Morgunblaðið - 15.10.2012, Blaðsíða 22

22 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 15. OKTÓBER 2012
Nú á haustmán-
uðum býður Æsku-
lýðsvettvangurinn
(ÆV) aðildarfélögum
sínum, Ungmenna-
félagi Íslands, KFUM
og KFUK á Íslandi,
Bandalagi íslenskra
skáta og Slysavarna-
félaginu Landsbjörg,
upp á fræðsluerindi í
aðgerðum gegn einelti, forvörnum
og úrvinnslu eineltismála.
Fræðsluerindið er byggt á nýút-
kominni bók sem Skólavefurinn
gefur út og nefnist Ekki meir. Bók-
in er leiðarvísir í aðgerðum gegn
einelti fyrir starfsfólk skóla,
íþrótta- og æskulýðsfélög, foreldra
og börn.
Tilgangurinn hjá ÆV með
fræðsluerindinu er að vekja athygli
aðildarfélaga sinna á þessum mála-
flokki, opna betur augu starfsfólks
og sjálfboðaliða fyrir því að vera
vakandi og ávallt á verði gagnvart
einelti og annarri óæskilegri hegð-
un.
Aðgerðaáætlun ÆV gegn einelti
og annarri óæskilegri hegðun hef-
ur nú litið dagsins ljós og er henni
dreift á fræðslufundunum. Mörg
önnur félög og samtök sem starfa
með börnum og unglingum sem
vilja betrumbæta vinnubrögð sín í
þessum málaflokki geta horft til
Aðgerðaáætlunar ÆV og tileinkað
sér þær hugmyndir í forvörnum og
úrvinnslu mála sem í henni eru
nefndar.
Einelti getur birst alls staðar
þar sem börn koma saman. Birt-
ingarmyndirnar eru fjölmargar,
sumar áþreifanlegri en aðrar, allt
frá augnagotum og hunsun yfir í
gróft andlegt og líkamlegt ofbeldi.
Sá sem það beinist að, þolandinn,
getur beðið alvarlegan skaða af, ef
það viðgengst í langan tíma.
Í bókinni Ekki meir er sjónum
m.a. beint að:
Forvörnum og tengslum þeirra
við uppbyggingu jákvæðs stað-
arbragar
 Samvinnu og samráði milli
foreldra innbyrðis og milli for-
eldra, skóla og íþrótta- og æsku-
lýðsfélaga
 Kjarna góðra samskiptahátta
og mikilvægi þess að taka ábyrgð á
eigin hegðun
 Helstu birtingarmyndum ein-
eltis og því sem einkennir oft per-
sónur og aðstæður í eineltismálum
 Hvaða aðgerða eða viðbragða
er hægt að grípa til ef upp koma
eineltismál
Í Ekki meir er m.a. jafnframt að
finna dæmi um „líðankannanir“
sem skólar og félög geta lagt fyrir
börnin til að kanna líðan þeirra á
staðnum og gátlista fyrir foreldra,
skóla og íþrótta- og æskulýðsfélög.
Í bókinni er sýnt dæmi um hvernig
stutt og hnitmiðuð viðbragðáætlun
getur litið út og mikilvægi þess að
hún, ásamt tilkynningareyðublaði
sé aðgengileg á heimasíðu stofn-
unar eða samtaka. Hugað er sér-
staklega að hlutverki foreldra bæði
hvað varðar forvarnir og vinnslu
mála er kunna að varða börn
þeirra. Í Ekki meir er einnig að
finna skilaboð til gerenda og til
þeirra barna sem eru þolendur ein-
eltis.
Ekki meir færir þeim sem málið
er skylt verkfæri í hönd til að huga
að staðarbragnum, sinna markviss-
um forvörnum og skaffar vegvísi
sem hægt er að fylgja, komi mál af
þessu tagi upp á staðnum.
ÆV hefur tekið þessi mál til
gaumgæfilegrar skoðunar hjá sér
og með því að skapa vettvang og
bjóða upp á erindi um eineltismál
og umræður er verið að bjóða
starfsfólki, leiðbeinendum og sjálf-
boðaliðum tækifæri til að tileinka
sér færni og tæki til að vinna með.
Ef skóli eða íþrótta- og æsku-
lýðsfélag glímir við mörg þung ein-
eltismál þarf að skoða staðarbrag-
inn/menningu staðarins, forvarna-
þáttinn eða samskiptastefnuna
nánar. Hægt er að spyrja sig eft-
irfarandi spurninga:
 Er samvinna við foreldra góð
og uppbyggileg?
 Er upplýsingaflæði nægj-
anlegt?
 Er viðbragðsáætlun til staðar
sem er aðgengileg, skýr og hnit-
miðuð?
Þess utan má spyrja hvort ekki
sé öruggt að allar tilkynningar/
kvartanir fái skoðun hvernig svo
sem þær kunna að líta út í byrjun?
Er vandað til ákvarðanatöku um
íhlutun og er gætt að öryggi þol-
anda þegar hann er á staðnum?
Síðast en ekki síst má spyrja:
 Er haft samráð og samstarf
við foreldra aðila máls við úr-
vinnslu eineltismála?
 Er unnið hratt og markvisst í
málum sem berast og er málinu
fylgt eftir með viðeigandi hætti?
Til að stemma stigu við einelti í
hvaða mynd sem er og við ólíkar
aðstæður þarf sterkan vilja og
markviss, samhent vinnubrögð.
Halda þarf áfram að gera betur, ná
lengra. ÆV vill gera allt sem í sínu
valdi stendur til að styðja aðild-
arfélögin, starfsfólk, leiðbeinendur
og sjálfboðaliða til að öðlast færni
og öryggi til að sinna forvörnum
sem allra best og taka á málum
sem upp koma með faglegum
hætti. Fræðsluerindin Ekki meir
eru liður ÆV í því að nálgast enn
frekar það markmið til að öllum
geti liðið vel í starfi sínu innan ÆV.
Ekki meir og Æskulýðs-
vettvangurinn
Eftir Kolbrúnu
Baldursdóttur og
Ragnheiði
Sigurðardóttur
» Bókin Ekki meir
færir þeim sem mál-
ið er skylt verkfæri til
að huga að forvörnum
og skaffar vegvísi til að
fylgja, komi mál af
þessu tagi upp á staðn-
um
Ragnheiður
Sigurðardóttir
Kolbrún er sálfræðingur og formaður
Barnaheilla. Ragnheiður er verk-
efnastjóri Æskulýðsvettvangsins
Kolbrún
Baldursdóttir
Utanríkisráðherr-
ann Össur Skarphéð-
insson sagðist vera
kominn á allsherj-
arþing Sameinuðu
þjóðanna til að bera
skilaboð frá Íslend-
ingum.
Þetta var það fyrsta
sem ég hafði heyrt um
það. En hann er ráð-
herra og hefur víst
eitthvað að segja og
skilaboðin voru: „Herra Netanyahu
– rífðu, niður þennan vegg.“
Nú draup ég höfði í skömm. Þetta
voru ekki skilaboð frá íslensku þjóð-
inni, allavega ekki frá mér og mín-
um, og ef ég fer yfir síðasta skatta-
framtal mitt þá er ég en hluti af
þessari þjóð. Þetta voru skilaboð frá
Össuri og hans fylgisveinum sem
enn og aftur reyna að slá sjálfa sig til
riddara með einhverjum útúrsnún-
ingi á pólitískri rétthugsun.
Spurningin sem Össur ætti að
spyrja sig er einföld, hvers vegna
var múrinn reistur? Hver er til-
gangur hans?
Svörin við þessum spurningum
eru barnalega einföld. Gyðingar
byggðu þennan vegg ekki sér til
gamans eða til að skaprauna göml-
um kommum á Íslandi. Veggurinn
var byggður til þess að vernda líf og
limi þegna lýðræðisríkisins Ísraels.
Ríki sem er búið að þurfa að verja
hendur sínar frá stofnun þess; fyrir
nágrönnum sínum, sem hafa svarið
þess eið að eyða þeim af landkortinu.
Helstu forkólfar arabaheimsins hafa
allir, jafnt í ræðu sem riti, lýst því yf-
ir fyrir hvern þann sem vill hlusta,
að stríðinu muni aldrei ljúka fyrr en
Ísraelsríki sé ekki lengur til og gyð-
ingar séu minningin ein.
Eftir að múrinn var reistur hefur
árásum á Ísrael fækkað um 90%,
þessi rök ein og sér réttlæta tilvist
hans.
Íslenskir stjórnmálamenn ættu að
fara varlega í það að tala fyrir hönd
„allra“ landsmanna. Vissulega er
Össur löglega kosinn
embættismaður og sem
slíkur er hann tals-
maður okkar á þessu
þingi. En ég átti von á
að hann héldi sig við
málefni sem kæmi þjóð-
inni við eða að minnsta
kosti að hann héldi sig
við málefni sem hann
hefði vit á. Málefni Ísr-
aels fyrir botni Mið-
jarðarhafs er klárlega
nokkuð sem hann veit
lítið um og kærir sig ef-
laust minna um að vita sannleikann
um. Minna þessi orð hans á orðræðu
annars rauðliða (Ólafs Ragnars) sem
fór í heimsókn til Rúmeníu, og eftir
þá för dásamaði rekstur ríkisins og
leiðtoga þess í hástert. Skömmu síð-
ar kom sannleikurinn í ljós og leið-
toganum farsæla var stillt up við
vegg og hann skotinn.
Össuri er sama um sannleikann
því hann þarf ekki að lifa við hann
líkt og stríðshrjáðir þegnar Ísraels.
Hann er að eltast við kjörfylgi með
slíkum upphrópunum og gífuryrðum
sem að lokum munu dæma sig sjálf.
Orð Össurar munu verða að orðum
kjána, sem í besta falli vissi ekki bet-
ur, en í versta falli vann leynt og
ljóst á móti stríðshrjáðri friðelsk-
andi lýðræðisþjóð sem hefur verið
neydd í vopnaskak af hryðjuverka-
mönnum og neydd til að setja upp
varnarvegg sjálfri sér til bjargar.
Veggurinn fer ekki niður fyrr en
þegnar Ísraels fá að lifa sinn draum:
Að lifa í friði í eigin heimalandi.
Megi það verða sem fyrst, en ekki
fyrr.
Það er ástæða fyrir þessum múr.
Össur, ekki
í mínu nafni
Eftir Ólínu Klöru
Jóhannsdóttur
Ólína Klara
Jóhannsdóttir
»Eftir að múrinn var
reistur hefur árás-
um á Ísrael fækkað um
90%, þessi rök ein og
sér réttlæta tilvist hans.
Höfundur er félagi í Ísland-Ísrael.is.
Vilt þú vera án
þjóðkirkju?
Þessi setning kom
mér í hug, þegar ég
hafði lesið tillögur
stjórnlagaráðs varð-
andi íslensku þjóð-
kirkjuna.
Reyndar hafði ég
lesið greinina nokkr-
um sinnum, þegar ég
áttaði mig á boð-
skapnum. Framsetning stjórn-
málaráðs er nefnilega þannig úr
garði gerð, að hætt er við að sum-
ir vari sig ekki á alvöru málsins.
Ég kynnti mér reyndar landslög
hvað kirkjuna varðar áður en ég
settist niður til að rita þessa
grein, því þó ég þættist vita að
kirkjunnar hérlendis sé ekki getið
sem þjóðkirkju samkvæmt lands-
lögum vildi ég vera viss.
Það er hvergi tilgreint í lögum
að hin evangeliska lúterska kirkja
eigi að vera þjóðkirkja Íslands.
Þjóðkirkjuákvæðið er aðeins í
stjórnarskránni og ef það er fellt
þaðan út er ekki þjóðkirkja hér á
landi lengur. Þingið við Austurvöll
kemur reyndar til með að fjalla
um niðurstöðu stjórnarskrárkosn-
ingarinnar en það
getur verið erfitt fyrir
þingheim að setja sig
á móti niðurstöðu
hennar. Ég hvet því
landsmenn til að
íhuga vel sinn gang,
hvað fyrirhugaða
kosningu um þjóð-
kirkjuna varðar. Ég
held reyndar, að til sé
fólk, sem ekki hefur
jafnað sig á þeim
vandræðum, sem
kirkjan þurfti að
glíma við og einhverjir sitji inni
með reiði í garð hennar. Það er
einmitt vegna þessa mótbyrs, sem
nú er áríðandi að standa við bakið
á kirkjunni og um leið kristninni
og það gerum við best með því að
krossa við já og lýsa með því yfir
vilja okkar um, að ákvæði um
þjóðkirkju verði í nýrri stjórn-
arskrá, en ég lít svo á að átt sé við
að hún verði þar áfram sem þjóð-
kirkja.
Það er reyndar athyglisvert
hversu spurningar stjórnlagaráðs
eru loðnar og illa orðaðar og
vegna þessa heyri ég á tali manna,
að þeir vilji helst ekki kjósa. Það
er háalvarlegt mál ef traust al-
mennings gagnvart stjórnlagaráði
er á veikum grunni byggt. Ég hef
líka velt því fyrir mér hvers vegna
meðlimir stjórnlagaráðs vilja ekki
hafa þjóðkirkjuna í stjórn-
arskránni og skoðanir þeirra varð-
andi hana eru tíundaðar í bækl-
ingnum, en í því getur falist viss
innræting fyrir þá, sem eru eitt-
hvað tvístígandi hvað framtíð
þjóðkirkjunnar varðar. Þá má
velta því fyrir sér af hverju ekki
sé bent á það með skýrum hætti í
upplýsingarbæklingnum um þjóð-
aratkvæðagreiðslu, að ef kirkj-
unnar er ekki getið í nýrri stjórn-
arskrá verði þjóðkirkja ekki
lengur fyrir hendi á Íslandi.
Ég hvet því landsmenn til þess
að mæta vel í kosninguna hinn 20.
október nk. og vonandi berum við
Íslendingar gæfu til þess að halda
þjóðkirkjunni okkar í stjórn-
arskrá.
Eftir Ólaf B.
Ólafsson » Það er eingöngu
tilgreint í stjórn-
arskránni að hin
evangeliska lúterska
kirkja eigi að vera
þjóðkirkja Íslands.
Ólafur B. Ólafsson
Höfundur er kennari.
Vilt þú vera án þjóðkirkju?
Aukablað
alla þriðjudaga