Morgunblaðið - 02.02.2013, Blaðsíða 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. FEBRÚAR 2013
Meirapróf
8. febrúar 2013
Upplýsingar og innritun í síma 567 0300, 894 2737
HARPA 09.02.13
HOF 16.03.13
HEIÐURS
TÓNLEIKAR
Miðasala á midi.is, harpa.is
og menningarhus.is
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Mikið aflamark til leigu á kvótaþingi,
aukin völd ráðherra, skerðingar afla-
heimilda í öllum tegundum og óljós
framtíðarsýn „þar sem framtíðin er
sett í nefnd“. Þetta eru meðal þeirra
gagnrýnisradda sem komið hafa fram
á nýtt frumvarp um stjórn fiskveiða,
sem atvinnuvegaráðherra lagði fram á
Alþingi í fyrradag.
Vægi kvótaþings er aukið í frum-
varpinu, en gert er ráð fyrir verulegu
aflamarki í kvótaþing til útleigu á veg-
um ríkisins. Í kvótaþing eiga að fara
tæplega 19 þúsund þorskígildistonn á
næsta fiskveiðiári og tæp 33 þúsund
tonn fiskveiðiárið 2015/16. Megnið er
aflamark sem fengið er með varan-
legri tilfærslu frá aflahlutdeildarhöf-
um. Í raun er um mun fleiri tonn af
fiski að ræða, því miðað er við verð-
mæti þorsks í þessum viðmiðunum.
Aukið framboð til leigu
Í umsögn fjárlagaskrifstofu segir
meðal annars: „Í kjölfar þeirra miklu
breytinga sem frumvarpið felur í sér
og aukins framboðs á leigumarkaði má
reikna með að leiguverð á aflamarki
muni lækka frá því sem nú er. Einnig
er óvissa um þróun afurðaverðs á
mörkuðum m.a. vegna aukins fram-
boðs á þorski úr Barentshafi og efna-
hagskreppu í Evrópu sem aftur hefur
áhrif á leiguverð aflamarks. Gróflega
áætlað er þó talið að tekjur ríkissjóðs
af leigu aflamarks úr flokki 2 geti orðið
á bilinu 2,3-2,7 mia.kr. á fiskveiðiárinu
2013/2014, 3,6-4,4 mia.kr. á fiskveiði-
árinu 2014/2015 og 4,5-5,5 mia.kr. á
fiskveiðiárinu 2015/2016.“
Ríkið á að fá 40% tekna, sveitar-
félög 40% og markaðs- og þróunar-
sjóður tengdur sjávarútvegi 20%.
Gert er ráð fyrir að heimilt verði að
ráðstafa hluta af þessum tekjum rík-
isins til að fjármagna kaup á aflahlut-
deildum á grundvelli byggðasjónar-
miða eða til að stuðla að nýliðun í
sjávarútvegi og til að efla kvótaþing. Í
bráðabirgðaákvæði er mælt fyrir um
að ráðherra skuli setja á fót nefnd
með aðild samtaka sveitarfélaga og
hagsmunaaðila í sjávarútvegi sem
geri tillögur að reglum um ráðstöfun
teknanna.
Nefnd skipuð í haust
Í frumvarpinu er mælt fyrir um 20
ára úthlutun aflahlutdeilda. Jafnframt
er kveðið á um að ráðherra skuli, eigi
síðar en í desember 2016, leggja fram
frumvarp til laga um breytingu á lög-
unum þar sem mælt verði fyrir um
ráðstöfun nýtingarleyfa og aflahlut-
deilda að liðnum 20 ára úthlutunar-
tíma. Skipa á nefnd eigi síðar en 1.
september í haust sem vinni tillögur
og nauðsynlega stefnumótun til und-
irbúnings því frumvarpi.
Í greinargerð kemur fram að fram-
setningu á reglum um framsal afla-
hlutdeilda er breytt og þær nú tengd-
ar beint við gildistíma nýtingarleyfa
en sett í hendur löggjafans og framtíð-
arinnar að ákveða með framhaldið,
eins og segir í greinargerðinni.
Allar tegundir skertar
Aflahlutdeildir fiskiskips skerðast
frá upphafi næsta fiskveiðiárs um
9,5% af þorski, 6,9% af ýsu, 7,2% af
ufsa og 9,8% af steinbít. Aflahlutdeild
fiskiskipa í öllum öðrum tegundum
þar sem aflahlutdeild hefur verið út-
hlutað skerðist um 5,3% fiskveiðiárið
2013/2014, um 6,5% fiskveiðiárið 2014/
2015 og um 7,0% fiskveiðiárið 2015/
2016.
Auknar skerðingar
og mikið á kvótaþing
Styr um stjórn fiskveiða
Maí 2009
Í samstarfsyfirlýsingu
ríkisstjórnar Samfylkingar
og VG er kveðið á um
endurskoðun laga um
stjórn fiskveiða í heild.
Júlí 2009
Jón Bjarnason
þáverandi sjávarút-
vegsráðherra skipar
19 manna starfshóp
undir forystu Guðbjarts
Hannessonar, sem átti
að skila af sér fyrir 1.
nóvember 2009.
September 2010
Sáttanefndin
svokallaða skilaði
af sér.
Júní 2011
Mælt fyrir frumvarpi á
Alþingi um stjórn fiskveiða.
Sex stjórnarþingmenn komu
mjög að gerð frumvarpsins,
auk fjögurra ráðherra á
seinni stigum.
Sumar 2011
Fjölmargar umsagnir
bárust og margvísleg
gagnrýni kom fram á
sum veigamestu ákvæði
frumvarpsins.
Nóvember 2011
Sjávarútvegsráðherra setti haustið
2011 á fót starfshóp fjögurra manna
sem semja skyldi frumvarp til
laga. Frumvarp starfshópsins,
svonefnt vinnuskjal, var kynnt á vef
ráðuneytisins í nóvember 2011, en
ekki varð samstaða um það.
Nóvember 2011
Að tillögu forsætisráð-
herra var samþykkt á
ríkisstjórnarfundi 25.
nóvember að skipa
Guðbjart Hannesson og
Katrínu Jakobsdóttur í
sérstaka ráðherranefnd,
sem færi yfir skýrslu
sáttanefndar, frumvarps-
drög og vinnuskjöl.
Janúar 2012
Jón Bjarnason hættir í ríkisstjórn
og Steingrímur J. Sigfússon verður
sjávarútvegsráðherra.
Mars 2012
Mælt fyrir nýju
frumvarpi um stjórn
fiskveiða 28. mars.
Samhliða frumvarpinu
var mælt fyrir
sérstöku frumvarpi
um veiðigjöld.
Júní 2012
Veiðigjaldalögin samþykkt á þingi,
þar sem kveðið er á um tvenns konar
gjald, annars vegar grunnveiðigjald
eða almenna veiðigjaldið og hins vegar
sérstakt afkomutengt auðlindagjald eða
sérstaka veiðigjaldið.
September 2012
Trúnaðarmanna-
hópur fulltrúa
stjórnmálaflokkanna
skilaði greinargerð.
Samkomulag náðist
um ákveðin atriði, en
er háð fyrirvörum í
allmörgum tilvikum um
heildarniðurstöðuna.
Janúar 2013
Frumvarp til laga um stjórn
fiskveiða lagt fram á Alþingi
31. janúar.
Í 1. grein frumvarpsins segir að
markmið laganna sé meðal ann-
ars að stuðla að verndun og sjálf-
bærri nýtingu fiskstofna við Ís-
land, stuðla að farsælli sam-
félagsþróun með hagsmuni
komandi kynslóða að leiðarljósi,
að treysta atvinnu og byggð í
landinu og auka vægi jafnræð-
issjónarmiða við ráðstöfun afla-
heimilda. Einnig segir þar að
markmiðið sé að hámarka þjóð-
hagslegan ávinning af sjávar-
auðlindinni og tryggja þjóðinni
eðlilega auðlindarentu, að sjávar-
útvegurinn sé arðsamur og búi
við hagstætt og stöðugt rekstr-
arumhverfi.
Í annarri málsgreininni segir:
„Nytjastofnar á Íslandsmiðum eru
sameiginleg og ævarandi eign ís-
lensku þjóðarinnar.“ Og enn-
fremur: „Slík veiting eða ráð-
stöfun myndar ekki eignarrétt
eða óafturkallanlegt forræði ein-
stakra aðila yfir þeim.“
Að hámarka ávinning
ÆVARANDI EIGN ÍSLENSKU ÞJÓÐARINNAR
 Tekjur ríkissjóðs af leigu um fimm milljarðar 2015/2016
„[Það] er búið að mæta okkar sjónarmiðum í ákveðnum
atriðum frá því að það kom fram fyrst. Það er lögð ríkari
áhersla á jafnræðiskröfuna. Hún er komin inn í mark-
miðssetningu frumvarpsins. Það er mætt betur atvinnu-
frelsissjónarmiðum, sem skipta okkur miklu máli. Leigu-
potturinn er tryggari núna en hann hefur verið í fyrri
gerðum frumvarpsins,“ segir Ólína Þorvarðardóttir,
þingmaður Samfylkingar, um kvótafrumvarpið sem lagt
var fram á þingi í vikunni. „Leigupotturinn er hinn eini
opni frjálsi markaður með aflaheimildir þar sem kvóta-
lausar og kvótalitlar útgerðir geta á grundvelli verð-
tilboða sótt aflaheimildir og eru ekki háðar núverandi
kvótahöfum,“ segir Ólína og að hann sé nú nálægt 20 þúsund tonnum og
eigi góða vaxtarmöguleika. Ólína segir fulla sátt milli stjórnarflokkanna
um málið nú og er bjartsýn á að það nái fram að ganga í þinginu. ipg@mbl.is
Segir leigupottinn tryggari
nú en í fyrri frumvörpum
Ólína
Þorvarðardóttir
„Þetta er í öllum meginatriðum líkt frumvarpinu sem
lagt var fram í vor, með þeim kostum og ágöllum sem
þar voru,“ sagði Jón Bjarnason, alþingismaður og fyrr-
verandi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra.
„Meginágallinn á þessu og fyrra frumvarpi er að að-
skilja lög um veiðigjald og almenna stjórn fiskveiða. Það
á að vera óaðskiljanlegt. Veiðigjaldstakan kemur harð-
ast niður á minni bolfiskútgerðum, sem eru aðalútgerðir
á landsbyggðinni. Byggðatengingar og forgangsréttur
sjávarbyggðanna er veiktur í frumvarpinu. Nú verða
þær að keppa um aflaheimildir á markaði kvótaþings.
Það er gert á kostnað byggðakvóta, línuívilnunar og
annarra byggðatengdra aðgerða. Mín stefna var að styrkja byggðateng-
ingar aflaheimilda. Þá er ekki sett takmörkun á samþjöppun útgerða sem
ég hefði viljað sjá. Það er ekki í samræmi þá stefnu sem ég rak.“
Forgangur sjávarbyggða
veiktur í frumvarpinu
Jón
Bjarnason
„Mér líst ekkert á þetta. Þarna dúkka upp sömu góð-
kunningjar og gömlu draugarnir sem m.a. samráðs-
nefnd stjórnmálaflokkanna var búin að kveða niður í
vor,“ sagði Sigurður Ingi Jóhannsson, alþingismaður
Framsóknarflokks, um nýtt frumvarp um stjórn fisk-
veiða. Hann sat í samráðsnefnd stjórnmálaflokkanna
vegna fyrra frumvarps um sama efni í fyrra.
„Svo virðist sem Steingrímur J. Sigfússon sé aðallega
að leggja þetta fram til að trufla umræðuna um Icesave
og stöðu ríkisstjórnarinnar og að leggja fram kosninga-
plagg Vinstri-grænna. Tíminn á þingi er orðinn knapp-
ur. Hafi hann ætlað sér að ljúka þessu máli hefði hann
komið fram með það fyrr. Það eru skildir eftir lausir endar. Ég hef enga
trú á að þetta verði afgreitt frá Alþingi.“ gudni@mbl.is
Segir fiskveiðifrumvarpið
vera kosningaplagg VG
Sigurður Ingi
Jóhannsson