Morgunblaðið - 25.08.2012, Qupperneq 28

28
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Sá ótrúlegi at-burður áttisér stað í
fyrradag að innan-
ríkisráðuneytið
birti auglýsingu
um að haldnar
yrðu ólöglegar kosningar.
Þetta eru töluverð tímamót
hér á landi og þó víðar væri
leitað, því að þótt ríkisstjórnin
hafi áður verið staðin að því að
halda ólöglegar kosningar lá
ekki með sama hætti fyrir
þegar til þeirra var boðað að
þær yrðu ólöglegar. Í því til-
viki kom forherðingin hins
vegar fram eftir á þegar ríkis-
stjórnin ákvað að láta dóm
Hæstaréttar ekki stöðva sig
og valdi í svokallað stjórnlaga-
ráð á grundvelli hinna ólög-
legu kosninga.
Nú telur ríkisstjórnin að
það þoli enga bið að leggja
verk stjórnlagaráðsins í dóm
kjósenda og þá þykir við hæfi
að lögleysunni sé haldið áfram
með því að einnig þær kosn-
ingar séu ólöglegar. Hjá því
hefði mátt komast með því að
fara að lögum og láta Alþingi
ákveða kjördaginn. Í óða-
gotinu í vor var látið hjá líða
að fylgja ákvæðum laganna að
þessu leyti og þegar á þetta
var bent ypptu stjórnarliðar
öxlum og þótti ekki muna um
eitt lagaákvæði til eða frá.
Innanríkisráðherra áttaði
sig á að Alþingi hafði ekki
ákveðið kjördag og sendi
þinginu þess vegna bréf og
spurðist fyrir um kjördaginn.
Þingforseti benti í svari sínu á
að forsætisnefnd þingsins
væri ekki bær til þess að túlka
vilja þingsins og
þar með fékkst
endanlega stað-
fest, fyrir þá sem
töldu einhvern
vafa uppi, að kjör-
dagur hafði ekki
verið ákveðinn.
Eftir þetta var í megin-
atriðum tvennt í stöðunni.
Fyrri kosturinn var að láta
eins og engu skipti þótt kjör-
dagur hefði ekki verið ákveð-
inn lögum samkvæmt og halda
kosningarnar þann dag sem
ríkisstjórninni hentaði. Síðari
kosturinn var að bíða þess að
þing kæmi saman til að ákveða
kjördag, eða jafnvel að kalla
það sérstaklega saman í þess-
um tilgangi. Í síðara tilvikinu
hefðu kosningarnar tafist eitt-
hvað, en þá hefði verið farið að
lögum. Innanríkisráðherra
hefur nú staðfest með auglýs-
ingu að hann valdi fyrri kost-
inn.
Ekki er gott að skilja hvers
vegna ráðherra tekur þann
kost vísvitandi að boða til
ólöglegra kosninga. Hugs-
anlegt er að þar spili inn í að
hann, líkt og margir, líti svo á
að þessar kosningar séu
merkingarlaus vitleysa og
ekki taki því að lenda í rimmu
við formenn stjórnarflokk-
anna um svo ómerkilegt mál.
En þó að kosningarnar séu
vissulega vitleysa og spurn-
ingarnar sem lagðar verða
fyrir þá sem munu láta hafa
sig í að mæta á kjörstað séu
hver annarri fráleitari, þá eru
þetta engu að síður kosningar
og kosningar ber að taka al-
varlega.
Löglausar kosningar
verða ekki til að
auka virðingu þings
eða ríkisstjórnar}
Auglýsing um ólöglegar
og marklausar kosningar
Í Morgunblaðinuí gær mátti sjá
samanburð á
virðisaukaskatti
sem lagður er á
þjónustu hótela
hér á landi og í
mörgum öðrum ríkjum sem við
berum okkur gjarnan saman
við. Miðað við núverandi
skatthlutfall, 7%, er Ísland
ágætlega sett og er með svip-
aða álagningu og Frakkland,
Þýskaland og Noregur, svo
dæmi séu tekin. Eitt ríki, Dan-
mörk, sker sig úr með 25%
virðisaukaskatt á hótel.
Sem kunnugt er ætla íslensk
stjórnvöld ekki að vera neinir
eftirbátar í þessu efni. Þau
hyggjast ná forystunni í þess-
ari skattlagningu með því að
færa hótelin upp í 25,5% þrep
og telja sig geta náð í drjúgar
skatttekjur með því móti.
Hár skattur í
Danmörku hefur
verið meðal þeirra
röksemda sem
stjórnvöld hafa
fært fram fyrir því
að hækka skattinn
hér. Vandinn við þá röksemd
er að í Danmörku eru miklir
erfiðleikar í rekstri hótela og
eru þeir einkum raktir til
hinnar miklu skattheimtu sem
spillir samkeppni við hótel í
öðrum löndum.
Því miður eru litlar líkur á
að ábendingar um þetta hrífi á
íslensk stjórnvöld. Þau hafa
ítrekað sýnt að þau telja að
skattheimta hafi engin áhrif á
hegðun fólks eða afkomu fyr-
irtækja og líta á ferðaþjónustu
líkt og aðra atvinnustarfsemi.
Hún sé gæsin sem verpir gull-
eggjunum og færa þurfi sem
fyrst til slátrunar.
Skammsýni stjórn-
valda í atvinnu-
málum lætur enga
grein ósnortna}
Sláturtíð
V
inkona mín flutti heim frá Svíþjóð
árið 2009, nokkrum mánuðum
eftir hrun og búsáhaldabyltingu.
„Mikið vildi ég að Íslendingar
hættu að væla, það er bara ekk-
ert að hérna,“ sagði hún í matarboði og upp-
skar augnaráð sem gæti brennt göt á vegg.
Hún hafði ekki verið hér þegar forsætis-
ráðherra bað Guð að blessa Ísland. Þegar
lögregluþjónar sprautuðu táragasi á æsta
eggjakastara. Þegar eldar loguðu við Alþing-
ishúsið, nótt eftir nótt. Hún hafði ekki fundið
sársaukann sem við, sem þjóð, fundum fyrir.
Sársauka þess sem horfir á eigur sínar og
annarra hverfa, fjárfestingar sínar og sparn-
að gufa upp og hagkerfið leggjast á hliðina,
eins og risaeðlu sem tekur sinn síðasta anda-
drátt áður en hún fer á lista yfir útdauðar
tegundir. Mér fannst hún því ekki eiga neinn rétt á því
að gagnrýna okkur fyrir að líða illa.
Síðan þá eru liðin þrjú ár. Flestir hafa með miklu
átaki komið lífi sínu aftur á ról, jafnvel þaki aftur yfir
höfuðið. Sitjandi ríkisstjórn ætlar reyndar að bíða með
allar helstu björgunaraðgerðir fram yfir næstu kosn-
ingar, en sem þjóð eru Íslendingar staðnir aftur á fæt-
ur. Bognir, marðir og aumir, en standandi.
Og nú skil ég vinkonu mína. Ég skil hana þegar ég
heyri fólk kvarta stanslaust yfir ógæfu sinni, jafnvel í
flugrútunni á leiðinni til útlanda. Ég skil hana þegar ég
fletti fjölmiðlum sem hafa þá eina stefnu að grafa upp
fólk sem lítur á yfirborðinu út fyrir að eiga
bágt, en þolir illa nánari skoðun. Ég skil
hana þegar ég heyri fólk tala um „helvítis
bankafólkið“, eins og gjaldkerar og þjón-
ustufulltrúar hafi verið á ofurlaunum fyrir
hrun.
Ég skil vinkonu mína að því marki að mig
langar oft að segja: „Nú er nóg komið af
bölmóði!“
Þá er ég ekki að hugsa um þá sem misstu
hús sín, eða hafa enn ekki fundið vinnu. Ég
er að hugsa um okkur hin, sem urðum fyrir
áföllum en lifum samt betra lífi en meirihluti
jarðarbúa. Ég er að hugsa um meðal-
Íslendinginn.
Það vita allir sem hafa gengið í gegnum
erfiða tíma að sá dagur rennur upp að maður
verður að hætta að velta sér upp úr ógæf-
unni og takast á við lífið í breyttri mynd.
Það þarf enginn að láta eins og Bjartur í Sumar-
húsum og afneita öllu sem úrskeiðis fór, en það er líka
óþarfi að berja lóminn svo lengi að maður man ekki
lengur af hverju. Einhverstaðar mitt þar á milli liggur
lausnin. Ef við ætlum að ná bata sem þjóð verðum við
einfaldlega að hætta að væla, eins og vinkona mín orð-
aði það, og bíta á jaxlinn. Annars gleymum við öllu sem
er gott, og hverfum í hyldýpi þunglyndis og volæðis.
Ég er reyndar ekki viss um að það sé nákvæmlega
þetta sem vinkona mín átti við, en ég læt sem svo sé.
ee@mbl.is
Elín Esther
Magnúsdóttir
Pistill
Bíttu á jaxlinn, Ísland
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir
aslaug@mbl.is
Það skilar sér ekki nægurárangur í menntun ígrunnskólum miðað viðþað fé sem lagt er í
menntakerfið,“ segir Halldór Árna-
son, hagfræðingur Samtaka atvinnu-
lífsins, SA. Hann segir grunnskól-
ann mjög dýran á hvern nemanda og
stærð bekkja og skipulag vinnu
kennara spili inn í það að grunnskól-
inn hér er dýrari en annars staðar í
Evrópu. Það hefur sýnt sig í könn-
unum OECD, en þar er Ísland í ell-
efta sæti yfir dýrustu menntastofn-
anir í heimi.
„Þetta hefur ekki sýnt sig í
betra menntunarkerfi samkvæmt
könnunum PISA,“ segir Halldór og
vísar þar í árangur íslenskra grunn-
skólanema í PISA-könnun sem er
undir meðaltali OECD-ríkja.
Brotthvarf meira hér á landi
„Hið mikla brotthvarf nemenda
sem verður í framhaldsskólunum er
sóun á fé og þá hefur maður velt fyr-
ir sér hvort lengd námsins sé of mik-
il,“ segir Halldór Árnason.
Samtök atvinnulífsins sendu frá
sér skýrslu nýlega þar sem lögð er
áhersla á að stytta verði grunn- og
framhaldsskólanám þannig að nem-
endur útskrifist tveimur árum fyrr
en nú er. Þeir segja að tækifæri til
breytinga séu fyrir hendi í nýlegum
framhaldsskólalögum. Ekki er farið
að vinna eftir lögunum nema að litlu
leyti, en þar er færð meiri ábyrgð til
skólanna sjálfra og stjórnenda
þeirra. Þeim er gefið meira svigrúm
til athafna en áður var og er breyt-
ingunum ætlað að bæta skólastarf
og menntun og auka hagræði fyrir
nemendur.
„Það er eitthvað að kerfinu, það
skapar leiða hjá nemendum, sem
þýðir að skólinn er ekki nógu frjór,“
segir Halldór, en brottfall nemenda
hér er meira en í nágrannalöndum
okkar og er talið alltof mikið sam-
kvæmt könnunum PISA.
Samtök atvinnulífsins telja
nauðsynlegt að taka á brotthvarfi
nemenda, en um þriðjungur árganga
lýkur ekki námi á framhaldsskóla-
stigi. Þau segja það dýrt því mönnun
í kennslu og húsnæðisþörf miðast
við innritaða. Stytting námstíma í
framhaldsskóla, aukinn stuðningur
við sérþarfir og ráðgjöf eru leiðir
sem gætu stuðlað að minna brottfalli
nemenda.
„Þó svo að kostnaður á nem-
anda í framhaldsskóla sé verulega
lægri en kostnaður á nemanda í
grunnskóla geta breytingar á skipu-
lagi einnig lækkað rekstrarkostnað
skólanna, án þess að rýra gildi
menntunarinnar,“ segir Halldór.
Meiri áhersla á starfsnám
„Það er eins og nemendur nái
ekki að finna sína réttu leið fyrr en
eftir margar tilraunir. Það skiptir
miklu máli að auka fjölbreytni í
starfsnámi í efri bekkjum grunn-
skóla og tengja þá nemendur og
skóla betur við atvinnulífið en verið
hefur,“ segir Halldór sem telur for-
eldrana einnig verða að vera betur
upplýsta um eðli og gildi starfsnáms
og tæknináms.
Í skýrslu SA segir að fjölga
verði þeim sem útskrifast með iðn-
og tæknimenntun úr fram-
haldsskólum. Þá segir að
þörf fyrir færni og þekk-
ingu til starfa vaxi stöðugt
og framhaldsskólinn verði
að mæta þeirri kröfu að
búa ungmenni betur
undir þátttöku á vinnu-
markaði með fjölbreytt-
ara námsframboði og
styttri náms-
brautum.
Nemendur útskrifist
tveimur árum fyrr
Morgunblaðið/Eyþór
Stúdent Samtök atvinnulífsins telja að með styttri námstíma til stúdents-
prófs megi koma í veg fyrir brottfall að einhverju leyti.
Framhaldsskólum hefur fjölgað
á síðustu árum sem hefur leitt
til fækkunar nemenda í nær-
liggjandi skólum og óhag-
kvæmni í rekstri að mati Sam-
taka atvinnulífsins.
„Í fyrsta bekk í framhalds-
skóla er gjarnan kennt efni sem
þegar hefur verið kennt í grunn-
skóla og kvarta nýnemar í fram-
haldsskóla gjarnan undan því.
Með sveigjanleika og breyttu
skipulagi er unnt að styrkja
smærri einingar, stytta nám til
stúdentsprófs og koma í veg
fyrir endurtekningar,“ segir í
skýrslu samtakanna.
Einstakir skólar hafa þeg-
ar byrjað að undirbúa það
að bjóða upp á meiri
möguleika og sveigjan-
leika í nýju skipulagi og
fjölbreyttari kennsluhátt-
um.
Sama efnið
kennt tvisvar
VILJA BREYTT SKIPULAG
Halldór Árnason, hagfræðingur
hjá Samt. atvinnulífsins.