Morgunblaðið - 03.12.2013, Blaðsíða 6

Morgunblaðið - 03.12.2013, Blaðsíða 6
SVIÐSLJÓS Björn Jóhann Björnsson bjb@mbl.is Íbúðalánasjóður, lífeyrissjóðir, bankar og önnur fjármálafyrirtæki sjá fram á gríðarlega vinnu á næsta ári við úrvinnslu leiðréttinga á verð- tryggðum húsnæðislánum lands- manna. Gera má ráð fyrir að lang- flestir lántakendur muni óska eftir leiðréttingu og stjórnvöld ráðgera að aðgerðirnar nái til um 100 þúsund heimila af 120 þúsund í landinu. Lántakendur skipta því tugum þúsunda en Íbúðalánasjóður einn og sér gerir ráð fyrir að þurfa að taka á móti um 50 þúsund umsóknum um leiðréttingu. Sigurður Erlingsson, forstjóri Íbúðalánasjóðs, bendir á að sjóðurinn hafi tekið við um 6.000 um- sóknum í 110% leiðinni svonefndu. Nú sé því verið að tala um mun stærra dæmi og allt útlit fyrir að sjóðurinn þurfi að fjölga starfsmönn- um um 10 til 20 vegna þessa verk- efnis eingöngu. Rafrænt umsóknarferli „Það verður skoðað hve stóran hluta af þessu við getum unnið vél- rænt. Ég sé ekki fram á nein vanda- mál í tengslum við þetta þó að flækjustig geti orðið í úrvinnslunni. Við setjum upp rafrænt umsóknar- ferli og ég er bjartsýnn á að þetta muni ganga vel. Við höfum farið í gegnum hliðstætt ferli áður og ætt- um ekki að þurfa að byggja það upp frá grunni, hér er starfsfólk með góða þekkingu og reynslu af svona málum. Síðan höfum við alveg hálft ár til að undirbúa þetta,“ segir Sig- urður og rifjar upp að skemmri fyr- irvari hafi verið á 100% leiðinni á sín- um tíma. Í febrúar 2011 hafi legið fyrir hvernig úrræðið leit út og í des- ember sama ár var búið að vinna úr öllum umsóknunum sex þúsund. Að þessu sögðu er nokkuð ljóst að Íbúðalánasjóður þarf að auka sinn viðbúnað til að taka við um 50 þúsund umsóknum. Þau lán sem skapa rétt til leiðrétt- ingar eru verðtryggð húsnæðislán vegna kaupa á fasteign til eigin nota. Leiðrétting er að frumkvæði lántaka og þarf að sækja um hana hjá lánveit- anda sem er með húsnæðislán á 1. veðrétti á umsóknardegi, að því er segir í skýrslu sérfræðingahópsins um höfuðstólslækkunina. Lagt er til að sá lánveitandi verði umsjónaraðili leiðréttingar og annist framkvæmd hennar. Þetta ferli gæti farið af stað á fyrri hluta næsta árs. Varðandi þetta atriði segir Sigurð- ur að Íbúðalánasjóður sé að stórum hluta með lán á 1. veðrétti. Sjóðurinn muni þá annast samskipti við aðra lánveitendur, séu lántakar með fleiri en eitt húsnæðislán. Hið sama á þá við aðra lánveitendur sem eru með lán á 1. veðrétti, eins og lífeyrissjóðir og bankar. Þeir munu þá einnig taka við umsóknum um leiðréttingu. Mörgum spurningum ósvarað „Við sjáum fyrir okkur mikla vinnu bæði við lánaleiðréttingar og við séreignarsparnaðinn. Það er hins vegar svo mörgum spurningum ósvarað að það er engin leið að áætla vinnumagnið,“ segir Gunnar Bald- vinsson, formaður Landssamtaka líf- eyrissjóða, spurður hvað aðgerðirnar útheimta mikinn mannskap fyrir líf- eyrissjóða. „Sjóðirnir munu leggja sitt af mörkum til þess að þessar að- gerðir geti gengið vel,“ segir Gunnar. Svipuð svör fengust hjá Lands- bankanum og Íslandsbanka í gær. Þannig telur Íslandsbanki of snemmt að segja til um hversu umfangsmikil vinna fyrir starfsfólk bankans felist í nýju tillögunum um skuldaleiðrétt- ingar. Því sé ótímabært að áætla fjölda ársverka við þá vinnu. Tals- maður Landsbankans benti á að bankinn ætti óverulegan hluta af verðtryggðum fasteignalánum á markaðnum. Fram kom í máli bankastjóra Ar- ion banka í Morgunblaðinu í gær að vinna við skuldaleiðréttinguna kall- aði á 20-30 ársverk í bankanum. Aðgerðir kalla á fleiri störf  Íbúðalánasjóður undirbýr skuldaleiðréttingar um 50 þúsund húsnæðislána  Fjölga þyrfti störfum um 10-20 hjá sjóðnum, að mati forstjórans  Óvissa um umfangið hjá bönkum og lífeyrissjóðum Morgunblaðið/Golli Húsnæðislán Framundan á næsta ári er gríðarleg vinna hjá Íbúðalánasjóði, lífeyrissjóðum og bönkum við að fram- kvæma leiðréttingar á verðtryggðum húsnæðislánum. Allt stefnir í að fjölga þurfi starfsfólki við úrvinnsluna. 6 FRÉTTIRInnlent MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. DESEMBER 2013 „Við fögnum því eins og aðrir að þetta er komið fram, erum að gefa okkur tíma til að skoða áhrifin betur og eftir er að skýra betur suma þætti við framkvæmdina og úrvinnsluna,“ segir Guðjón Rúnarsson, framkvæmda- stjóri Samtaka fjármálafyrirtækja, um skuldaleiðrétt- ingu stjórnvalda. Hann minnir á að starfandi fjármála- fyrirtæki hafi frá árinu 2009 greitt um 120 milljarða króna í opinber gjöld til ríkisins og að auki verið leiðandi í ýmsum skuldaaðgerðum, þar sem gengið hafi verið lengra en hjá sumum stofnunum ríkisins á sama mark- aði. Guðjón segir aðgerðirnar útheimta mikla vinnu hjá fjármálafyrirtækjum. Áhrifin af boðuðum auknum álögum eigi svo eftir að koma í ljós. Vissulega hafi stærstu fjármálafyrirtækin skilað góðri afkomu undanfarið en hafa beri í huga að mest af þeim nýju sköttum sem lagðir hafa verið á greinina séu ótekjutengdir, þ.e. leggjast á skuldir og laun fyr- irtækjanna, þar með talin boðuð hækkun á sérstökum skatti á fjármálafyr- irtæki. „Eðli rekstrar er að allar opinberar álögur hafa tilhneigingu til að skila sér til viðskiptavina að lokum. Ríkið á einnig heilmikið undir í eign- arhlutum í þessum fyrirtækjum,“ segir Guðjón. Álögur skila sér að lokum til viðskiptavina Guðjón Rúnarsson „Aðgerðirnar hafa klárlega jákvæð áhrif á heimilin og ættu að skila árangri þar. Einnig er það jákvætt að þetta eyðir ákveðinni óvissu,“ segir Þorsteinn Víglundsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, um boðaðar aðgerðir stjórnvalda. Hann segir mestu áhyggjur SA hafa snúið að áhrifunum á verðbólguna annars vegar og lánshæfismat ríkisins hins vegar. Ekki líti út fyrir að áhrifin á lánshæfið verði mikil, þar sem aðgerðirnar séu útfærðar án mikillar skuldaaukningar ríkisins. Erfiðara sé að segja til um áhrif á verðbólguna. Við kynningu á aðgerðunum hafi verið talað um óveruleg áhrif en grein- ingardeildir bankanna talað um vanmat og m.a. bent á að ekki sé miðað við að fasteignaverð geti hækkað. „Aðgerðirnar sem slík- ar geta haft þannig áhrif en skoða þarf verðlagsáhrifin betur. Fljótt á litið má segja að efnahagslegu áhrifin séu ekki slík að þau ættu að breyta miklu,“ segir Þorsteinn. Spurður um áhrif aðgerða á kjaraviðræður segir hann erfitt að segja til um þau. Ef verðbólguforsendur halda geti áhrifin verið góð. Búið sé að eyða óvissu og það styrki grundvöll kjarasamninga til lengri tíma litið. Þorsteinn segir það alltaf hafa legið fyrir að aðgerðirnar kæmu millitekjuhópum best. Stjórnvöld hafi boðað ýmsar aðgerðir í skattamálum sem ættu að nýtast tekjulægstu hópunum. Aðgerðirnar eyða ákveðinni óvissu Þorsteinn Víglundsson Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ, segir sambandið vera að átta sig betur á umfangi skuldaaðgerðanna. Ljóst sé að fjárframlag ríkisins sé minna en búist hafi verið við. „Það kemur ekki fram í skýrslu sérfræðingahópsins hvaða áhrif þetta hefur á mismunandi tekjuhópa í þjóð- félaginu. Ég tel skynsamlegt hjá stjórnvöldum að setja þak upp á fjórar milljónir og einnig með þakið á séreign- arsparnaðinn sem á að fara í þetta. Við höfum alltaf sagt á vettvangi ASÍ að meira þurfi að einblína á greiðslu- vanda heimila fremur en skuldavanda,“ segir Gylfi og rifjar upp að skýrsla Seðlabankans frá því fyrir rúmu ári hafi sýnt að tekjulægri hóparnir væru í greiðsluvanda en tekjuhærri í skuldavanda. „Þess vegna vantar mat á þetta, leysir þessi að- gerð úr tekjuvanda tekjulægri fjölskyldna?“ Gylfi segir fleiri spurningar vakna eftir kynningu á aðgerðunum. Veltir hann fyrir sér aðilum eins og Félagsbústöðum Reykjavíkur, Stúd- entagörðum og búsetufélögum sem fengu lán hjá Íbúðalánasjóði til að byggja félagslegt húsnæði. Ekki sé miðað við að þar hafi orðið for- sendubrestur. „Leigjendur þess húsnæðis eru í sama vanda eftir sem áð- ur,“ segir Gylfi og bendir á að niðurfærsla lána upp á 80 milljarða myndi duga til að byggja 10 þúsund félagslegar íbúðir með 35% eigin fé. Leiga á slíkri íbúð geti verið undir 100 þúsund krónum á mánuði. „Það væri mikið og gott innlegg í vanda þeirra fjölskyldna sem allar úttektir sýna að standa hvað verst á húsnæðismarkaðnum.“ Leysa þarf greiðsluvanda tekjulágra Gylfi Arnbjörnsson Samkvæmt upplýsingum úr Seðlabankanum er bankinn að greina áhrif tillagna stjórnvalda og verða þau rædd á næsta fundi peningastefnunefndar í byrjun næstu viku. Ekki fengust viðtöl við forráðamenn bankans í gær og var vísað til vinnu- reglna um að Seðlabankinn tjáði sig ekki um stöðu efna- hagsmála þegar peningastefnu- nefndarfundir væru yfirvofandi. Umsögnum yrði síðan skilað við fyrirhuguð lagafrumvörp í tengslum við aðgerðirnar. Er að greina áhrifin SEÐLABANKINN Þó að sú skuldalækkun sem for- ystumenn ríkisstjórnarinnar kynntu um helgina sé hugsuð til fjögurra ára þá lækkar greiðslubyrði lánanna strax á næsta ári þegar aðgerðin á að koma til framkvæmda um mitt árið. Verðtryggð húsnæðislán verða færð niður um fjárhæð sem sam- svarar verðbótum umfram 4,8% sem féllu til á tímabilinu desember 2007 til ágúst 2010. Þetta samsvarar um 13% leiðréttingu á vísitölu neysluverðs til verðtryggingar. Leiðrétting á höfuðstóli verð- tryggðra lána mun gerast í fjórum jöfnum skrefum á næstu fjórum ár- um, en áhrifin á lántakann eru þau að lækkun á greiðslubyrði kemur fram öll í einu strax og aðgerðin kemur til framkvæmda á árinu 2014. Höfuðstólsleiðréttingin fer þannig fram að upphaflega láninu er skipt í tvö lán, frumlán og leiðréttingarlán. Lántakinn heldur áfram að greiða af frumláninu en greiðir ekki af leiðrétt- ingarláninu. Ábyrgð lántakans á leið- réttingarláninu lækkar um fjórðung árlega uns leiðréttingarlánið hverfur alveg að fjórum árum liðnum. Gagn- vart lántakanum kemur lækkun greiðslubyrði hins vegar fram strax á árinu 2014, sem fyrr segir, eins og öll leiðréttingin hafi verið framkvæmd á fyrsta árinu. Greiðslubyrði lánanna mun lækka strax

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.