Kjarninn - 04.09.2014, Blaðsíða 42

05/07 EfnaHagSmál
þeirri þekkingu og viðskiptatengslum sem slík fjárfesting
getur fært til landsins.
Óstöðugleikinn birtist m.a. í því að samdráttarskeiðið sem
hófst með hruninu varð það fjórða frá lýðveldisstofnun þar
sem landsframleiðsla á mann dregst svo skarpt saman að það
tekur fjölda ára að vinna það aftur upp. Óstöðugleikinn hefur
þó verið enn meiri þegar kemur að verðlagi og gengi – þ.e.
íslensku krónunni. Ekkert nágrannalanda okkar hefur búið
við svipað umhverfi og við þegar kemur að peningamálum.
Núverandi gjaldeyrishöft eru bara ein varðan enn á þeirri
þrautagöngu. Óstöðugur gjaldmiðill býr til óþolandi um-
hverfi fyrir bæði atvinnurekendur og launþega.
Vöxtur getur komið víða fram. Á Íslandi hafa undanfarin
ár komið fram ýmis mjög áhugaverð fyrirtæki sem hafa
haslað sér völl alþjóðlega. Flest selja ýmiss konar þjónustu en
einnig eru nokkur iðnfyrirtæki. Vandinn er að þau eru helst
til fá. Það er nánast hægt að telja þau stærstu á fingrum sér.
Svona fyrirtækjum er hægt að fjölga.
lítil framleiðni í þjónustu
Útflutningur og gjaldeyrissköpun er þó ekki það eina sem
skiptir máli fyrir hagvaxtarhorfur á Íslandi. Ekki eru síður
sóknarfæri innanlands. Framleiðni í ýmsum geirum inn-
lendrar þjónustu er lítil. Fyrirtæki eru smá og samkeppni
takmörkuð. Þetta kemur m.a. fram í verslun. Það er því
miður nánast reglan að vörur eru talsvert dýrari hérlendis
en í nágrannalöndunum. Ekki vegna flutningskostnaðar og
opinberra gjalda, þótt slíkt skipti máli, heldur vegna þess að
rekstrareiningarnar eru svo litlar og óhagkvæmar hér og að-
hald markaðarins takmarkað. Þessu verður vart breytt nema
með því að íslenski markaðurinn verði samofnari mörkuðum
nágrannalandanna. Það gefur kost á aukinni stærðarhag-
kvæmni og samkeppni, sem eykur framleiðni í verslun og
vörudreifingu og lækkar vöruverð.
Ekkert af þessu mun gerast sjálfkrafa. Þetta eru langtíma-
verkefni fyrir samfélagið í heild.