Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.11.2012, Blaðsíða 34

F
oreldrar hafa mikinn áhuga á því að fá upplýsingar um það hvenig þeir eigi að
kenna börnum sínum að umgangast netið og tölvur,“ segir Guðberg K. Jónsson verk-
efnastjóri hjá Samfélagi fjölskyldu og tækni, SAFT. Flest börn hefja netnotkun sína á
aldrinum 5-9 ára og telur Guðberg mikilvægt að foreldrar kynni börnum þá tækni sem
samtíminn býður upp á. „Netið og tölvurnar eru ekki barnapíur og við hvetjum foreldra til að
taka fyrstu skrefin með börnunum á netinu. Temja þarf börnunum rétta umgengnishætti. Netið
er skemmtilegt tæki til að leika, ferðast og fræðast og hlutverk þeirra sem eldri eru er að
koma í veg fyrir neikvæða notkun þess. Rannsóknir
sýna að neikvæð notkun barna á netinu fer ekki
vaxandi og það ber að þakka ýmsu forvarnarstarfi
sem unnið hefur verið. Engu að síður eru alltaf að
koma upp mál sem þarfnast athygli.“
Hann segir mikilvægt að halda áfram að vekja
foreldra til vitundar um nethegðun og netaðgengi
sem opnast hefur mikið með nýrri tækni.
Að sögn Guðbergs hafa 15% barna orðið fyrir
neteinelti. Helgi Gunnlaugsson, prófessor í fé-
lagsfræði í Háskóla Íslands, segir að erlendar rann-
sóknir meðal unglinga á menntaskólaaldri sýni að
fleiri stúlkur en drengir verði fyrir neteinelti. En
jafnframt séu stúlkur heldur oftar gerendur í slíkum
málum en strákar. Það er ólíkt því sem gerist utan
netheima þar sem strákar gerast frekar sekir um að
leggja í einelti.
Guðberg segir að ágætt geti verið að kynna börn-
um þumalputtareglu sem hann kallar „ömmu-
heilræðið.“ „Það hljómar þannig að þú ættir ekki að
setja eitthvað á netið ef þú getur ekki sagt eða sýnt
ömmu þinni það,“ segir Guðberg. „Önnur þumalputtaregla
sem ágæt er að kenna börnunum þínum er sú að ef þú myndir ekki heilsa einhverjum í Kringlunni
þá ættir þú ekki að vingast við hann á Facebook,“ segir Guðberg sem telur að einfaldar reglur sem
slíkar hjálpi börnum að skilja hvar mörkin liggja.
Mikilvægt er að foreldrar
kenni börnum sínum
snemma að umgangast
netið og tölvu
á uppbyggilegan hátt.
KYNNUM TÖLVUR OG NETIÐ FYRIR BÖRNUNUM
Ömmuheilræði
skilar sér
NETIÐ OG TÖLVURNAR ERU EKKI BARNAPÍUR OG MIKILVÆGT ER
AÐ VERA MEÐ BÖRNUNUM Í FYRSTU SKREFUM ÞEIRRA Á NETINU.
Viðar Guðjónsson vidar@mbl.is
*Græjur og tækniHuga skal að notkunarmöguleikum, fjölda forrita og stærð þegar spjaldtölva er valin »36
Helgi Gunnlaugsson, prófessor í félags-
fræði, segir að ekki séu einhlítar niður-
stöður um áhrif kláms og ofbeldistölvuleikja
á börn. „Þó getum sagt að mikil notkun á
klámi hefur áhrif á ungmenni sem eru í
áhættuhópi,“ Hann segir áhættuhópinn
vera vanrækt börn sem ekki njóta góðs
sambands við foreldra, fjölskyldu eða vini.
Þau séu „berskjaldaðri“ fyrir áhrifum kláms-
ins og líklegri til þess að beita kynferðisof-
beldi.
„Hið sama má segja um ofbeldistölvuleiki.
Ef börn eru vanrækt og ofbeldisleikir verða
helsta fyrirmyndin getur áhrifa gætt. En
börn sem eru í góðum og traustum sam-
skiptum við vini og foreldra, og stunda aðra
iðju eins og íþróttir verða fyrir litlum sem
engum áhrifum. Fyrir þessa krakka er þetta
ekkert annað en fantasía og skemmtileg af-
þreying. Það hefur ekkert sýnt fram á það
að ofbeldi og klám hafi þau áhrif á þennan
hóp að hann verði líklegri til að beita of-
beldi eða kynferðisofbeldi,“ segir Helgi.
ÁHRIF KLÁMS OG OFBELDISTÖLVULEIKJA Á UNGMENNI
Áhrifa gætir hjá vanræktum börnum
Börn sem eiga góða að sýna viðnám við áhrifum kláms og ofbeldistölvuleikja.
 Setja reglur um tölvunotkun frá 5 ára aldri.
 Á vefnum www.leikjanet.is eru ýmsir leikir
sem eru alls ekki við hæfi yngri barna. Hægt
er að fylgjast með notkun í reit neðar á síð-
unni, leikir sem þú hefur spilað nýlega, þ.e. ef
börnin hafa ekki hreinsað slóð sína.
 Hægt er að fá sérstaka netsíu hjá símafyr-
irtækjum sem kemur í veg fyrir að hægt sé að
komast inn á óæskilegar netsíður. Foreldr-
arnir hafa aðgangsorð.
 Vefurinn www.parentalcontrolbar.org er
sniðugt hjálpartæki fyrir foreldra. Hægt er að
nálgast leiðbeiningar um notkun á saft.is. Þar
má meðal annars fá upplýsingar um hvernig
má tímastilla það hvenær hægt er að vera í
tölvunni.
 Gott er að beita þeirri reglu um tölvunotkun
barna að fyrst geri þau þær skyldur sem þarf
að sinna en fái svo að fara í tölvuna.
 Tveir tímar í tölvunni í dag – og það er engin
ástæða til að lengja tímann þegar barnið eld-
ist.
 Banna tölvunotkun eftir kl. 22.00.
Heimild: saft.is
STÝRA ÞARF NET- OG
TÖLVUNOTKUN BARNA
Ráð til foreldra