Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.11.2013, Blaðsíða 47

3.11. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 47
Búum til betri stjórnendur
– Í erindi þínu á fundinum spurðirðu eftir-
farandi spurningar: „Hvað þurfa stjórn-
endur stórfyrirtækja að læra í dag um
morgundaginn?“ Hver er niðurstaðan?
„Ég velti þessari spurningu upp í erindi
í Wharton-viðskiptaháskólanum fyrir fáein-
um vikum. Ég hef mikinn áhuga á því að
efla nám í viðskiptafræði í þeim tilgangi að
búa til betri stjórnendur í fyrirtækjum.
Eitt af því sem hefur setið á hakanum er
að kenna viðskiptafræðinemum að horfa á
mál frá sjónarhóli annarra. Setja sig í
þeirra spor. Það hjálpar fólki venjulega að
skilja málin betur.
Viðskiptafræðinemum er kennt að græða
peninga, hvað sem það kostar. Og lendi
þeir í vandræðum eiga þeir bara að
hringja í laganemann eða umhverf-
isfræðinemann og biðja þá um aðstoð. Ef
allt um þrýtur má svo bara hafa samband
við guðfræðinemann og fá hann til að biðja
fyrir sér. Þetta nær auðvitað engri átt. Það
er hvorki í verkahring laganemans né guð-
fræðinemans að losa viðskiptafræðinemann
úr vandræðum. Hann á að gera það sjálf-
ur.“
– Skilji ég þig rétt skiptir líka sköpum
að hafa hjartað á réttum stað?
„Já, það er ekki nóg að stjórna fyrir-
tækjum með höfðinu og höndunum. Hjart-
að þarf að vera þarna líka. Það á ekki síst
við um stjórnendur framtíðarinnar. Stjórn-
endur eiga að vera óhræddir við að sýna
að þeir geti verið berskjaldaðir. Við erum
líka fólk. Það að verða stjórnarformaður í
fyrirtæki gerir mann ekki sjálfkrafa að vél-
menni. Þess vegna tala ég ævinlega ekki
bara um PepsiCo sem fyrirtæki heldur sem
fjölskyldu. Eina stóra fjölskyldu.“
– Hefur andrúmsloftið breyst mikið síðan
þú hófst störf hjá fyrirtækinu?
„Í raun og veru ekki. PepsiCo hefur alltaf
verið fjölskylda. Það sem við höfum gert er
að styrkja böndin.“
Smeykir við að skipa sér í flokk
– Þú hefur kallað eftir meiri þátttöku stjórn-
enda stórfyrirtækja í þjóðfélagsumræðunni
og vilt að þeir tali á uppbyggilegum nótum.
Hvers vegna þarf að hvetja menn til þess?
„Tvennt hefur gerst eftir að efnahags-
kreppan skall á. Annars vegar hafa stjórn-
endur fyrirtækja horfið inn í skelina. Þeir
eru sagðir bera ábyrgð á ástandinu og það
þykir ekki lengur fínt að græða peninga.
Hins vegar er hið pólitíska landslag orðið
alltof pólariserað á heimsvísu. Menn eru allt-
of uppteknir af því að vera ýmist hægri- eða
vinstrimenn í stað þess að snúa saman bök-
um í þágu almennings. Stjórnendur fyr-
irtækja eru upp til hópa smeykir við að skipa
sér í flokk og þess vegna þegja þeir þunnu
hljóði. Þetta er skelfilegt ástand. Einskonar
pattstaða. Þess vegna hvet ég kollega mína
til að stíga fram fyrir skjöldu og tala í öllum
bænum á uppbyggilegum nótum. Ekki veitir
víst af.“
Hey, piltar! Hér komum við
– Snúum okkar aðeins að þér sjálfri. Und-
anfarin ár hefur þú verið fastagestur á lista
Forbes yfir valdamestu konur í heimi. Hvað
þýðir það í raun og veru? Svo sem með tilliti
til ábyrgðar. Er þetta með einhverjum hætti
tæki í þínum höndum?
„Listar eru bara listar og ég hef ekkert
um þá að segja. Hitt er annað mál að ekki
er langt síðan konur fóru að láta að sér
kveða í stjórnmálum eða sem stjórnendur
stórra fyrirtækja. Listar sem þessir eru því
öðrum þræði leið til að fagna því að konur
séu komnar fram á stóra sviðið. „Hey, pilt-
ar! Heimurinn er að breytast. Hér komum
við.“ Um leið og þetta er viðurkenning fyrir
þær konur sem þegar hafa látið til sín taka
er það hvatning fyrir aðrar konur til að feta
sömu braut. Það er pláss fyrir fjölmargar
konur til viðbótar. Þess vegna eru svona
listar gerðir. Nú og svo selja þeir auðvitað
fullt af tímaritum.“
Hún hlær.
– Er leiðin á toppinn samt ennþá lengri
fyrir konur en karla?
„Já, hún er það. Það hefur reyndar lagast
mjög mikið á síðustu árum. Þegar ég kom
út á vinnumarkaðinn fyrir rúmum þremur
áratugum voru svo til engar konur í áhrifa-
stöðum. Það var mjög einmanalegt. Þegar
ég lít í kringum mig á fundum núna hefur
konum fjölgað til muna. Ísland er frábær
fyrirmynd í þessu tilliti. Hér hafa konur
gegnt flestum lykilembættum, bæði innan
stjórnsýslunnar og í atvinnulífinu. En betur
má ef duga skal. Það liggur bæði hjá körl-
um og konum. Karlar þurfa enn að toga
konur upp til sín, þangað til fullum jöfnuði
verður náð. Bæði með tilliti til fjölda og
launa. Konur mega líka vera duglegri að
ráðleggja öðrum konum. Það háir konum að
þær taka ekki leiðbeiningum frá öðrum kon-
um nægilega vel. Það er að lagast en samt
má gera betur. Í þeim skilningi eru konur
konum verstar.“
Indra Nooyi bar lof á Ölgerðina á hátíðarfund-
inum í Þjóðleikhúsinu en markaðshlutdeild
Pepsi á Íslandi hefur farið úr 15% árið 2000 upp
í ríflega 40%. Lofaði Nooyi að koma aftur þegar
Pepsi fer fram úr „hinum cola-drykknum“.
Indra Nooyi fæddist í Madras, sem nú
kallast Chennai, á Indlandi árið 1955.
Hún lauk BS-prófi í eðlisfræði, efna-
fræði og stærðfræði frá kristna háskól-
anum í Madras 1974 og MBA-námi við
Indian Institute of Management í Kal-
kútta tveimur árum síðar.
Starfsferil sinn hóf hún heima á Ind-
landi, fyrst hjá Johnson & Johnson og
síðan hjá vefnaðarvörufyrirtækinu
Mettur Beardsell. Hún flutti búferlum til
Bandaríkjanna 1978 til að leggja stund á
meistaranám í stjórnun við Yale-
háskóla. Að því loknu, 1980, réð Nooyi
sig til Boston Consulting Group áður
en hún tókst á hendur störf við stefnu-
mörkun hjá bæði Motorola og Asea
Brown Boveri.
Nooyi gekk til liðs við PepsiCo árið
1994 og varð fjármálastjóri sjö árum
síðar. Hún hefur haft veg og vanda af
markaðssetningu fyrirtækisins síðan og
leitt endurskipulagningu PepsiCo, með-
al annars yfirhalninguna á veit-
ingastöðum fyrirtækisins sem nú kallast
Yum! Þá var hún potturinn og pannan á
bak við kaupin á Tropicana 1998 og
samrunann við Quaker Oats Company
sem færði PepsiCo meðal annars Gato-
rade, orkudrykkinn vinsæla.
Nooyi tók við sem forstjóri PepsiCo
árið 2006 og ári síðar varð hún einnig
stjórnarformaður.
Vann sig upp