Morgunblaðið - 09.10.2012, Blaðsíða 14

BAKSVIÐ
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
Hæstiréttur staðfesti í gær úr-
skurð Héraðsdóms Reykjaness um
að þrír félagar í Outlaws-vélhjóla-
genginu sæti gæsluvarðhaldi til 11.
október. Rétturinn staðfesti einnig
þá niðurstöðu héraðsdóms að
hafna kröfu um gæsluvarðhald yfir
Víði Þorgeirssyni, leiðtoga Out-
laws.
Lögreglan segir að tilefni að-
gerðanna gegn Outlaws hafi verið
rökstuddur grunur um að félagar í
vélhjólagenginu áformuðu hefndar-
aðgerðir gegn einstökum lögreglu-
mönnum og fjölskyldum þeirra.
Lögreglan lagði hald á vopn, fíkni-
efni og þýfi í aðgerðunum.
Víðir Þorgeirsson sagði við
Morgunblaðið um aðgerðir lögregl-
unnar: „Það angrar mig mikið að
fólk trúi því að við höfum ætlað að
ráðast á konur og börn. Þetta er
algjör fjarstæða að þetta hafi verið
eitthvað sem átti að gera. Við er-
um sjálfir margir fjölskyldumenn.“
Víðir vildi ekki gefa neitt upp
um starfsemi Outlaws annað en að
þetta væri alþjóðlegur mótorhjóla-
klúbbur og bræðralag.
Stofnuð árið 1935
Samtökin Outlaws voru stofnuð
árið 1935 á Matilda bar í McCook
rétt fyrir utan Chicago. Árið 1950
breyttist merki þeirra úr vængj-
uðu mótorhjóli í hauskúpu og á
sama tíma jukust umsvif þeirra í
Bandaríkjunum.
Samkvæmt heimasíðu Outlaws
teygja samtökin anga sína um all-
an heim. Mótorhjólagengið er
starfrækt víðsvegar í Bandaríkj-
unum, fjölda Evrópulanda, Ástr-
alíu auk Asíulandanna Taílands og
Japans. Margir meðlimir Outlaws
eru þekktir brotamenn og hafa
verið dæmdir m.a. fyrir vörslu
fíkniefna og vopna og ofbeldisverk.
Í maí 2011 fékk hópur íslenskra
vélhjólamanna inngöngu í fjöl-
skyldu vélhjólagengisins Outlaws
undir nafninu Black Pistons. Á
heimasíðu samtakanna var staða
þeirra tilgreind sem „stuðnings-
klúbbur“ en skömmu síðar fékk
hópurinn fulla aðild að Outlaws.
Skipulögð glæpastarfsemi
Í skýrslu greiningardeildar
ríkislögreglustjóra, sem birtist
2009 um vélhjólagengi, er einkum
fjallað um Hells Angels, eða Vítis-
engla, sem einnig hafa verið með
starfsemi hér. Þar segir að alls
staðar þar sem þessi samtök hafi
náð að skjóta rótum hafi aukin
skipulögð glæpastarfsemi fylgt í
kjölfarið.
Lögregluaðgerðir Tilefni aðgerðanna gegn Outlaws-meðlimum var rökstuddur grunur lögreglu um hefndaraðgerðir.
Outlaws-samtökin
í rúmt ár á Íslandi
 Þrír félagar í Outlaws sitja nú í gæsluvarðhaldi
14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. OKTÓBER 2012
Trésmiðja GKS ehf, Funahöfða 19, sími 577 1600, gks@gks.is, gks.is
Gæði - Kunnátta - Sveigjanleiki
Sérsmíðaðar innréttingar
Hjá GKS færð þú faglega ráðgjöf er varðar
sérsmíði á innréttingum.
Við bjóðum framúrskarandi þjónustu og gæðasmíði
alla leið inn á þitt heimili.
Skúli Hansen
skulih@mbl.is
„Mér finnst ólíklegt að EFTA-
dómstóllinn hafi einhvern sérstakan
áhuga á því að skamma Hæstarétt
Íslands enda hefur Hæstiréttur Ís-
lands verið mun jákvæðari gagnvart
álitsumleitan til EFTA-dómstólsins
en til dæmis Hæstiréttur Noregs,“
segir Skúli Magnússon, dósent við
lagadeild Háskóla Íslands og fyrr-
verandi ritari EFTA-dómstólsins,
spurður út í ráðgefandi álit sem
EFTA-dómstóllinn veitti nýlega
Héraðsdómi Reykjavíkur í máli Irish
Bank Resolution Corporation Ltd.
gegn Kaupþingi hf., en í áliti sínu
fjallar dómstóllinn m.a. um þá
ákvörðun Hæstaréttar að breyta
þeim spurningum sem héraðsdómur
beindi til EFTA-dómstólsins.
„Í þessu tilliti verður að hafa í
huga að þegar dómstóll eða réttur
sem fer með endanlegt úrlausnar-
vald samkvæmt landsrétti hafnar
umsókn um að vísa máli til annars
dómstóls, er ekki hægt að útiloka að
slík ákvörðun geti farið í bága við
ákvæði 1. mgr. 6. gr. mannréttinda-
sáttmála Evrópu, sem kveður á um
að þegar „kveða skal á um réttindi og
skyldur manns […] [skuli] hann eiga
rétt til réttlátrar og opinberrar máls-
meðferðar innan hæfilegs tíma fyrir
sjálfstæðum og óvilhöllum dómstóli,“
segir í áliti EFTA-dómstólsins.
Þar er jafnframt tekið fram að
þetta geti einkum átt við í þeim til-
vikum þar sem ákvörðun af þessu
tagi er ekki rökstudd, þá geti þessi
sjónarmið einnig átt við þegar dóm-
stóll sem fer með endanlegt úrlausn-
arvald í máli samkvæmt landslögum
hnekkir ákvörðun lægra setts dóm-
stóls um að vísa máli eða þá stað-
festir ákvörðun um að vísa málinu
áfram en breytir þó engu að síður
spurningum hins lægra setta dóm-
stóls.
Skúli segir að EFTA-dómstóll-
inn leggi í álitinu áherslu á að skv.
EES-reglum sé það þess dómara,
sem fer með mál, t.d. héraðsdómara
að ákveða hvort aflað skuli ráðgef-
andi álits. Á þessu grundvallist milli-
liðalaust samstarf EFTA-dómstóls-
ins og dómstóla EFTA-ríkjanna.
Hæstiréttur geti hins vegar alltaf
vísað spurningum til EFTA-
dómstólsins þegar mál kemur til
kasta hans. Eftirtektarvert sé að
dómstóllinn gefi í skyn að í vissum
tilvikum geti æðstu dómstólum
ríkjanna verið skylt að vísa málum til
EFTA-dómstólsins á grundvelli svo-
kallaðrar hollustuskyldu. Með því sé
brotið blað í dómaframkvæmd. Að
síðustu sé vísað til 6. gr. mannrétt-
indasáttmála Evrópu, MSE.
Ber að rökstyðja synjun
„Samkvæmt 6. gr. MSE eigum
við sem almennir borgarar rétt á því
að hafa aðgang að þeim dómstól sem
raunverulega sker úr um réttindi
okkar og skyldur. Ef réttindi okkar
og skyldur ráðast nú af EES-reglum
virðist EFTA-dómstóllinn ganga út
frá því að það sé EFTA-dómstóllinn
sem á lokaorðið um inntak EES-
reglna en ekki íslenskir dómstólar og
þess vegna skiptir 6. gr. MSE máli,“
segir Skúli og bætir við: „Af þessu
leiðir þá að íslenskum dómstólum ber
að rökstyðja synjun um að leita ráð-
gefandi álits.“ Hann bendir á að ís-
lenskir dómstólar myndu hvort sem
er rökstyðja synjun um að leita ráð-
gefandi álits samkvæmt viðtekinni
framkvæmd.
Blað brotið í
dómaframkvæmd
 Segir dómstóla ávallt rökstyðja synjun
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Spurningar Hæstiréttur breytti
spurningum héraðsdóms.
Ísland er, að sögn Skúla Magnússonar, eina ríkið á
EES-svæðinu sem heimilar kærur á úrskurði hér-
aðsdómara, eða lægra setts dómara, um að vísa
máli til dómstólanna í Lúxemborg, þ.e. EFTA-
dómstólsins og Evrópudómstólsins.
„Án tillits til þess hvort þetta stenst tel ég það
ekki æskilegt að Hæstiréttur hafi ótakmarkaða
heimild til þess að endurskoða mat héraðsdómara
á því hvort nauðsynlegt er að vísa máli til EFTA-
dómstólsins. Ég held því að æskilegt væri að endur-
skoða þetta fyrirkomulag, t.d. með hliðsjón af norskum reglum,“ segir
Skúli aðspurður.
Eina EES-ríkið með kæruleið
TELUR ÆSKILEGT AÐ ENDURSKOÐA FYRIRKOMULAG
Skúli Magnússon
Í nýju frumvarpi um vopn, sprengi-
efni og skotelda, sem lagt hefur
verið fram á Alþingi, er m.a. gert
ráð fyrir því að eitt þeirra skilyrða,
sem sett eru fyrir veitingu skot-
vopnaleyfis, sé að viðkomandi sé
ekki meðlimur í eða í nánum
tengslum við samtök sem teljast til
skipulagðra brotasamtaka.
Samkvæmt upplýsingum frá inn-
anríkisráðuneytinu hefur löggjafinn
þegar tekið afstöðu til þess hvað
teljist skipulögð brotastarfsemi og
að það teljist refsivert að taka þátt í
slíkri starfsemi. Samkvæmt 175. gr.
almennra hegningarlaga sé með
skipulagðri brotastarfsemi átt við
félagsskap þriggja eða fleiri manna
sem hefur það að meginmarkmiði,
beint eða óbeint í ávinningsskyni,
að fremja með skipulegum hætti
refsiverðan verknað sem varðar að
minnsta kosti fjögurra ára fangelsi
eða þegar verulegur þáttur í starf-
seminni felst í því að fremja slíkan
verknað.
Sérstök reglugerð gildi um mála-
skrá lögreglu þar sem kveðið sé á
um hvers konar upplýsingar skuli
skráðar en það séu m.a. upplýs-
ingar um einstaklinga sem tengjast
kærum er lögreglu berast.
gummi@mbl.is
Skipulögð glæpastarfsemi
LAGASKILGREINING
Hauskúpa Outlaws-meðlimir ganga
undir merkjum hauskúpunnar.