Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.11.2012, Blaðsíða 51

25.11. 2012 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 51
Auður býr – af afkomanda einnar úr ósjálfráðu-skriftar-
klíkunni. „Já, það er ekki öll vitleysan eins,“ segir Auður og
blaðamaður og viðtalsefnið eru smátíma að jafna sig. Viðtalið
nær aftur kjölfestu og Auður heldur áfram þar sem frá var
horfið. „Amma vakti mig til vinnu, hélt mér í rútínu eftir að
ég skildi, hvatti mig til að hætta að reykja og sagði mér að
mjókka. Og þá var ég ólíkt mjórri en núna. Ég held að það
myndi líða yfir hana ef hún sæi mig núna!“ segir Auður og
hlær.
Fyrir barnabarn var mjög ævintýralegt að vera á Gljúfra-
steini og Auður var hænd að móðurforeldrum sínum sem
bjuggu hinum megin við ána. „Ég styðst við þessi tvö heimili
sem sögusvið. Á heimili barnsins þrífst alkóhólismi meðan
allt er pottþétt hjá ömmunni og afanum. Þarna eru ung hjón,
dugleg og falleg, að koma upp börnum, stolt og vilja ekki
vera upp á gömlu hjónin komin. Síðan skilja þau og óham-
ingjan á heimilinu stigvex þangað til hún endar í algjörri
martröð sem er í algjörri andstöðu við þann ævintýraheim
sem amman og afinn hafa skapað en markeraði auðvitað hitt
heimilishaldið í sérstöðu sinni. Auðvitað er ég að reyna að
skilja mömmu mína í gegnum mömmuna í sögunni. Mamma
mín er mikið ólíkindatól, afskaplega sjarmerandi og ég verð
á lúmskan hátt alltaf ástfangin af henni. Mér finnst hún
heillandi fyrirbæri en hún er oft sjálfri sér verst og ég hef
trú á því að það sé eitthvað sem hafi líka fylgt henni úr
æsku. Það getur haft ævilöng áhrif á manneskju að vera
skilin eftir í frumbernsku og það var ekkert heimili eins og
Gljúfrasteinn, mikið af fólki, ærsl og endalaus uppátæki þeg-
ar ég var ung en ábyggilega allt öðruvísi þegar hún var lítil.
Hún situr ein uppi með veruleika sem fæstir skilja. Ég get
ekki sett mig í hennar spor.“
Mamma er betri penni en ég
Auður og Sigríður, móðir hennar, eru miklar vinkonur og
Sigríður kom með titil bókarinnar. Sagði að engin af þessum
persónum hefði verið sjálfráð gerða sinna.
„Ég held að ef mamma væri ekki svona örlát á sjálfa sig
hefði ég ekki lagt í að skrifa þetta. Hún er alveg ótrúleg með
þetta og ég tek ofan fyrir henni fyrir það. Mamma er djúpur
sjálfshúmoristi og það er svo gaman að vera með henni því
lífið er svo mikill leikur. Hún er mikill prakkari og finnst
skemmtilegast þegar lífið fer einhverja fimm hringi í svört-
um húmor. Þá fyrst er henni virkilega skemmt. Eina móðg-
unin við hana væri ef bókin væri leiðinleg eða illa skrifuð og
hún myndi líka segja mér það ef henni þætti svo. Sennilega
hefur það verið yfirþyrmandi fyrir hana að eiga Halldór Lax-
ness sem pabba í karllægri veröld. Mamma er betri penni en
ég og guðdómleg blanda af því að vera mjög kjarnyrt en
kærulaus í einu. Hún hefði örugglega orðið allt öðruvísi en
afi ef hún hefði lagt skáldskap fyrir sig en ekki síður
skemmtileg. Hún hefði aldrei orðið sama stofnunin og Hall-
dór Laxness en kannski eitthvað annað, – miklu meiri skrúð-
garður.“
Asnalegt að dæma fyrri kynslóðir
Auður segir það eiginlega grátlegt að mamma hennar skyldi
hætta að skrifa. Það hafi smám saman gerst með æ fleiri
börnum, ónýtum ástarsamböndum og endalausu basli. „Ef ég
hugsa um líf mömmu þá held ég að ég hefði ekki komist heil
í gegnum það sem hún gerði – eignast fjögur börn, vinna alls
kyns vinnu og djöflast veðurteppt uppi í sveit. Bara það að
vera með flogaveikan ungling eins og mig sem var alltaf full-
ur og aðra dóttur að dópa hefði verið nóg. Mér finnst
mamma mín mikil hetja og kannski er bókin líka tilraun til
að leiðrétta eitthvað og sýna hana í réttu ljósi. En það er
ekki hægt að ásaka einn eða neinn fyrir atburði fortíðar.
Hann afi var auðvitað var eitt stórt ég, ofsalega góður og
skemmtilegur maður, en það er ekkert af því skafið. Ömmu
þótti gaman að vera með honum og lifa þessu lífi en það var
hörkupúl auðvitað og kostaði fórnir. Hvatinn á bak við þessa
bók er að reyna að skilja sögurnar sem eru kveikjan að
minni sögu en ekki dæma. Mér finnst mjög asnalegt að
dæma fyrri kynslóðir. Fólk er dæmt til að fóta sig í nýjum
aðstæðum og sínum skrýtna, launhála tíðaranda en flestir
reyna að gera sitt besta. Ég veit að amma mín reyndi alltaf
að gera sitt besta og meira til; þegar hún var ung móðir var
ekki inni í myndinni að skreppa á veitingastað með hráfæði
að spjalla við vinkonur sínar um bókina Árin sem enginn
man. Svo má ekki gleyma að þetta er ekki ævisaga heldur
skáldsaga, full af ýkjum og hressilegum lygum sem kallast
skáldskapur.“
Morgunblaðið/Ómar
* „Amma vakti mig til vinnu,hélt mér í rútínu eftir að égskildi, hvatti mig til að hætta að
reykja og sagði mér að mjókka. Og
þá var ég ólíkt mjórri en núna.“
* „Sennilega hefur það veriðyfirþyrmandi fyrir hana aðeiga Halldór Laxness sem pabba í
karllægri veröld. Mamma er betri
penni en ég og guðdómleg blanda
af því að vera mjög kjarnyrt en
kærulaus í einu.“