunur gestgjafans og heimalandsins er
meiri.
Dómararnir geta skipt sköpum
Þriðja kenningin, sem á sífellt meira fylgi að fagna meðal
fræðimanna, er sú að dómarar láti ómeð-
vitað undan látunum í áhorfendum þegar
þeir neyðast til þess að taka ákvörðun á
augnabliki og hygli þannig heimaliðinu
– með öðrum orðum sé heimadómgæsla
stærsti kosturinn við að leika á heimavelli.
Það gæti t.d. útskýrt af hverju heimavallar-
áhrifin eru mun sterkari í fótbolta, þar sem
ákvörðun dómarans er líklegri til að hafa
úrslitaáhrif á gang leiksins, en í nokkurri
annarri hópíþrótt. Þetta er hins vegar kenning sem er erfitt
að sanna, því það er erfitt að mæla hvort dómgæsla er hlut-
laus eða ekki. Til dæmis liggur ljóst fyrir að dómarar í ensku
úrvalsdeildinni, Meistaradeild Evrópu, Bundesligunni og víð-
ar eru líklegri til dæma víti á útilið og spjalda þau jafnframt
oftar en heimalið. En hvernig getum við útilokað að lið leiki
ekki einfaldlega grófari bolta á útivelli en á heimavelli og því
hafi þessi spjaldagleði dómaranna ekkert með hlutdrægni
eða hlutleysi að gera?
Þýski vinnumarkaðshagfræðingurinn Thomas Dohmen
fann snilldarlega lausn á þessum mælingarvanda. Ein breyta
öðrum fremur ætti nefnilega ekki að litast af mismunandi
framkomu liðanna en er hins vegar alfarið í höndum
dómarans; nefnilega uppbótartími. Hann komst að því að
dómarar í þýsku deildinni væru að jafnaði líklegri til þess
„En hver ætli sé
eiginlega skýr-
ingin á þessum
heimavallaráhrifum
á heimsmeistara-
mótinu?“