Þjóðviljinn - 15.03.1988, Blaðsíða 4

Þingmál Þingmál Þingmál Þingmál Þingmál Þingmál Þingmál
Verndun
ósonlagsins
Svíkjast íslensk
stjórnvöld undan
merkjum
að vakti nokkra athygli í
vetur þegar þrír þing-
menn Alþýðubanda-
lagsins lögðu fram á
þingi tillögu til þingsályktunar
um verndun ósonlagsins. Rétt
þykir að rifja hér upp efni til-
lögunnar þar sem um brýnt
mál er að ræða.
f tillögunni segir m.a.:
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni: 1. að gera nú þegar
ráðstafanir til að draga úr notkun
ósoneyðandi efna hér á landi, 2.
að hefja án tafar þátttöku í sam-
eiginlegu átaki annarra Norður-
landa sem hafa sett sér það tak-
mark að minnka notkun óson-
eyðandi efna um 25% fyrir árið
1991 og a.m.k. 50% fyrir árið
1999.“
Þingmennirnir, sem voru þau
Álfheiður Ingadóttir, Hjörleifur
Guttormsson og Steingrímur J.
Sigfússon, segja síðan í greinar-
gerð sinni að nú þegar liggi fyrir
vísindalegar sannanir um eyðing-
armátt ákveðinna efna á óson-
lagið. Efnin nefnast freon og hal-
on og eru það lofttegundir sem
eru m.a. í úðabrúsum, svampi,
frauðplasti, slökkvitækjum og
kælikerfum.
Þegar Álfheiður Ingadóttir
mælti fyrir tillögunni á þingi benti
hún á að nú þegar hafa ýmsar
þjóðir, þar á meðal Norðurlanda-
þjóðirnar, hafist handa um sam-
eiginlegt átak til verndunar óson-
laginu, en ísland hefur ekki tekið
þátt í neinum ráðstefnum eða
samningum sem fjalla um þetta
mál.
Fyrir það gagnrýnir hún fyrr-
verandi og núverandi ríkisstjórn
harðlega.
Hættan sem stafar af eyðingu
ósonlagsins er geigvænleg og um
hana sagði Álfheiður m.a.: „Ós-
onlagið verndar jarðarbúa fyrir
skaðlegum útfjólubláum geislum
sem valda m.a. húðkrabbameini
hjá mönnum og dýrum. Útfjólu-
blá geislun er einnig skaðleg
gróðri ísjó ogá landi... Úrkomu-
belti og vindakerfi geta breyst og
sjávarstaða getur hækkað með
bráðnun jökla. Það er því ekki
aðeins líkamleg heilsa manna
sem er í veði, heldur lífsviðurværi
þeirra og aðbúnaður allur.“
Tillögunni var vísað til síðari
umræðu og til félagsmálanefndar
sem hefur hana enn til umfjöllun-
ar.
Leitað hefur verið eftir um-
sögnum ýmissa aðila og hefur
Náttúruverndarráð þegar fagnað
því að slík tillaga hefur verið lögð
fram og hvetur Alþingi til að af-
greiða hana og samþykkja sem
fyrst.
- vd
Dagvistar-
mál
Ríkið taki þátt í kostnaði
I* nóvember síðastliönum
lagði Ásmundur Stefáns-
son fram sitt fyrsta frum-
varp, og fjallar það um rik-
isframlag til sveitarfélaga
vegna dagvistunar barna á for-
skólaaldri. í frumvarpinu er
gert ráð fyrir því að ríkissjóður
greiði sveitarfélögum 8000
krónur á mánuði vegna hvers
barns á dagheimili og fasta
krónutölu sem sé sama hlutfall
kostnaðar vegna barna á
vöggustofum og leikskólum.
Greiðslurnar skulu vera því
háðar að um fullnægjandi dag-
vistarþjónustu sé að ræða og
menntamálaráðuneytinu yrði
heimilt að takmarka framlögin
fari tekjur foreldra fram úr
ákveðnu marki. Gert er ráð fyrir
4 ára aðlögunartíma, þannig að
ríkisframlagið hækki jafnt og þétt
úr 2000 í 8000 krónur.
í greinargerð með frumvarp-
inu bendir Ásmundur á hina
brýnu þörf fyrir aukningu á dag-
Tekjur..........
Skatlgreiðslur:
Til sveitarfélags
Til nkis........
Samtals:
vistarþjónustu vegna aukinnar
atvinnuþátttöku kvenna. Hann
segir m.a.: „Börnin verða fórnar-
lömb ófullkominnar þjónustu og
eru þannig á hættulegan hátt látin
axla hluta af kostnaðinum við at-
vinnuþátttöku beggja foreldra."
Með einföldu reikningsdæmi
sýnir hann síðan fram á að skatt-
tekjur ríkis af tekjum foreldra
eru mun hærri en sveitarfélag-
anna og „það er fráleitt að
sveitarfélögum skuli ætlað að
axla allan kostnað hins opinbera
af útivinnu beggja foreldra.“ Þá
bendir hann einnig á að ef tekin
yrði ákvörðun um að greiða for-
eldrum fyrir að vera heima hjá
börnum sínum yrði ríkið um leið
af skatttekjum þeirra.
Frumvarpið hefur verið tekið
til fyrstu umræðu og við hana
kom fram að Kvennalistinn styð-
ur málið. Aðrir þingmenn sem
tóku til máls lögðu til ýmsar aðrar
leiðir til að auka dagvistarþjón-
ustu, og síðan var málinu vísað til
annarrar umræðu og til
menntamálanefndar sem hefur
það enn til umfjöllunar. Beðið er
umsagnar ýmissa aðila og hefur
einn þeirra, Alþýðusamband ís-
lands, skilað inn jákvæðri um-
sögn.
-vd.
30.000 40.000 50.000
2.000 3.000 4.000
0 8.000 17.000
2.000 11.000 21.000
Hér er tekið tillit til beinna skatta og óbeinna.
WONDER
RAFHIÖÐUR
örugg orka í námi
Þessar tviefldu Alkaline rafhíööur fra Wonder gera útslagiö á árangurinn.
Með Wonder Alkaline rafhlööum eru sýruskemmdlr óhugsandl
WONDER ALKALINE RAFHLÖÐUR.
Fást á bensínstöóvum ESSO og miklu víðar
Forræðis-
deilur
Biðtíminn alltof langur
Þær Álfheiður Ingadóttir
og Margrét Frímanns-
dóttir lögðu í vetur fram
fyrirspum til dómsmála-
ráðherra um deilur um forræði
barna við hjónaskilnaði og
sambúðarslit. Þau svör sem
hægt var að fá voru afar at-
hyglisverð, og sýna svo ekki
verður um villst að biðtími eftir
úrskurði getur dregist á annað
ár.
Ekki var hægt að svara hver
afgreiðslutíminn væri að jafnaði
en dómsmálaráðherra benti á að
barnaverndarnefndir þyrftu
vegna mannfæðar oft langan tíma
til að kanna allar aðstæður.
Fjöldi deilumála sem ráðu-
neytið sendi til umsagnar barna-
verndarráðs íslands voru 25 árið
1983, 17 árið 1984, 14 árið 1985
og 10 árið 1986.
Þær Álfheiður og Margrét
spurðu einnig um hvort áform
væru uppi í dómsmálaráðuneyt-
inu um að stytta afgreiðslutímann
og svaraði Jón Sigurðsson ráð-
herra því til að fullur skilningur
væri á nauðsyn þess en kenndi
barnaverndaryfirvöldum um
tímalengdina, og þar méð
sveitarstjórnum. Einnigvarspurt
að því hversu algengt væri að
börn gengjust undir sálfræði-
rannsókn vegna deilu foreldra
um forræði en svarað var að eng-
ar úttektir um það hefðu verið
gerðar.
í umræðum sem spunnust um
fyrirspurnina benti Álflieiður á
að seinkun á afgreiðslu þessara
mála væri mjög slæm fyrir alla
aðila, og sérstaklega barnið.
Seinkun þýddi í ofanálag við ann-
að að mæðralaun væru ekki
greidd fyrr en ákvörðun hefði
verið tekin. Ef til vill væri rétt að
líta til breytinga á almannatrygg-
ingalögum í því skvni að úrskurða
mæðraiaun aftur í tímann eða
kveða upp bráðabirgðaúrskurð.
Jón Sigurðsson svaraði þessu
til með því að vísa á væntanlegt
frumvarp sitt um sameiginlegt
forræði foreldra yfir barni, og
sagði hugsanlegt að það myndi
auðvelda lausn forræðisdeilu-
mála.
Því mótmælti Álfheiður og
kvaðst hrædd um að slík laga-
breyting myndi ekki leysa þessi
erfiðu mál, en e.t.v. létta þau mál
sem auðveldari eru viðfangs þar
sem fólk er ekki að takast á um
börn.
-vd.
Dreifum
valdi
og ábyrgð
Of mikil miðstýringar-
hneigð í framhaldsskóla-
frumvarpi Birgis
Nokkur undanfarin ár
hafa Alþýðubanda-
lagsmenn barist fyrir
setningu laga um fram-
haldsskóla. Um skeið var
frumvarp þeirra það eina sem
fram kom á Alþingi um málefni
framhaldsskólanna.
En í fýrravor flutti Sverrir Her-
mannsson þáv. menntamálaráð-
herra framhaldsskólafrumvarp
sem núv. ráðherra Birgir ísleifur
hefur nú endurflutt lítt breytt.
í umræðum um frumvarpið bar
Ragnar Arnalds það saman við
fyrrnefnt frumvarp Alþýðu-
bandalagsmanna. Samkvæmt
stjórnarfrumvarpinu greiðir ríkið
60% stofnkostnaðar en samkv.
frumvarpi Alþýðubandalags-
manna greiðir ríkið 80% stofn-
kostnaðar og byggingakostnað
heimavista að fullu. Ragnar taldi
hæpið að reikna rekstrarkostnað
skólanna út frá nemendafjölda
með einföldum þríliðureikningi
eins og gert er ráð fyrir í stjórn-
arfrumvarpinu því að kostnaður
á nemanda í minni skólum yrði
óhjákvæmilega meiri en í þeim
stærri þar sem auðveldara er að
nýta kennslukrafta til fulls.
„En mesti munurinn á þessum
tveimur frumvörpum varðar yfir-
stjórn og skipulag skólanna,"
sagði Ragnar Arnalds. { frum-
varpi Alþýðubandalagsmanna er
gert ráð fyrir miklu meiri vald-
dreifingu til heimamanna.
Fræðsluráð tæki við stjórnunar-
hlutverkum ráðuneytis að stórum
hluta, kennarar og annað starfs-
lið skólanna kysi í skólastjórn
ásamt nemendum en skólastjórn
réði skólameistara til fjögurra ára
svö og kennara.
Samkvæmt stjórnarfrumvarp-
inu eiga allir þræðir að liggja í
höndum ráðherra varðandi fram-
haldsskólana.
Ráðherra á að skipa formann
skólanefndar án tilnefningar og
setja um það reglur hvernig aðrir
skólanefndarmenn verði til-
nefndir. Ráðherra á að skipa
skólameistara en skólanefnd hef-
ur aðeins tillögurétt. Ráðherra á
einnig að skipa alla fasta kennara
við skólana. Fræðsluráð í
fræðsluumdæmum koma hvergi
við sögu og lagafrumvarpið gefur
hvorki nemendum né kennurum
nokkurn rétt til áhrifa á skipan
skólanefndar.
Áhrif heimamanna á starf
skólanna verða mjög undir hæl-
inn lögð, samkvæmt stjórnar-
frumvarpinu, bæði skólamanna í
héraði og sveitarstjórnarmanna.
„Ný löggjöf um framhalds-
skólana verður fyrst og fremst
rammi utan um skólastarfið,"
sagði Ragnar að lokum. Þessi
rammi þarf að vera í takt við tím-
ann. Hann má ekki vera of
þröngur og stífur. Hann þarf að
veita skólunum sjálfstæði og þró-
unarmöguleika og ýta undir að
valdi og ábyrgð sé dreift.
Þingtíðindi - Síða 4