Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.11.2013, Blaðsíða 13

AVÍK | AKUREYRI | REYKJAVÍK | AKUREYRI | REYKJAVÍK | AKUREYRI | REYKJAVÍK | AKUREYRI | REYKJAVÍK | AKUREYRI I | REYKJAVÍK
BORÐSTOFU-
STÓLADAGAR
G D a l s b r a u t 1 • A k u r e y r i OP I Ð V i r k a d a g a k l 1 0 – 1 8 o g l a u g a r d a g a 1 1 - 1 6 E I T T S Í M ANÚME R 5 5 8 1 1 0 0
– fyrir lifandi heimili –
MANTONI
PU-grátt.
Viðarfætur.
TILBOÐSVERÐ:
9.990 KR.
Fullt verð 15.990
TANGO
Ljósgrátt áklæði.
Viðarfætur.
TILBOÐSVERÐ:
23.990 KR.
Fullt verð 29.990
ENIGMA
PU-svart og svartlökkuð
viðargrind.
TILBOÐSVERÐ:
19.990 KR.
Fullt verð 29.990
BAMB
Svart birki.
Flettuð seta.
TILBOÐSVERÐ:
19.990 KR.
Fullt verð 25.990
AfsláttuR
6.000
kRónuR!
AfsláttuR
6.000
kRónuR!
AfsláttuR
10.000
kRónuR!
AfsláttuR
6.000
kRónuR!
* TILBOÐIN GILDA TIL SUNNUDAGSINS 3. NÓVEMBER EÐA Á MEÐAN BIRGÐIR ENDAST.
AfsláttuRAföll
uMBoRðstofus
tóluMuMhelgin
A
3.11. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 13
búið var að æfa almennilega nýju bítlalögin,
heldur voru þeir einnig í alvörubúningum.
Rúnni hafði á boltaferðalagi í útlöndum
keypt forláta svart leðurvesti með rauðu
baki og krómuðum hnöppum og fékk
mömmu sína til að sauma samskonar vesti
á hina strákana. Undir vestunum voru allir
í röndóttum Melkaskyrtum sem Eddi hafði
keypt í London og með svartar leð-
urslaufur. Langflottastir! Það var líkt með
Hljóma frá Keflavík og Bítlana frá Liver-
pool, frægð þeirra barst með leifturhraða
um landið allt. Þennan vetur voru þeir eftir-
sóttasta hljómsveitin á skólaböllum Reykja-
víkuræskunnar. Um vorið var haldið í
hringferð um landið allt og leikið á stærstu
útisamkomu sumarsins í Húsafelli. Karl
hætti áður en fyrsta hringferðin hófst og
fór á námssamning hjá rafvirkjameistara.
Rúnar, Gunnar og Erlingur skiptu söngnum
á milli sín þetta sumar, en um haustið eftir
fræga för til Liverpool borgar settist Eng-
ilbert Jensen við trommusettið í stað Egg-
erts og gerðist ásamt Rúnari Júlíussyni
helsti söngvari sveitarinnar næstu árin.
Áður en árið var á enda hafði Svavar
Gests, helsti útgefandi landsins, samband
við þá og gerði við þá plötusamning, fyrsta
allra ungra hljómsveita í landinu. „Bláu
augun þín“ og „Fyrsti kossinn“ prýddu
fyrstu tveggja laga plötu Hljóma, tvö af
fjölmörgum sönglögum Gunnars Þórð-
arsonar sem slegið hafa í gegn hjá íslensku
þjóðinni. Ólafur Gaukur gerði söngtexta við
bæði lögin. Hljómar tóku á sínu fyrsta
starfsári forystuna í bítlamenningunni á Ís-
landi og létu hana aldrei af hendi. Umrædd
plata Hljóma var tekin upp í Ríkisútvarpinu
við Skúlagötu í febrúar 1965. Nýr liðsmaður
kom inn, Pétur Östlund, sem þá þegar var
orðinn fremsti jazztrommuleikari landsins.
Síðasta verk Engilberts að þessu sinni með
Hljómum var að syngja „Bláu augun þín“,
en hann átti eftir að koma aftur og syngja
meira! Tilkoma Péturs breytti tónlistinni
verulega. Bítlalögin hopuðu fyrir taktföstum
rythmablús og tilfinningaþrunginni soul-
tónlist svertingjanna í Ameríku. Þessi tón-
listarstíll var um svipað leyti að ryðja sér
til rúms á Vesturlöndum. Rolling Stones
lögðu línuna á árunum 1964 -1965, þeir
eyddu drjúgum tíma í Ameríku og tóku upp
ógrynni af góðum rytmablús í Chess stúd-
ióinu í Chicago og í hljóðveri RCA í Holly-
wood. Á Bretlandi voru kapparnir Eric
Clapton, Jimmy Page og Jeff Beck, sem all-
ir komu við sögu hjá Yardbirds, helstu
merkisberarnir, ásamt 17 ára gömlu undra-
barni, Stevie Winwood sem blúsaði af full-
um þroska í hljómsveit Spencer Davies.
Þróun tónlistar og aukin færni
á hljóðfæri bar árangur
Það var á þessum nótum sem Hljómarnir
þróuðu tónlist sína næstu tvö árin eða svo.
Vinsældapoppið var látið fjúka lönd og leið,
lögin á prógramminu urðu færri og lengri.
Löng gítarsóló, trommusólo og jafnvel
bassasóló einkenndu flutninginn.
Færnin á hljóðfærin jókst til mikilla
muna á Péturstímabilinu, þeir stóðu erlend-
um rythmablússveitum fyllilega á sporði,
enda uppskáru þeir erlendan plötusamning
hjá ekki minna fyrirtæki en CBS í Banda-
ríkjunum 1966. Svavar Gests gaf út fjögurra
laga plötu í nóvember 1965. Vinsælasta lag
þeirrar plötu var „Ertu með?“ eftir Gunnar
Þórðarson með texta Ómars Ragnarssonar.
Svavar kom ekki oftar að útgáfu Hljóma.
Það var stærsta hljómplötuútgáfa landsins
Fálkinn á Laugavegi, sem tók við Hljómum.
Fálkinn útvegaði Hljómum útgáfusamning í
Bretlandi hjá EMI samsteypunni og 1966
kom plata út hjá Parlaphone, sama merki
og hýsti sjálfa Bítlana. Plata Hljóma hjá
EMI var tveggja laga plata með lögunum
„Once“ og „Memory“. Á CBS plötunni
bandarísku voru lögin „Show me you like
me“ og „Stay“. Öll lögin voru eftir Gunnar
Þórðarson með textum Péturs Östlund. Um
svipað leyti kom út á Íslandi sex laga EP
plata með lögum úr stuttmyndinni „Umbar-
umbamba“, sem Reynir Oddsson kvik-
myndagerðarmaður gerði um Hljóma á leið
á sveitaball og sýnd var sem aukamynd í
Austurbæjarbíói snemmsumars 1966 og
seinna sama sumar víðsvegar um landið.
Ekki varð neitt framhald á útrás Hljóma að
þessu sinni og Pétur Östlund skildi við
Hljóma í mars 1967.
Engilbert Jensen tók aftur sæti sitt á
trommustól Hljómanna og urðu nú enn á
ný straumhvörf í tónlistarsköpun sveit-
arinnar. Gunnar Þórðarson, sem var óum-
deilanlega foringi hópsins, hafði fest mikið
dálæti á bandarísku söngsveitinni „The
Beach Boys“ sem undir forystu Brian Wil-
son hafði þróað með sér allsérstæðan stíl
þar sem mikið var lagt upp úr sterkri mel-
ódíu og margrödduðum söng. Endurkoma
Engilberts, þess mikla söngvara, og sú stað-
reynd að þeir Rúnar, sem hafði orðið að-
alsöngvari sveitarinnar, mynduðu ásamt
Gunnari og Erlingi afbragðs söngkvartett,
sem Gunnar samdi fyrir og útsetti að mestu
leyti. Vorið 1967 samdi Svavar Gests (SG
hljómplötur) við Hljóma um útgáfu fyrstu
12 laga plötunnar. Þeir fóru til Lundúna þá
um sumarið og hljóðrituðu í Chappel stúd-
íóinu. Platan kom síðan út þá um haustið
og var afskaplega vel tekið.
Sígild lög
Mörg laganna eru löngu orðin sígild og
hljóma enn á öldum ljósvakans og í veislu-
sölum landsins nú nærri hálfri öld síðar. Má
þar nefna „Þú og ég“, „Heyrðu mig góða“,
„Sveitapiltsins draumur“ og „Þú ein“. Vin-
sældir Hljóma náðu nýjum hæðum við út-
komu stóru plötunnar. Í ársbyrjun 1968
fóru Hljómar til Svíþjóðar og tóku þátt í
dægurlagakeppni norrænna útvarpsstöðva
og stóðu sig vel, án þess þó að hljóta sigur.
Povl Dissing söngvari frá Danmörku varð
hlutskarpastur í það skiptið.
Um vorið bættist góður liðsafli við söng-
sveitina, Patricia Gail Owens , í daglegu tali
kölluð Shady Owens. Shady bjó uppi á
Keflavíkurflugvelli með bandarískum föður
sínum og íslenskri móður. Shady var uppal-
inn í Bandaríkjunum, var hæfileikarík söng-
kona með góðan tónlistarsmekk. Hún setti
skemmtilegan lit á bandið og söngvaflóran
varð fjölbreyttari. Hvort sem um var að
ræða rokkblúsaða söngva Janis Joplin, eða
hárfína og viðkvæma tónlist Burt Bach-
arach, sem bæði Gunnar og Shady höfðu
yndi af, fór Shady létt með alltsaman.
Shady sem var nokkrum árum yngri en
strákarnir (f. 1949) var sérstaklega fé-
lagslynd og glaðvær stúlka sem hafði góð
áhrif á strákana. Hljómarnir voru nú á há-
tindi frægðar sinnar, höfðu nóg að starfa í
spilamennskunni, festu kaup í ársbyrjun
1968 á stórum yfirbyggðum Dodge Van,
sem tók öll hljóðfæri þeirra, réðu sér jafn-
framt rótara, fyrstir íslenskra hljómsveita.
Sá var Óttar Felix Hauksson, sem seinna
átti eftir að koma aftur við sögu sveit-
arinnar. Síðsumars 1968 var enn haldið til
Lundúna og farið í stóra plötu. Að þessu
sinni varð Olympic studio fyrir valinu. Þar
höfðu ýmsir risar dægurtónlistarinnar gert
stóra hluti. Má þar m.a. nefna Rolling Sto-
nes. Þess má til gamans geta að Olympic
stúdíóið var tvískipt og á sama tíma og
Hljómar voru við vinnu sinni í stúdíói 2
voru fjórir náungar að vinnu í stúdíói 1,
sem á næstu misserum áttu eftir að slá
rækilega í gegn. Þeir kölluðu sig Led Zep-
pelin og urðu eitt stærsta band heimsins á
árunum upp úr 1970. Önnur 12 laga plata
Hljóma leit dagsins ljós fyrir jólin 1968 og
jók enn frekar á söngvaarfleifð þá sem
Hljómar skildu eftir sig. Lög eins og „Ást-
arsæla“, „Ég elska alla“, „Lífsgleði“ og „Er
hann birtist“ sýndi landanum enn frekar að
í Gunnari Þórðarsyni átti það söngvasmið,
sem átti sér varla jafnoka á sínu sviði.
Eiturlyfjaneysla jókst
1968-1969 var mikið umbrotatímabil í menn-
ingarsögu Vesturlanda. Áhrif stúdentaóeirð-
anna sem hófust í Frakklandi, risu sem
misháar öldur víða í Evrópu. Ungt fólk var
í mótþróa gegn ríkjandi kerfi og leitaði
nýrra leiða. Lausung og eiturlyfjaneysla
jókst og gömlum gildum var kastað á glæ.
Þetta ástand hafði einnig sterk áhrif á tón-
listargeirann. Þar vildu menn prófa nýjar
leiðir og lögðu af það gamla. Súpergrúppur
náðu vinsældum. Hugmyndin að baki þeim
var að velja bestu mennina úr 2-3 hljóm-
sveitum og etja þeim saman í enn frekari
átök á tónlistarsviðinu í svokallaðri súp-
ergrúppu. Englendingar riðu á vaðið með
þetta þegar fram komu hljómsveitir eins og
Cream og Blind Faith. Á Íslandi voru menn
einnig spenntir fyrir slíkum hugmyndum.
Tvær hljómsveitir þóttu skara framúr í ís-
lenskum dægurlagaheimi veturinn 1968-
1969, frumherjarnir Hljómar frá Keflavík og
Flowers úr Reykjavík, sem státaði af þeim
snillingunum Gunnari Jökli Hákonarsyni
trommuleikara og Hammondorgel- og píanó-
leikaranum Karli Sighvatssyni. Úr varð að
Gunnar Þórðarson gekk ásamt félaga sínum
Rúnari Júlíussyni og söngkonunni Shady
Owens til liðs við þá Gunnar Jökul og Karl
og þau stofnuðu íslensku súpergrúppuna
Trúbrot. Þessi tíðindi leiddu til mikilla
hræringa í íslenskum dægurlagaheimi og
eru efni í aðra sögu, sem ekki verður sögð
hér. En kafla Hljóma í íslenskri dæg-
urlagasögu var hvergi nærri lokið, þó önnur
verkefni væru sett á oddinn að þessu sinni.
Hljómar voru endurreistir 1974 og gáfu út
plötu og aftur komu þeir saman á nýrri öld,
héldu hljómleika víðsvegar um land og gáfu
út tvær plötur 2003 og 2004. Aldrei var ætl-
unin að fara út í þá sálma að þessu sinni
og læt ég því þessari frásögn af frum-
herjum frumsaminnar popptónlistar á Ís-
landi lokið.
Blessuð sé minning fallins félaga, Rúnars
Júlíussonar.
* Eftir þriggja mánaðaþrotlausar æfingarfengu strákarnir tækifærið
óvænt upp í hendurnar.