Kjarninn - 04.09.2014, Blaðsíða 43

06/07 EfnaHagSmál
Þokkalegt útlit til næstu ára
Ef við horfum til skemmri tíma, nokkurra ára, eru flestar
hagspár nokkurn veginn samhljóma. Spáð er einhverjum
hagvexti, e.t.v. 3% á ári fyrir landsframleiðslu í heild og um
2% fyrir vöxt landsframleiðslu á mann. Í sögulegu samhengi
er það þokkalegt og í samanburði við nágrannalöndin fínt.
Einnig er spáð afgangi af viðskiptum við útlönd sem nemur
um 2% af landsframleiðslu. Það er líka ágætt. Við þurfum
helst að hafa einhvern afgang á næstu árum vegna skuld-
setningar innlendra aðila utanlands.
Afgangurinn þarf ekki að vera meiri en þetta til að hrein
skuld landsmanna við útlönd minnki hratt. Íslendingar
skulda nú erlendum aðilum um hálfa landsframleiðslu, þegar
tekið hefur verið tillit til líklegra endurheimta úr þrotabúum
föllnu bankanna, innlendra og erlendra eigna búanna og
skiptingu kröfuhafa. Með 3% hagvexti á ári og 2% afgangi af
viðskiptum við útlönd tekur innan við 20 ár að snúa stöðunni
við. Þá ættu Íslendingar meiri eignir í útlöndum en sem
nemur eignum erlendra aðila hér og skuldum við útlönd.
Það væri ekkert fráleitt markmið, m.a. vegna þess að óhag-
stæðari aldursdreifing þjóðarinnar þegar líður á öldina gerir
það æskilegt að eiga hreinan sjóð í útlöndum þegar þar að
kemur.
Bráðavandinn snýr einkum að því að talsverður hluti
erlendra skulda er ekki fjármagnaður til langs tíma. Þær
skuldir eru fjármagnaðar með höftunum sem binda fé hér-
lendis. Það er vel leysanlegt viðfangsefni. Það er auðvitað líka
hægt að klúðra verkefninu með glannaskap og búa til hnút
sem tekur mörg ár að leysa en það er annað mál.
Hið opinbera í þokkalegum málum
Staðan gagnvart útlöndum er eitt, fjármál hins opinbera
annað. Þar er þó enginn bráðavandi. Halli á rekstri ríkis og
sveitarfélaga verður líklega einhver í ár en þó ekki meiri en
svo að hreinar skuldir hins opinbera standa nokkurn veg-
inn í stað sem hlutfall af landsframleiðslu. Það er ágætlega
viðunandi. Hreinar skuldir hins opinbera eru þó helst til