Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.11.2013, Page 49

24.11. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 49
ég var ófrísk, það var einfaldlega
bannað í náminu. En þá stóð Vigdís
Finnbogadóttir upp og sagði: „Lilja
er ekki veik. Hún á von á barni og
heldur áfram.“ Skólanefndin varð
að bíta í það súra epli að ég fengi
að halda áfram. Ég eignaðist dóttur
mína 10. desember, jólafríið byrjaði
12. desember og ég byrjaði í skól-
anum aftur í janúar. Ég var í skól-
anum frá morgni til kvölds og gaf
daggjafirnar á næturnar. Ekki
spyrja mig hvernig ég fór að því –
ég hef aldrei skilið það sjálf en auð-
vitað var það fyrst og fremst
mamma sem hljóp undir bagga og
stóra systir stappaði í mig stálinu.“
Stuðningur Bríetar Héðins
Fólkið sem hafði áhrif á Lilju Guð-
rúnu og studdi hana í gegnum nám-
ið á einn eða annan hátt, auk systk-
ina hennar og fjölskyldu, er margt
hvað fólk í leikhúsinu. Bríet Héð-
insdóttir var ein þeirra. Lítið fallegt
dæmi: Þegar yngri dóttir Lilju
Guðrúnar var fótbrotin og þurfti að
liggja heima í nokkrar vikur í gifsi
var Lilja Guðrún að æfa erfitt hlut-
verk í Þjóðleikhúsinu, frá morgni til
kvölds.
„Ég fór heim í hádeginu til að
sinna henni eins og ég gat í stutt-
um pásum. Ég komst að því löngu
síðar að allan þann tíma hafði Bríet
komið heim til Ingunnar á daginn
og kennt barninu vísur og verið hjá
henni. Bríet passaði sig að vera far-
in áður en ég kom. Þetta var þeirra
leyndarmál. Ég skildi ekkert í því
að barnið var sífellt farandi með
nýjar vísur þegar ég kom heim. Ég
sakna Bríetar.“
Fólk sem hefur haft áhrif á Lilju
Guðrúnu í starfi er margt. „Ég er
nú hrædd um að gleyma ein-
hverjum af mínum helstu áhrifa-
völdum. Þarna er fólk eins og
Brynja Benediktsdóttir, Benedikt
Árnason, Þórhildur Þorleifsdóttir,
sem er frábært að vinna með,
Helga Hjörvar og skólastjórinn
minn gamli, Pétur Einarsson. Stef-
án Baldursson, Benedikt Árnason
sem var mentorinn minn. Náttúr-
lega Vigdís og Sveinn, sem hafa
sýnt mér mikinn stuðning. Ég lék
mikið með Guðmundi Steinssyni,
Helga Skúlasyni og Kristbjörgu
Kjeld og Kristbjörg er mjög góð
vinkona mín. Vinnan hefur gefið
manni marga góða vini. Launin eru
lág og þarna er því fólk sem ber
mikla ást til leikhússins.“
Leikkonan segist líka alltaf hafa
verið heppin með yfirmenn. Einnig
áður en hún kom í leikhúsið.
„Forstjóri Fálkans, Bragi Ólafs-
son, reyndist mér ótrúlega vel.
Honum þótti svo fyndið hvað ég var
góð með mig þegar ég sótti um
starf, og svaraði því til að ég kynni
hvorki vélritun, tollskýrslugerð né
annað tengt skrifstofunni, en gæti
hreinlega lært þetta allt, að hann
réð mig. Þegar ég hætti til að fara í
leiklistina bauð hann mér að ég
gæti fengið starf í öllum fríum.“
Lilja Guðrún hefur leikið aðal-
hlutverk í leikverkum íslenskra og
erlendra meistara – stykkjum
Shakespeares, Jóhanns Sigurjóns-
sonar, Halldórs Laxness, í kvik-
myndum og sjónvarpsþáttum. Hún
hefur nýlokið hundruðustu sýningu
á Dýrunum í Hálsaskógi en er
komin langt frá barnaleikritinu
núna þótt stykkið kallist Stóru
börnin. Lilja Sigurðardóttir er höf-
undur þess.
Fullorðnir með bleiu
Stóru börnin fjalla um fullorðna
menn og konur sem hafa blæti, oft-
ast af kynferðislegum toga, sem
snýst um að vilja vera lítið barn og
láta annast sig; keyra sig um í
barnavagni, hugga og skipta á sér.
„Ég hafði ekki hugmynd um að
þetta væri til. Þegar maður fór að
afla sér upplýsinga á netinu komst
maður að því að það er miklu meira
um þetta en manni hefði nokkurn
tímann dottið í hug. Fyrst hló ég
eins og fífl því mér fannst þetta svo
rosalega fyndið enda er þetta oft
lyginni líkast. Fyrirbærið er þekkt
og viðurkennt í helstu borgum
heims, New York, London, Berlín,
Kaupmannahöfn og fleiri stöðum og
eftir því sem maður kemst næst
eru þetta manneskjur með ýmiss
konar bakgrunn. Hins vegar virðist
kúnnahópurinn eins og í New York
sérstaklega vera Wall Street-
gæjar.“
Lilja Guðrún horfði á viðtal við
hjón þar sem karlinn lætur eigin-
konuna annast sig eins og ungbarn
að vinnudegi loknum. „Hann er
yfirmaður í banka í Berlín og þegar
hann kemur heim fer hann úr fínu
jakkafötunum og er með bleiu og
pela og eiginkona hans er þá
mamman.“ Lilja Guðrún leikur í
verkinu „mömmuna“ sem selur
umönnun sína og ást. „Þessi hjón
eru í félagsskap með öðrum í sömu
stöðu og mér finnst „tragikómískt“
að sjá þau fyrir mér á kvöldin fara
að ganga, þá keyrir hún hann um í
stórum vagni fyrir fullorðna.“
Ýmislegt í kringum blætið hefur
verið iðnaður í yfir tuttugu ár að
minnsta kosti og heilu búðirnar
sem selja barnavagna, bleiur, pela
og allt það sem fullorðna barnið
þarf. Það er jafnvel þekkt að fólk
fari út að ganga í hópum í görð-
unum á kvöldin. „Í New York þekki
ég hjón sem bjuggu á hæðinni fyrir
neðan svona „mömmu“. Strákarnir
komu með skjalatöskurnar sínar og
skildu þær eftir í eins konar
leikskólahólfum og fóru í barnagall-
ann.“
Höfundur leikritsins er einnig
uppeldisfræðingur og hefur skoðað
þessi mál vel. Þeir sem sækja í
svona þjónustu hafa oftast orðið
fyrir einhvers konar tilfinningalegri
stöðnun, og þá í æsku. „Þeir eru
fastir þar. Sem betur fer er þetta
mjög skemmtilegt verk því annars
hefði maður, held ég, ekki getað
þetta. Þetta er sérkennilegt og dap-
urlegt fyrirbæri. Einstaklingarnir
eiga erfitt með að axla ábyrgð og
flýja ábyrgðina inn í þennan heim
og það er víst það sem heillar fólk í
viðskiptalífinu – að flýja stressið og
ábyrgðina.“
Lilja Guðrún segir siðferðislegar
spurningar kvikna. „Af hverju fer
fólk út í svona? Hvað gerðist á und-
an? Og auðvitað er ekki hægt að
sjá kaup á svona þjónustu öðruvísi
en vændi því þessu tilheyrir nær
alltaf eitthvað kynferðislegt.“
Ásamt Lilju Guðrúnu fara þau Árni
Pétur Guðjónsson, Birna Hafstein
og Stefán Hallur Stefánsson með
aðalhlutverk en Rúnar Guðbrands-
son leikstýrir.
Líður þér alltaf vel á sviðinu?
„Já, en ég er þó ævinlega með
sviðsskrekk, sem versnar með aldr-
inum. Maður er þroskaðri gagnvart
heiminum, veit við hverju má búast
og þekkir eigin veikleika mjög vel.
En þetta er alltaf jafn stórkostlegt
og gaman. Ég kalla þetta þó
heppni, að vera þarna eftir öll þessi
ár, því á Íslandi er svo mikið af
góðum leikurum og listamönnum.“
Morgunblaðið/Styrmir Kári
* „Ég held að stundum hafi réttlætis-kennd mín þvælst fyrir mér og ég hefoft orðið óvinsæl fyrir að taka ekki þátt í
að þegja einhvers konar óréttlæti í hel.“
– FULLT HÚS ÆVINTÝRA
DIDRIKSONS ALVAR ÚLPA.
Tveir litir.
Stærðir: S–XXL
35.600KR.
Verð áður 44.500 kr.
COLUMBIA SPACE BARNAÚLPA
Tveir litir.
Stærðir: 2XS–L
15.992 KR.
Verð áður 19.990 kr.
COLUMBIA MINI LAY BARNAÚLPA
Svört
Stærðir: 104–152
15.992 KR.
Verð áður 19.990 kr.
DIDRIKSONS
FELIX ÚLPA
Svört.
Stærðir: 130–170
15.992 KR.
Verð áður 19.990 kr.