Morgunblaðið - 04.11.2013, Blaðsíða 11

Ljósmynd/ Baldur Árnason
Eitt sinn skáti ávallt skáti Haukur Haraldsson og Gunnar Eyjólfsson hafa um nóg að spjalla.
Það er ekki svo að maður þurfi
að byrja kornungur í skátunum til að
geta orðið fullorðinn skáti á ein-
hverjum tímapunkti. Fjöldi fólks
byrjar í skátastarfi á fullorðinsárum
og oft, segir Ólafur, er það uppeldis-
hlutverk hreyfingarinnar sem kveik-
ir áhugann. „Margir hafa ranga
mynd af skátastarfi og átta sig
kannski ekki á því að skátastarf snú-
ist um eitthvað annað en að hafa of-
an af fyrir börnum í frítímanum.
Skátastarf er fyrst og fremst mjög
markviss uppeldishreyfing með
mjög útfært uppeldiskerfi. Þetta
gengur út á það að kenna börnum og
ungmennum að mennta sig eða ala
sig upp sjálf. Og þetta er nú ekkert
sem hverfur þegar við verðum full-
orðin. Við þurfum og erum kannski
að læra fram á grafarbakkann ef vel
gengur og um það snýst þetta í
raun.“
Í rauninni má segja að kjarni
skátastarfsins felist í þremur grund-
vallarhugtökum: Að verða sjálf-
stæðir, virkir og ábyrgir þjóðfélags-
þegnar. „Ég held að þessi hugtök
séu býsna glúrin og úthugsuð,“ segir
Ólafur sem er kominn á eftirlaun og
enn að læra. Það á vonandi við um
okkur öll að við getum stöðugt bætt
við okkur þekkingu og orðið betri
manneskjur í samfélaginu.
Gleði Skátastarfið er fjölbreytt og býður upp á marga möguleika.
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 4. NÓVEMBER 2013
Lárus Þórhallsson er þrítugur nem-
andi á þriðja ári í sagnfræði við Há-
skóla Íslands. Hann hefur skrifað
fimm bækur á ensku, þar af þrjár um
Biblíuna út frá sjónarmiði siðferðis.
Bækur Lárusar er allar að finna á
vefsíðu hans www.moralessence-
.com. Fjórða bókin er um siðagildi og
sú fimmta hefur að geyma dæmisög-
ur um dýr.
Tilgangurinn með skrifunum segir
Lárus vera að koma á umbótum með
kristinni trú og siðferði meðal
manna. Hann tekur þó fram að inni-
haldið eigi að ná til allra óháð trúar-
brögðum.
Hann segist ekki fylgjandi þeirri
hugmynd að lífsstíll fólks þurfi að
vera fullkominn til að það geti ritað
slíkar bækur.
Sjálfur segist Lárus ekki eiga
þessar bækur sem hann hefur skrif-
að heldur vilji hann ánafna þær því
sammannlega sem tengir alla sam-
an, burt séð frá því hverrar trúar það
er. Það sé ástæða þess að allir geti
hlaðið þeim niður í eigin tölvu og
lesið í góðu tómi í stað þess að
freista þess að fá þær gefnar út. Efni
bókanna segir hann geta staðið fyrir
sínu án þess að persóna hans sé
tengd við þær. Áhugasamir geta litið
á verk Lárusar Þórhallssonar á vef-
síðunni.
Siðferðileg sjónarmið og Biblían
Siðferði Biblían gefur fjölmörg tilefni til siðferðilegra vangaveltna.
Deilir bókum sínum á vefnum
Það fylgir því töluverð spenna ogtilhlökkun að hefja nýtt námeða byrja í nýjum skóla. Ein-
staklingurinn er búinn að velja og sjá
fyrir sér ákveðinn farveg í sínu lífi.
Fólk hefur yfirleitt einhverja hug-
mynd um hvernig námsmaður það er.
Það þekkir styrkleika sína, veikleika
og getu og oftast velur það skóla og
námsleiðir út frá þeirri hugmynd. Svo
hefst námið. Nýtt umhverfi, nýir
skólafélagar, nýir kennarar og nýjar
kröfur. Það tekur tíma fyrir alla að að-
lagast svona breytingum og því fylgir
oftast einhver streita. Margir komast
klakklaust í gegnum þetta tímabil og
ná að aðlagast. Einhverjir lenda þó í
vandræðum og ná ekki að fóta sig
nógu vel. Streitan magnast og kvíðinn
tekur yfir. Ef einstaklingur hefur áður
í sínu námi glímt við náms- og eða
prófkvíða eru meiri líkur á því að sá
kvíði taki sig aftur upp.
Hvert nýtt verkefni og hvert próf
fer að valda kvíða. Þeir sem þjást af
prófkvíða upplifa skerta einbeitingu í
prófi, erfiðleika við að skilja og fara
eftir einföldum leiðbeiningum og
vandkvæði við að muna mikilvæga
hluti sem varða efni prófsins. Þeir
standa sig því oft verr á prófum.
Þegar einstaklingur lendir ítrekað í
því að standa sig verr en hann telur
sig hafa getu til er stutt í sjálfs-
gagnrýnina og niðurrifið. Hugsanir
eins og „ég á að geta þetta“, „það er
eitthvað að mér“ og „er ég kannski
svona vitlaus“ eru mjög algengar.
Oftast er lítið um svör eða þá að svör-
in verða einnig á neikvæðum nótum.
Hætt er við að einstaklingurinn upp-
lifi sig smám saman sem ekki nógu
góðan námsmann og hann getur farið
að upplifa úrræðaleysi og vanmátt.
Þá er oft stutt í uppgjöf. Ef viðkom-
andi gefst upp og hættir námi kyndir
það enn frekar undir þeirri upplifun
að vera misheppnaður og hugmyndir
um eigin getu hafa breyst umtalsvert.
Stór hluti af því sem viðheldur nei-
kvæðum vítahring kvíðans er túlkun
og mat einstaklingsins á aðstæðunum
og hvernig hann bregst við þeim. Ef
mikið er í húfi í huga einstaklingsins,
t.d. framtíðardraumur eða sýn hans á
lífið og hvernig það geti orðið, eru
auknar líkur á meiri kvíða.
Ef einstaklingurinn finnur ekki
sjálfur leiðina út úr vítahring kvíðans
og nær ekki að aðlagast nýjum og
breyttum aðstæðum skiptir mjög
miklu máli að fá aðstoð. Þegar kvíði
er aðalorsakavaldurinn að versnandi
námsárangri er mikilvægt að vinna
með þann vanda og leysa kvíðahnút-
inn, það leysir ekki vandann að læra
bara meira.
Prófkvíði Þeir sem þjást af prófkvíða upplifa m.a. skerta einbeitingu í prófi.
Erfiðleikar í námi
vegna kvíða
 Heilsustöðin sálfræði- og ráðgjafarþjón-
usta, Skeifunni 11a, 108 Reykjavík
www.heilsustodin.is
Heilsupistill
Bryndís Einarsdóttir
sálfræðingur
Fullorðnum sjálfboðaliðum í skátahreyfingunni stendur til boða að taka
þátt í Gilwell-leiðtogaþjálfun sem er æðsta leiðtogaþjálfun skáta. Hún
miðar að því að þátttakendur læri að marka sér stefnu og setja sér mark-
mið til þroska, átaka og sigra, bæði í skátastarfi og í lífinu almennt. Öll
þjálfun innan skátahreyfingarinnar miðar að því að bæta samfélagið.
Námskeiðin eru ókeypis. Fjölbreytt starf er unnið á meðal fullorðinna
skáta og eru allir sem áhuga hafa hvattir til að kynna sér það. Vefsíða
Bandalags íslenskra skáta er www.skatar.is.
Að marka sér stefnu í lífinu
ÞROSKANDI NÁM