Morgunblaðið - 15.10.2012, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 15. OKTÓBER 2012
SVIÐSLJÓS
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Smitandi barkabólga í nautgripum
greindist í lok september í sýnum úr
kúm frá Egilsstaðabúinu á Egilsstöð-
um. Er það í fyrsta skipti sem þessi
sjúkdómur greinist í nautgripum hér-
lendis. Það undarlega er að gripirnir á
búinu hafa verið algjörlega einkenna-
lausir og heilsufar þeirra gott.
Smitandi barkabólga hefur þau ein-
kenni að úr nösum og öndunarvegi
gripanna getur farið að renna vökvi
sem getur breyst í gröft. Með því geta
gripirnir fengið hósta og hita. „Ein-
kennin geta líka lýst sér með því að
það kemur útferð úr æxlunarfærum,
bæði þá skeið og leggöngum kúnna,
og eins í kringum æxlunarfæri nauta.
Því getur fylgt ófrjósemi,“ segir Hall-
dór Runólfsson yfirdýralæknir spurð-
ur út í einkenni barkabólgu í kúm.
Að gripirnir skuli vera einkenna-
lausir er höfuðverkur að sögn Hall-
dórs, enginn hafi góða skýringu á því
hvers vegna það sé. „Það hafa aðrar
þjóðir lent í því að það finnast mótefni
og merki um það að sjúkdómurinn
hafi gengið í gegn en það finnast ekki
sjúkdómseinkenni. Þetta getur verið
sérstakt afbrigði af veirunni, við vitum
það ekki en erum að reyna að finna
það út,“ segir Halldór.
Ekki er vitað á þessari stundu
hvernig smitið hefur borist hingað til
lands. „Við höfum engan grun um það.
Miðað við þær rannsóknir sem við
höfum gert teljum við að þetta hafi
komið í gripina á búinu fyrir nokkrum
árum, fjórum til fimm árum,“ segir
Halldór.
Venjuleg smitleið barkabólgu í
nautgripum er með lifandi dýrum og/
eða með líkamsvessum, sæði eða
munnvatni milli gripa. Halldór segir
afar fjarlægan möguleika að sjúkdóm-
urinn hafi komið hingað til lands með
ferðamönnum, innfluttu fóðri eða
fræjum. „Þessi veira er ekki mjög
harðgerð, hún lifir stutt utan hýsilsins.
Hún getur bara smitast með innflutt-
um nautgripum eða innfluttu sæði en
við höfum engan grun um að slíkt hafi
átt sér stað hér.“
Niðurskurður á Norðurlöndum
Aðrar Evrópuþjóðir hafa verið að
losa sig við þennan sjúkdóm og eru
Norðurlandaþjóðirnar allar orðnar
lausar við hann úr sínum stofnum.
„Smitandi barkabólga er ekki algeng-
ur sjúkdómur í nágrannalöndum okk-
ar, hann þykir frekar slæmur svo
menn eru að reyna að losa sig við hann
og halda niðri. Norðurlöndin hafa
beitt niðurskurði ef það hafa komið
upp tilfelli. Aðrar þjóðir, eins og
Þýskaland, eru smátt og smátt að losa
sig við hann en þar er öðrum aðferð-
um beitt. Þeir fjarlægja bara þau dýr
sem greinast úr hópnum. En sjúk-
dómurinn finnst t.d. í Hollandi, Belgíu
og á Bretlandseyjum og víðar.“
Spurður hvaða ráðum verður beitt
hér á landi segir Halldór að nú sé mál-
ið í rannsókn og það þurfi að bíða eftir
niðurstöðum áður en ákvarðanir eru
teknar. „Það er ekki búið að taka nein-
ar ákvarðanir hér. Við þurfum fyrst að
sjá hvernig heildarmyndin lítur út.“
Sýni frá öllum kúabúum
Sýkingin á Egilsstaðabúinu upp-
götvaðist við reglubundna sýnatöku.
Frá árinu 2007 hafa árlega verið tekin
sýni frá u.þ.b. áttatíu búum til rann-
sókna á nokkrum alvarlegum smit-
sjúkdómum, þar á meðal smitandi
barkabólgu, en öll sýni hafa hingað til
verið neikvæð. Í kjölfarið á greining-
unni hefur verið ákveðið að taka sýni á
öllum kúabúum landsins.
„Það verða tekin tanksýni frá öllum
kúabúum og þau send utan í rann-
sókn. Það er hægt að greina mótefni í
mjólkinni, sem segir það að veiran
hafi verið á ferðinni einhvern tímann.
Ef mótefni greinist í mjólkinni er
næst að taka blóðsýni úr hjörðinni til
að finna þau dýr sem svara jákvætt.
Eftir það er hægt að taka stroksýni úr
jákvæðu gripunum. Nú eru slík sýni
til rannsóknar frá Egilsstaðabúinu til
að sjá hvort það finnast lifandi vírus-
ar. Á meðan er búið í einangrun,“ seg-
ir Halldór.
Enginn grunur um smitleiðina
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Kýr Smitandi barkabólga í nautgripum greindist í byrjun október í sýnum úr kúm frá Egilsstaðabúinu á Egils-
stöðum. Er það í fyrsta skipti sem þessi sjúkdómur greinist í nautgripum hérlendis.
 Smitandi barkabólga í nautgripum hefur greinst hér á landi í fyrsta skipti  Aðalsmitleiðin er
með lifandi nautgripum eða líkamsvessum milli gripa  Nautgripirnir voru algjörlega einkennalausir
Smitsjúkdómur
» Smitandi barkabólga í naut-
gripum hefur aldrei áður
greinst hér á landi.
» Sjúkdómurinn er ekki
hættulegur fyrir fólk og smit
berst ekki með afurðum.
» Ekkert bendir til annars en
að sýkingin sé einangruð við
Egilsstaðabúið, sem er nú ein-
angrað. Sýni voru tekin á öðr-
um búum sem það hefur ný-
lega haft viðskipti við með
lifandi dýr en þau reyndust öll
neikvæð.
Ingvar P. Guðbjörnsson
ipg@mbl.is
„Menn eru nú bara rólegir yfir þessu, þannig séð, og
yfirvegaðir og vilja að þetta sé skoðað og farið vel yfir
þessi mál. Það er verið að taka sýni af öllum búum
hérna á svæðinu og kanna hvort þetta geti leynst ein-
hversstaðar annarsstaðar,“ sagði Jóhann Gísli Jóhanns-
son, bóndi á Breiðavaði í Eiðaþinghá og stjórnarmaður í
Landssambandi kúabænda, vegna barkabólgumálsins.
Fundur var haldinn fyrir helgi á Hótel Héraði með
bændum af svæðinu og var Jóhann Gísli á þeim fundi.
„Það voru um 70% af kúabændum hér sem komust á
þennan fund. Þeir [fulltrúar Matvælastofnunar] fóru yfir
stöðu mála og hvernig þetta komst upp og framkvæmd-
ina sem er núna í gangi. Það eru engar ákvarðanir
komnar í þetta mál. Það var farið yfir ferlið og mögu-
legar smitleiðir. Það veit enginn neitt og ekkert hægt að
segja um það,“ sagði Jóhann Gísli.
Hann segir fram hafa komið á fundinum að búið
væri að taka sýni hjá öllum sem hafi keypt lifandi gripi
af búinu og eins hjá þeim sem hafi selt þangað gripi.
Reiknað sé með niðurstöðum úr þeim sýnatökum í þess-
ari viku. „Svona smitsjúkdómar í nautgripum hér á
landi eru náttúrulega algjörlega óþekktir. Við verðum að
leita okkur þekkingar þar sem þetta hefur komið upp
og fara eftir því. Það er ekkert annað í stöðunni,“ sagði
Jóhann.
Mjólkursýni tekin á öllum kúabúum landsins
Landssamband kúabænda fór þess á leit við Mat-
vælastofnun fyrir helgi að tekin yrðu sýni úr öllum tæp-
lega 700 kúabúum landsins til viðbótar við búin á Aust-
urlandi og mun LK bera af því útlagðan kostnað.
„Við töldum mjög æskilegt að þetta yrði gert um
allt land. Að það yrðu öll kúabú skoðuð. Í ljósi alvarleika
máls þá fannst okkur ekki nóg að vera 99% viss um að
þetta væri ekki víðar. Það er allt í sjálfu sér sem bendir
til þess en við vildum hafa fyrir því fullvissu. Það er til-
tölulega viðráðanlegt verkefni og okkur þótti það alveg
þess virði,“ sagði Baldur Helgi Benjamínsson, fram-
kvæmdastjóri LK.
„Það er mikilvægt að þetta mál sé hafið yfir vafa
og sé tekið föstum tökum. Ég held að það hafi verið
gert og við erum í sjálfu sér ánægðir með að Mat-
vælastofnun hefur haft náið samráð við samtök kúa-
bænda í þessu máli og okkur finnst það mjög jákvætt,“
sagði Baldur.
Íslenskir kúabændur bera
kostnaðinn við sýnatökur
 Vilja leita af sér allan grun í ljósi alvarleika málsins
Það sem veldur smitandi barka-
bólgu er herpesveira sem ein-
göngu getur sýkt nautgripi. Sjúk-
dómurinn er ekki hættulegur fyrir
fólk og smit berst ekki með afurð-
um. Enskt heiti sjúkdómsins er In-
fectious Bovine Rhinotracheitis /
Infectious Pustular Vulvovaginitis
(IBR/IPV), segir á vefsíðu Mat-
vælastofnunar, www.mast.is.
Á þessari stundu er ekkert vitað
um hvernig smitið hefur borist
hingað til lands.
Íslenski kúastofninn er einangr-
aður og nánast engir smit-
sjúkdómar í
honum að sögn
Halldórs. „Það
vekur mikla
furðu að það
séu að koma
upp nýir sjúk-
dómar í þessum
einangraða
stofni. Það er
mjög góð sam-
vinna um það að ná tökum á þessu
og finna út hvað er í gangi. Við
ætlum að ná okkar fyrri stöðu og
vera laus við þennan sjúkdóm.“
Eingöngu í nautgripum
INFECTIOUS BOVINE RHINOTRACHEITIS
Halldór
Runólfsson
H
a
u
ku
r
1
0
.1
2
Guðni Halldórsson
lögfræðingur,
gudni@kontakt.is
Brynhildur Bergþórsdóttir
rekstrarhagfræðingur,
lögg. verðbr.- og fasteignasali,
brynhildur@kontakt.is
Gunnar Svavarsson
viðskiptafræðingur,
gunnar@kontakt.is
Jens Ingólfsson
rekstrarhagfræðingur,
jens@kontakt.is
Sigurður A.
Þóroddsson hrl.
sigurdur@kontakt.is
Forgangslisti er nýjung fyrir kaupendur og fjárfesta.
Skráning á www.kontakt.is
Skráðu þig á forgangslista og við sendum þér reglulega upplýsingar í•
tölvupósti um tækifæri sem við getum ekki sett í auglýsingar. Upplýsingar og
skráning á www.kontakt.is.
Heildverslun með tæknivörur fyrir matvælaiðnaðinn. Ársvelta 80 mkr.•
Þekkt blikksmiðja með góða verkefnastöðu. Ársvelta 230 mkr. EBITDA 18•
m.kr.
Heildverslun með fatnað og vefnaðarvöru. Ársvelta 170 mkr. Góð afkoma.•
Innflutnings- og framleiðslufyrirtæki tengt byggingariðnaði. Stöðug ársvelta•
um 150 mkr. og rúmlega 20 mkr. EBITDA.
Rótgróin heildverslun með “konuvörur”, með 60 útsölustaði um land allt.•
Ársvelta 180 mkr. og góð afkoma. Miklir stækkunarmöguleikar.
Innflutnings- og framleiðslufyrirtæki með matvæli. Ársvelta um 300 mkr.•
Þekktur skyndibitastaður. Ársvelta 70 mkr.•
Innflutningsfyrirtæki með tæknivörur á vaxandi markaði. Ársvelta 60 mkr. og•
yfir 100% álagning.
Lítil en rótgróin bókaútgáfa sem sérhæfir sig á ákveðnu sviði. Stöðug velta•
allt árið.
Innflutnings- og framleiðslufyrirtæki með vinsæla fjárfestingavöru fyrir heimili.•
Stærsta fyrirtækið á þessu sviði og hefur verið með stöðuga veltu (um 130
mkr.) síðustu árin. Góður hagnaður og hagstæðar skuldir sem hægt er að
yfirtaka.