Morgunblaðið - 24.12.2012, Blaðsíða 32

FRÉTTASKÝRING
Karl Blöndal
kbl@mbl.is
Blóðbaðið í bænum Newtown í
Connecticut 14. desember hefur
enn einu sinni hrundið af stað um-
ræðu um að banna sjálfvirk skot-
vopn í Bandaríkjunum. Þá réðist
vopnaður maður inn í grunnskóla í
bænum og myrti 20 sex og sjö ára
börn og sex starfsmenn skólans,
sem voru að reyna að verja börnin.
Barack Obama lýsti yfir því á
miðvikudag í liðinni viku að hann
hygðist setja málið á oddinn á öðru
kjörtímabili sínu og hét því að
leggja víðtækar tillögur um bann
við eign á skotvopnum fram á þingi
eigi síðar en í janúar. Hann sagðist
jafnframt myndu beita öllu því
valdi, sem embætti forseta fylgdi,
til að knýja fram breytingar á
byssulöggjöfinni „til að koma í veg
fyrir fleiri harmleiki af þessu tagi“.
Obama á erfiða baráttu fram-
undan. Félag bandaríska byssueig-
enda, NRA, hefur jafnan verið öfl-
ugur andstæðingur hvers kyns
banns við eign skotvopna og mun
beita sér af alefli gegn Obama.
Á föstudag hélt NRA blaða-
mannafund þar sem varaforseti
samtakanna, Wayne LaPierre,
hvatti til þess að Bandaríkjaþing
hlutaðist til þess að vopnaðir lög-
regluþjónar eða öryggisverðir yrðu
látnir standa vörð við alla skóla í
landinu.
„Það eina sem stoppar illmenni
með byssu er góðmenni með
byssu,“ sagði LaPierre á blaða-
mannafundinum og fullyrti að
byssueign væri ekki vandamálið,
heldur skortur á öryggisgæslu og
kvikmyndir frá Hollywood og
tölvuleikir, sem væru óður til og
ýttu undir ofbeldi.
Daginn áður höfðu þekktir leik-
arar og tónlistarmenn, þar á meðal
Jeremy Renner, Gwyneth Paltrow
og Beyonce, kynnt myndband þar
sem krafist er aðgerða í skot-
vopnamálum eftir morðin í Sandy
Hook-grunnsólanum í Newtown. Í
myndbandinu er farið fram á að
sett verði bann við hríðskota-
byssum og gert skylt skoða að
sakaskrá þeirra, sem hyggjast
kaupa sér byssu „fyrir börnin í
Sandy Hook“, heyrist rödd söng-
konunnar Beyonce segja.
Máttur NRA er mikill og stjórn-
málamenn eru margir hræddir við
ítök samtakanna. Stefna samtak-
anna samræmist hugmyndafræði
repúblikana mun frekar en demó-
krata. Engu að síður hefur demó-
krataflokkurinn komið sér hjá því
að taka afstöðu með því að koma
böndum á byssueign og víða í
Bandaríkjunum líta frambjóðendur
demókrata svo á að stuðningur við
slíka löggjöf jafngildi pólitísku
sjálfsmorði.
Bréf til dómsmálaráðherra
Obama getur því ekki verið viss
um að eiga stuðning flokkssystkina
sinna á þingi. Til marks um það er
að þegar Eric Holder dómsmála-
ráðherra lýsti yfir því 2009 þegar
meintir félagar úr Sinaloa-glæpa-
samtökunum voru handteknir að
hann vildi gera nokkrar breytingar
í sambandi við skotvopn, þar á
meðal að endurvekja bann við sölu
sjálfvirkra byssa, skrifuðu 65 full-
trúadeildarþingmenn demókrata
honum bréf. „Við erum harðir
stuðningsmenn annarrar viðbótar-
greinar stjórnarskrárinnar og það
veldur okkur því þungum áhyggj-
um að stjórnin hyggist þrýsta á
um að bannið frá 1994 við „sjálf-
virkum skotvopnum“ og [stórum
hleðslum margra umferða skot-
hylkja] verði endurvakið,“ skrifuðu
þeir og kváðust myndu leggjast al-
farið gegn slíkum tilraunum á
þingi.
Andrúmsloftið að breytast?
Nú eru þó ýmsar vísbendingar
um að andrúmsloftið á þinginu sé
að breytast. Fjöldi demókrata, þar
á meðal þingmenn frá íhaldssöm-
um ríkjum, hafa nú sagt að taka
verði málið upp á þingi á næsta
ári. Sérstaklega var til þess tekið
að Harry Reid, öldungadeildar-
þingmaður frá Nevada og leiðtogi
meirihluta demókrata, sagði í upp-
hafi liðinnar viku að hann væri op-
inn fyrir nýjum takmörkunum við
byssueign. Reid hefur verið harður
stuðningsmaður réttarins til að
eiga skotvopn.
Andrúmsloftið kann því að vera
að breytast í þeirra röðum, en til
þess að koma breytingum í gegn-
um þingið þarf líka stuðning úr
röðum repúblikana þar sem fyr-
irstaðan er mikil. Það verður því
þrautin þyngri, þótt reiði almenn-
ings vegi upp á móti þrýstingi
hagsmunasamtakanna NRA.
Byssueign enn sett á oddinn
 Obama hyggst gera allt til að banna sjálfvirk skotvopn  Félag skotvopnaeigenda erfitt viðureignar
 Tekur bann ekki í mál, en vill vopnaða verði í skóla  Afstaðan á þingi gæti verið að breytast
AFP
Sorg Syrgjandi setur viðarkross við götu í Newtown í Connecticut til minningar um börnin, sem féllu í árásinni í
Sandy Hook-grunnskólanum fyrir rúmri viku. Morðin hafa vakið umræðu um eign skotvopna í Bandaríkjunum.
32 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 24. DESEMBER 2012
Bannið frá 1994 átti sér nokk-
urn aðdraganda. Snemma árs
1989 hóf maður vopnaður
sjálfvirkum riffli skothríð á
börn á skólalóð. Fimm börn á
aldrinum sex til níu ára létu
lífið og 29 særðust. Þegar
hófst umræða um að banna
sjálfvirk skotvopn. NRA þvæld-
ist fyrir við hvert fótmál og
stjórnmálamenn deildu. Það
tók fimm ár að koma banni við
sjálfvirkum skotvopnum um öll
Bandaríkin í gegnum þingið. Til
að það tækist voru gerðar
ýmsar málamiðlanir. Þar á
meðal tókst andstæðingum
bannsins að koma inn sól-
arlagsákvæði seint í ferlinu
þess efnis að bannið stæði að-
eins til 2004.
Könnun, sem Háskóli Penn-
sylvaníu gerði á banninu, sem
einnig tók til hleðslna með
miklum fjölda skothylkja, sýndi
að það hafði haft takmörkuð
áhrif á glæpi þar sem skot-
vopn komu við sögu. Þeir, sem
gerðu rannsóknina, sögðu að
undantekningarnar hefðu verið
of margar. Bannið tók ekki til
sjálfvirkra vopna og byssna
með stórum hleðslum fram-
leiddra fyrir 1994 sem þýddi
að 1,5 milljónir sjálfvirkra skot-
vopna voru áfram í umferð. Þá
þurfti að skilgreina sjálfvirk
vopn og byssuframleiðendur
fundu leiðir til að gera vopnin
þannig úr garði að þau féllu
ekki undir skilgreininguna þótt
í raun væru þau sjálfvirk.
Bannið
frá 1994
til 2004
ATLÖGUR AÐ BYSSUEIGN
AFP
Deilt um byssur Byssusali í
Connecticut auglýsir vöru sína.
Rauðagerði 25 · 108 Reykjavík · Sími 440 1800 · www.kaelitaekni.is
Okkar þekking nýtist þér
Tilboðsverð kr. 99.900
Vita Mix kanna fylgir með meðan birgðir endast
Fullt verð kr. 117.530
Jólagjöfin í ár!
Mannréttindasamtök í Sýrlandi
segja að yfir 60 hafi látið lífið í
borginni Halfaya í Sýrlandi í gær
þegar orrustuþota stjórnarhersins
varpaði sprengjum sínum. Sprengj-
urnar féllu m.a. á bakarí. Talið er
að 50 til viðbótar hafi særst í loft-
árásinni.
Kalla árásina fjöldamorð
Borgin Halfaya, sem er í Hama-
héraði, er alfarið á valdi uppreisn-
armanna og hafa grasrótarsamtök
þeirra þegar kallað árásina fjölda-
morð. Sjónarvottar segja konur og
börn vera meðal þeirra sem létu líf-
ið í árás stjórnarhersins í gær.
Myndband hefur þegar birst á
netinu sem sýnir myndir frá vett-
vangi árásarinnar. Þar má m.a. sjá
rústir bakarísins, látið fólk í húsa-
rústum og menn bera lík á baki sér
út úr rústum húsa.
Ekki er vitað hver tók mynd-
bandið upp en á því má heyra
myndatökumanninn segja: „MiG-
orrustuþota hefur gert árás. Sjáið
vopn Assads forseta. Heimur,
horfðu á fjöldamorðið í Halfaya.“
Mannréttindasamtök sem starf-
andi eru í Sýrlandi telja að minnst
44.000 manns hafa látið lífið í óöld-
inni í landinu frá því að mótmæli og
átök hófust þar í mars í fyrra.
Yfir 60 létu lífið í loftárás
 MiG-orrustuþota stjórnarhersins í Sýrlandi varpaði
sprengjum á bakarí  Myndband hefur birst frá vettvangi
AFP
Rústir Fjölmargir létust í árásinni.