Kjarninn - 04.09.2014, Blaðsíða 53
04/04 piStill
hugmyndina um að leggja Ísland niður sem ríki en missa
tökin í meðvitundarleysi meðan réttarríki, þinghelgi, frelsi
fjölmiðla eða lífeyrissjóðakerfi molna niður. Að orða slíka
hugmynd voru landráð til skamms tíma en af því að land-
ráðabrigsl eru krabbamein íslenskrar þjóðfélagsumræðu og
eyða alltaf heilbrigðu lífi hvar sem þau kvikna er það skref
til góðs að kveða niður brigsl sem aðferð. Þá fyrst er hægt
að ræða veikleika Íslands á hlutlægan hátt, af hverju þeir
stafi og hvernig breytingar í heiminum ógni eða styrki stöðu
landsins. Eðlilegt lýðræðisástand er samkeppni hugmynda
um sterkara Ísland.
Einar Benediktsson var ástríðufullur og bjartsýnn
raunsæismaður um Ísland og sagði um sjálfstæðisviðleitni
landsins í stuttum formála 1913: „Ef til vill mun hvergi jafn
smáum hóp ætlað svo mikið að vinna.“ Og hann hafði hárrétt
fyrir sér. Öld síðar er Ísland, eitt fámennasta fullvalda ríki
heims, nýbúið að lifa naumlega af „near-death experience“
eins og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn orðar á ensku kjarna þess
sem gerðist.
Nú er tímabært að spyrja samviskuspurninga: Af hverju
ættirðu að láta þig eitthvað varða annað en þína eigin
einkahagsmuni? Er til eitthvert reikningsdæmi sem sýnir
að það borgi sig fyrir þig? Til er afstaða sem felst í því skýra
gróðadæmi að sækjast eftir samfélagslegri ábyrgðarstöðu til
að beita henni í þágu eigin hagsmuna. Þetta er þó ekki hægt
að gera fyrir opnum tjöldum, telst óheiðarlegt og er í mörg-
um tilvikum ólöglegt og jafnvel refsivert. Hvaða líkur eru á
slíkum málagjöldum og hvaða líkur eru á hinu að þér takist
að fara óáreittur og glaður þínu fram og græða vel? Sumum
finnst síðasta spurningin ætluð siðblindingjum en öðrum
hún vera sjálfsögð. Hvað borgar sig á okkar tímum? Sé næst
spurt hverju geturðu tapað verður svarið: Landinu þínu.