Morgunblaðið - 26.08.2013, Blaðsíða 12

VESTURLANDDAGA
HRINGFERÐ
HVALFJARÐARSVEIT
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 26. ÁGÚST 2013
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Allar tölur eru stórar þegar starf-
semi álvers Norðuráls á Grundar-
tanga er annars vegar. Á hverjum
degi eru unnin þar 700 tonn af áli úr
1.400 tonnum súráls, við vinnsluna
er álið hitað upp í gríðarháan hita,
960°C og þar er langstærsti vinnu-
staður Vesturlands, en í álverinu
starfa um 600 manns. Í fyrra voru
um 4.300 gígavattstundir (GWst)
notaðar til framleiðslunnar en það er
tæpur fjórðungur alls rafmagns sem
framleitt er á Íslandi. Undanfarin 15
ár, eða frá upphafi starfseminnar,
hefur þar verið framleitt tvö og hálft
milljón tonn af áli.
Stærsta ryksuga á landinu
Framleiðsla í álverinu á Grund-
artanga fer fram í 520 kerum í fjór-
um kerskálum. Súrálið kemur víða
að og er flutt til landsins með skipum
fyrirtækisins. Það er sogið upp úr
lest skipsins með leiðslum sem liggja
meðfram umsvifasvæði fyrirtæk-
isins inn í lokað kerfi í kerskála.
„Ætli þetta sé ekki stærsta ryksuga
á landinu,“ segir Gunnar Guð-
laugsson, framkvæmdastjóri Norð-
uráls á Grundartanga, sem segir
súrálið ekki óáþekkt sykri í útliti
þegar það kemur til vinnslu.
22 kílóa álhleifar
Í kerskálunum er súrálið klofið í
súrefni og hreint ál með rafgrein-
ingu. Þá er hreina álið 960°C heitt og
er flutt í deiglum í steypuskálann.
Þar er því safnað saman í ofna, sem
hver tekur um 60 tonn af áli og látið
kólna niður í 720°C. Að því búnu er
álinu hellt í rennur þar sem það
flæðir í steypumót og er þar mótað í
um 22 kílóa hleifa. Þeir eru síðan
bundnir í stæður, sem hver og ein
vegur um eitt tonn. Þeim er komið
fyrir í gámum sem eru fluttir út með
flutningaskipum fyrirtækisins til
Rotterdam í Hollandi. Álið frá
Grundartanga endar síðan í ýmsum
varningi og framleiðslu víða um
heim, t.d. í bílum, klæðningu utan á
hús, umbúðum og íslenskum pönnu-
kökupönnum.
Um 600 manna vinnustaður
Norðurál er dótturfyrirtæki
Century Aluminium, sem er með
höfuðstöðvar í Bandaríkjunum og
auk álversins á Grundartanga er
Norðurál með álver í byggingu við
Helguvík á Suðurnesjum. Í álverinu
starfa á sjötta hundrað manns og eru
um 80% þeirra búsett í nágranna-
sveitarfélögum, að sögn Gunnars.
„Þetta er einstaklega fjölbreytilegur
hópur, við höfum stundum sagt að
við endurspeglum líklega mennt-
unarstig íslensku þjóðarinnar,“ segir
Gunnar. „Hér eru unnin flókin og
sérhæfð störf og við höfum verið ein-
staklega heppin með fólk.“
Í fyrra hófst fimm ára fjárfest-
ingarverkefni Norðuráls þar sem
bæta á rekstraröryggi og auka fram-
Morgunblaðið/Eggert
Mörg tonn af áli Álið er mótað í um 22 kílóa hleifa, sem eru bundnir í stæður, sem hver og ein vegur um eitt tonn.
Tvær og hálf milljón
tonna af áli á 15 árum
 Stærsti vinnustaður Vesturlands er í Hvalfjarðarsveit
 Þjóðvegur 1 lá áður í gegnum Hvalfjarðarsveit, en var færður inn í Hvalfjarð-
argöng árið 1998. Vegurinn um Hvalfjörð, sem áður var einn fjölfarnasti vegur
landsins, er nú fáfarinn miðað við fyrri tíð, en þar er þó nokkur umferð á góð-
viðrisdögum, enda um stórbrotið landslag að fara og þarna er mikil útivistar-
paradís og áhugaverðar söguslóðir.
Ráðist var í framkvæmdir við göngin árið 1996 og þau voru tekin í notkun
kl.18.56 að kvöldi 11. júlí 1998. Síðan þá hafa 24 milljónir ökutækja ekið undir
Hvalfjörðinn, eða rúmlega ein og hálf milljón á hverju ári.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Á leið í göngin Frá 1998 hafa 24 milljónir ökutækja ekið Hvalfjarðargöngin.
24.000.000 bílar á 15 árum
 Á Bjarteyjarsandi er framleitt og
selt vistvænt svínakjöt, en þar eru
útigrísir aldir yfir sumartímann. Grís-
irnir hafa frjálsan aðgang að útisvæði
á staðnum þar sem þeir ganga lausir
og lifa á fjölbreyttu fóðri. Þeim er
síðan slátrað á haustin og mögulegt
er að panta sérvinnslu á kjötinu.
Arnheiður Hjörleifsdóttir, bóndi á
Bjarteyjarsandi, segir vistvæna
svínakjötið hafa fallið í góðan jarð-
veg. „Þetta hefur gefist vel,“ segir
Arnheiður. „Við framleiðum vöru sem
erfitt hefur verið að fá hér á landi og
það er mikil eftirspurn því sífellt fleiri
vilja kaupa matinn milliliðalaust.“ Ljósmynd/Arnheiður Hjörleifsdóttir
Glaðbeittir og
frjálsir grísir
„Byggðin við Akrafjall hefur marga kosti til búskap-
ar. Hér eru mildir vetur og gróður yfirleitt snemma
til á vorin. Landið er frjósamt, og túnrækt yfirleitt
auðveld,“ segir Haraldur Benediktsson, alþing-
ismaður og bóndi á Vestri-Reyni undir Akrafjalli í
Hvalfjarðarsveit.
Samfélagið byggist á þátttöku
Í tæpan áratug var Haraldur formaður Bænda-
samtaka Íslands og fram á þetta vor þegar stjórn-
málin tóku við. Sjálfur hefur Haraldur sagt sem svo
að í verunni séu störf bónda og stjórnmálamanns,
hvar sem hann í flokki stendur, ekki svo ólík. Í báð-
um tilvikum sé viðfangsefnið að fylgjast með sprot-
um í jörð, hlúa að, byggja upp og rækta. Horfa til
framtíðar.
 Frjósamt land  Fé-
lagsmál eru skylda, segir
Haraldur Benediktsson
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Bústörf „Á tímabili var nánast erfitt að halda fram
mikilvægi landbúnaðar,“ segir Haraldur Benediktsson.
Landbúnaður sparar og skapar
 „Við leggjum áherslu á íslenskt og
ferskt hráefni, það er mikil eftir-
spurn eftir því. Þannig er bara Ísland
í dag,“ segir Guðný Kristín Guðna-
dóttir, sem nýverið opnaði veitinga-
staðinn Skessubrunn í Tungu í Hval-
fjarðarsveit ásamt systur sinni, Fjólu
Lind. Áður ráku foreldrar þeirra
staðinn, sem er í gamla bænum í
Tungu, sem hefur verið gerður upp,
en hann hefur ekki verið starfræktur
síðan 2007.
„Við tókum þann pólinn í hæðina
að leggja áherslu á hópa til að byrja
með og höfum því ekki verið með
opið fyrir almenning á hverjum degi.
Núna erum við byrjaðar að undirbúa
okkur fyrir jólahlaðborðin og þorra-
blótin í vetur.“
Öll húsgögn á Skessubrunni eru
handunnin og útskorin frá Póllandi
og bar staðarins prýða útskornir
hestshausar. Húsbúnaðurinn er úr
tíð fyrri rekstrar, en staðnum hefur
verið haldið vel við.
„Okkur sveið alltaf svolítið að sjá
staðinn standa tóman og ákváðum
að drífa bara í þessu,“ segir Guðný
og er bjartsýn á framhaldið. „Nú
notum við veturinn til að markaðs-
setja okkur og komum inn með
krafti næsta sumar,“ segir Guðný.
Ljósmynd/Guðný Kristín Guðnadóttir
Samstarf systra Skessubrunnur er í gamla bænum í Tungu í Hvalfjarðarsveit.
Systur tvær reka Skessubrunn
í gamla bænum í Tungu