Kjarninn - 31.07.2014, Blaðsíða 47

05/06 álit
Í viðtali við fulltrúa Skógræktarfélags Íslands, sem hefur
umsjón með Landgræðsluskógaverkefninu, kom fram að erfitt
gæti reynst að auka hlutfall birkis í því verkefni umfram það sem
verið hefur, enda hefur það hlutfall verið mjög hátt (50-70% af
gróðursettum plöntum). Stafar það einkum af áhuga viðtakenda
plantnanna á aukinni fjölbreytni í tegundavali (bls. 6).
Hér er vert að benda á að skógur sem upphaflega er 50:50
blanda af birki og barrtrjám fær yfirbragð barrskógar eftir
nokkra áratugi vegna þess að barrtrén vaxa birkinu yfir
höfuð. Og ríkinu er í lófa lagið að setja það skilyrði fyrir
styrkveitingum til landgræðsluskóga að aðeins séu notaðar
upprunalegar trjátegundir. Hvers vegna er það ekki gert?
Í viðtölum við framkvæmdastjóra og starfsfólk Landshluta-
verkefnanna kom fram að innan við tíu (af um 600) skógar-
eigendur sem þátt taka í Landshlutaverkefnunum vilja eingöngu
birki eða aðrar innlendar tegundir. Þó kom fram sú almenna
skoðun að hægt væri að auka gróðursetningu birkis á lögbýlum
ef hvatt yrði til þess og jafnframt að sumir landeigendur myndu
þiggja girðingastyrki til að friða birkileifar ef þeir væru í boði. Til
þess þyrfti þó að afnema þann neikvæða hvata sem felst í því að
virðisaukaskattur fæst eingöngu endurgreiddur við nytjaskógrækt
og/eða að bæta við nýju fyrirkomulagi styrkveitinga. Endurheimt
birkiskóga gæti þá orðið sérstakt viðfang innan Landshluta-
verkefnanna með sérfjárveitingu og e.t.v. öðruvísi fyrirkomulagi
styrkveitinga (bls. 6).
Ekki er óeðlilegt að skógarbændur freistist til að
rækta aðfluttar tegundir frekar en birki þegar svona er í
pottinn búið. Spyrja má hvers vegna ekki er löngu búið að
afnema ofangreindar hömlur og þvert á móti umbuna þeim
sérstaklega sem vilja endurheimta birkiskógana. Þótt stór-
felld skógeyðing fyrr á öldum sé notuð sem meginrök fyrir
skógrækt nú virðist aukin útbreiðsla birkiskóga alls ekki í
fyrirrúmi hjá opinberum skógræktaraðilum.