Morgunblaðið - 20.11.2012, Blaðsíða 18

FRÉTTASKÝRING
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Þ
eir hafa um langt skeið
slökkt elda og ekið með
slasaða og sjúka á höf-
uðborgarsvæðinu og
heimildarmenn í velferð-
arráðuneytinu taka skýrt fram að
ekkert sé út á þessi störf þrautþjálf-
aðra liðsmanna Slökkviliðs höfuð-
borgarsvæðisins, SHS, að setja.
Hvers vegna vill Guðbjartur Hann-
esson velferðarráðherra samt íhuga
annað fyrirkomulag og þá líklega að
Landspítalanum verði falið að ann-
ast sjúkraflutningana?
Hann vonast til að geta sparað,
lækkað launakostnað. Einn vandinn
við störf af þessum toga er að álagið
er geysilega sveiflukennt, mikill
eldsvoði og/eða slys eina vikuna en
síðan lítið að gera þá næstu. En ekki
gengur að byggja þjónustuna á
borgarsvæði með um 200 þúsund
íbúa á sjálfboðaliðum. Þess vegna
hefur þótt ákjósanlegt að nýta
mannskapinn með því að láta hann
annast bæði sjúkraflutninga og
slökkviliðsstörf. Ná fram samlegð.
Hagræðing hefur orðið, læknar
voru til taks fyrir sjúkrabílana fram
til 2007 en þá ákvað Landspítalinn
að meiri þörf væri fyrir þá á spítal-
anum. Nóg væri að láta menntaða
bráðatækna, sem nú eru alls 19 hjá
SHS, vera í bílunum eins og reyndin
er víðast erlendis. Viðbrögð sumra
lækna voru eins og heimsendir væri
í nánd en þær raddir hafa þagnað.
Spítali í leit að peningum
Fram koma miklar efasemdir í
skýrslum óháðra sérfræðinga um
breytingarhugmyndir ráðherra, þeir
vilja halda í núverandi tilhögun.
Samt sem áður eru ýmsir á því að
kanna beri hvort heppilegra sé að
sjúkraflutningar verði sjálfstæður
rekstur og heyri undir heilbrigðis-
stofnun fremur en slökkvilið.
Reynslan á Selfossi, þar sem þetta
var gert, þykir reyndar alls ekki góð,
fram kom árið 2010 að árlegur
kostnaður varð um 70 milljónum
hærri en áætlað hafði verið. En þá
er svarað að aðstæður séu þar allt
aðrar en á höfuðborgarsvæðinu.
Landspítalinn hefur verið í fjár-
svelti og hyggur gott til glóðarinnar
að hreppa samning sem gæti þýtt yf-
ir 600 milljóna króna tekjur á ári.
Heimildarmenn segja hann vonast
til að finna leiðir til að annast þjón-
ustuna með hagkvæmari hætti en
SHS og nota afganginn til annarra
þarfa. Og fáar stofnanir hafa staðið
sig jafn vel í að spara fyrir ríkið og
Landspítalinn, alls um 21% miðað
við framlög 2008. Niðurskurður
SHS á sama tíma er margfalt minni í
prósentum en auðvitað er erfitt að
bera saman jafn ólíka aðila.
Fulltrúar SHS og ríkisins hafa
ekki náð saman, hinir fyrrnefndu
segjast þurfa framlög upp á 778
milljónir króna vegna 2012, ráðu-
neytið býður 608 milljónir. Enn eitt
þráteflið er hafið og á meðan dregst
m.a. að reisa nýja slökkvistöð í Mos-
fellsbæ. Fyrst þarf að ákveða hvort
þar verði einnig aðstaða fyrir
sjúkrabílana.
SHS álítur sveitarfélögin hafa
niðurgreitt í mörg ár hlut ríkisins í
kostnaði vegna sjúkraflutninga,
þjónustan sé vanmetin. Ljóst er að
ráðamenn vilja ekki harðan slag við
starfshóp sem nýtur almennra vin-
sælda og hættir oft lífi sínu við að
bjarga fólki. Hvað gerist ef SHS
kemst að þeirri niðurstöðu að ekki
borgi sig fyrir stofnunina að halda í
flutningana, skárra sé að láta ríkið
afhenda þá öðrum? Þá yrði SHS að
segja upp fjölda manna. Útkalls-
styrkur liðsins myndi minnka veru-
lega, viðbragðsflýtir í bráðatilfellum
yrði minni – og mannslíf væru í húfi.
Hitnar í kolunum hjá
slökkviliðsmönnum
Morgunblaðið/Júlíus
Fagmenn Miklu skiptir að sjúkrabílar séu fljótir á slysstað og viðbrögð
sjúkraflutningamanna séu fumlaus, þeir þurfa að vinna vel saman.
18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. NÓVEMBER 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Fyrir hálfummánuðilétu ís-
lenskir samfylk-
ingarmenn eins og
þeir sjálfir hefðu
unnið góðan og
verðskuldaðan
sigur þegar Bar-
ack Obama var endurkjörinn
forseti heima hjá sér.
Þegar sá ágæti forseti var
kjörinn fyrst ákváðu norskir
kratar, sem fara fyrir sjálfum
friðarverðlaunum Nóbels, að
veita bæri Obama hin ein-
stæðu verðlaun fyrir verk í
þágu friðar í heiminum, fyrir
kosningasigurinn einan!
Hvort tveggja þetta er dálítið
kúnstugt og ungæðislegt, en
má hafa gaman af.
En nú er Ísrael og nágrenni
heldur betur í fréttunum. Og
á Íslandi reyta stjórnvöld hár
sitt, en þau virðast komin í
æði náið og sérstakt samband
við Hamas, sem enn eru talin
hryðjuverkasamtök og
stjórna því miður öllu með
harðri hendi á Gazasvæðinu.
Sérhver Íslendingur tekur
auðvitað nærri sér þau ósköp
sem nú ganga á og láta ekki
einu sinni sakleysingja allra
sakleysingja, smábörnin,
fram hjá sér fara fremur en
fyrri daginn.
En íslensku yfirvöldin
skipa sér af einhverjum
ástæðum gagnrýnislaust í lið
með Hamas. Og Ríkisútvarp-
ið tekur algjörlega mið af því
sem er að gerast í hinni póli-
tísku deild stofnunarinnar,
sem almenningur er neyddur
til að kosta og sér atburðina
eingöngu úr þeirri átt. Því eru
afleiðingar hern-
aðaraðgerða Ísr-
aels tíundaðar
rækilega og þær
eru auðvitað mikl-
ar, þótt smámunir
einir séu ef horft
er til óskapanna í
Sýrlandi, sem er í
fárra mínútna flugfjarlægð
frá Jerúsalem. Þar hafa tugir
þúsunda þegar fallið.
Það veit hver maður að
hernaðargeta Ísraels annars
vegar og Hamas-samtakanna
hins vegar er ólík og styrkur
Ísraels allur annar og meiri.
En hitt er jafnrétt að sú hrina
átaka sem nú stendur hófst
með skotflaugaárásum á Ísr-
ael, þótt það sé helst ekki
nefnt. Ísrael er að svara fyrir
sig. Og það gerir Ísrael af því
afli sem boðað hafði verið að
yrði gert. Tugir manna hafa
þegar fallið á Gaza og mikið
tjón orðið. Færri hafa týnt lífi
í Ísrael en til var stofnað, m.a.
vegna einstæðra varnar-
flauga sem Bandaríkin létu
landinu nýlega í té.
Og sjálfur félagi og bróðir
Samfylkingarinnar á kosn-
ingakvöldi, Barack Obama
forseti, segir að Ísrael sé í
fullum rétti í öllum sínum að-
gerðum og þeir eigi allan sinn
stuðning í þeim. Á þá hafi ver-
ið ráðist og aðgerðir þeirra
séu varnaraðgerðir. Ekki er
vitað til þess að norska nób-
elsnefndin hafi enn ákveðið að
afturkalla friðarverðlaun for-
setans fyrir þessa afstöðu
hans. Æstustu aðdáendur Ha-
mas-samtakanna á Íslandi
hafa ekki einu sinni krafist
þess að það verði gert.
Fólk er fyrir löngu
hætt að búast við
óhlutdrægni „RÚV“
í innanlandsmálum.
En hvað um hinn
þáttinn?}
Ráðherrar hamast
Rammaáætlunvar afgreidd
út úr umhverfis-
og samgöngu-
nefnd Alþingis í
gær með atkvæð-
um stjórnarflokk-
anna og stuðningsmanna
þeirra gegn atkvæðum fram-
sóknarmanna og sjálfstæðis-
manna. Rammaáætlunin eins
og ríkisstjórnin hyggst af-
greiða hana er einhvers konar
sérkennilegur biðstöðusamn-
ingur á milli manna og flokka
sem eru mismikið á móti því
að nýta orkuauðlindir lands-
ins til að skapa atvinnu og
byggja upp betri aðstæður
fyrir landsmenn.
Birgir Ármannsson, fulltrúi
Sjálfstæðisflokks í nefndinni,
lýsti afleiðingum vinnubragða
núverandi þingmeirihluta
ágætlega í samtali
við mbl.is í gær:
„Því miður þýðir
þessi niðurstaða
meirihlutans í
nefndinni að þetta
sé bara ramma-
áætlun þessarar ríkisstjórnar
en ekki áætlun til lengri tíma
sem víðtæk sátt er um.“
Í stað þess að vinna að
rammaáætluninni í þeim anda
sem gert hafði verið og gert
er ráð fyrir, ákvað núverandi
ríkisstjórn að nýta sér stöðu
sína og keyra í gegn bræðing
sem aðeins stjórnarliðar geta
fellt sig við. Um leið er aug-
ljóst að þetta verður aðeins
rammaáætlun ríkisstjórnar
Jóhönnu Sigurðardóttur og
mun þar með ekki hafa
nokkra þýðingu eftir að rík-
isstjórnin kveður næsta vor.
Biðstöðusamning-
arnir um ramma-
áætlun falla úr gildi
eftir nokkra mánuði}
Rammaáætlun fram á vor
E
itt af því sem hefur talsvert ein-
kennt umræðuna hér á landi um
það hvort Ísland eigi að ganga í
Evrópusambandið eða ekki er
ákveðin tilhneiging til þess að
horfa nær eingöngu á það hvernig sambandið
er í dag en ekki hvernig það er líklegt til þess
að þróast til framtíðar. Gangi Ísland á ein-
hverjum tímapunkti í Evrópusambandið yrði
það væntanlega með það fyrir augum að vera
þar til lengri tíma, fyrir utan þá staðreynd að
alls óvíst er hvort ríki sem einu sinni hefur
gengið í sambandið geti með góðu móti gengið
þaðan út.
Það er auðvitað skemmst frá því að segja að
Evrópusambandið er fyrirbæri sem hefur ver-
ið í stöðugri þróun frá því það var sett á lagg-
irnar fyrir rúmum sextíu árum, eða öllu held-
ur forveri þess. Sú þróun hefur öðru fremur einkennst af
sífellt meiri samruna þeirra ríkja sem verið hafa hluti af
sambandinu og ólíklegt annað en að sú þróun eigi eftir að
halda áfram – að því gefnu vitanlega að það eigi eftir að
lifa af yfirstandandi efnahagserfiðleika sem geisað hafa
einkum á evrusvæðinu og ekki sér fyrir endann á.
En hvernig er líklegt að þróunin innan Evrópusam-
bandsins verði til framtíðar? Það veit auðvitað enginn
fyrir víst en eins og áður segir er sennilega einhver bezta
vísbendingin um það með hvaða hætti hún hefur verið til
þessa. Umræður á milli forystumanna Evrópusam-
bandsins og yfirlýsingar frá þeim undanfarin misseri um
það með hvaða hætti beri að þróa sambandið
og leysa yfirstandandi efnahagserfiðleika á
evrusvæðinu eru einnig til marks um það
hvernig búast megi við að framtíðarþróunin
verði þar á bæ. Þær umræður og yfirlýsingar
hafa einmitt nær eingöngu gengið út á aukinn
samruna ríkja Evrópusambandsins þó sumar
hafi gengið lengra en aðrar. Jafnvel er farið
að ræða það í meiri alvöru en áður að breyta
þurfi sambandinu endanlega í eitt sam-
bandsríki sem reyndar er ekki ný umræða en
hefur aukizt jafnt og þétt á liðnum árum.
Enda er Evrópusambandið nú þegar komið
það langt í samrunaþróuninni að verði hún
öllu meiri er vandséð hvernig hún geti leitt til
annars en eins ríkis. Fáir málaflokkar innan
ríkja Evrópusambandsins heyra ekki að
meira eða minna leyti undir yfirstjórn þess í
dag en þessa dagana er einna helst rætt um að stofnanir
sambandsins fái vald til þess að hafa afskipti af fjár-
lögum ríkja þess. Nokkuð sem áður þótti algerlega
óhugsandi en hefur verið réttlætt með skírskotun til
efnahagserfiðleikanna.
En hvaða skoðun sem fólk annars kann að hafa á því
hvort Ísland eigi að ganga í Evrópusambandið eða ekki
hlýtur það að teljast eðlilegur hluti af því mati að velta
því fyrir sér hvernig sambandið sé líklegt til þess að
þróast til framtíðar og hvort sú þróun sé eitthvað sem
fólk geti hugsað sér að Ísland verði hluti af.
hjorturj@mbl.is
Hjörtur J.
Guðmundsson
Pistill
Hvert stefnir Evrópusambandið?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Endurskoðunarfyrirtækið KPMG
gerði úttekt fyrir SHS og vel-
ferðarráðuneytið á forsendum
beggja aðila vegna sjúkraflutn-
inga. Í úttektinni er lýst efa-
semdum um sparnað með því
að ráða nýtt fólk á lægri laun-
um, eins og ráðuneytið íhugar.
„Ef minni gæðakröfur væru
gerðar til sjálfstæðs reksturs
sjúkraflutninga væri sennilega
hægt að lækka kostnað,“ segir
KPMG.
Fyrirtækið bendir einnig á
áhættuþætti, taka verði yfir-
vinnu með í útreikningana og
aukakostnaður og tvíverknaður
verði um skeið vegna þjálfunar
nýrra starfsmanna. Hugsanlega
megi lækka húsnæðiskostnað
en húsakostur verði þó að upp-
fylla kröfur um staðsetningu
vegna viðbragðstíma. Brýnt sé
að gera langtímasamning til
minnst fimm ára, þannig yrðu
„fjárfestingar öruggari og lang-
tímarekstur SHS hagkvæmari“.
Minni gæða-
kröfur?
ANNAÐ REKSTRARFORM