Morgunblaðið - 07.12.2013, Blaðsíða 31

31
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. DESEMBER 2013
Ekta íslensk fönn Ljúf í gleði leika börnin sér í desember, úti í frosti og snjó, því að bráðum koma björtu jólin. Þetta glaðlega barn skemmti sér á góðum skafli í Laugardalnum.
Golli
Í heiminum eru um 17 þúsund
háskólar. Á nýja Times Higher
Education World University Rank-
ings-listanum, sem birtur var fyrir
nokkrum vikum, er Háskóla Ís-
lands skipað í 269. sæti, og er á
meðal þeirra 2% háskóla sem hæst
eru metnir. Þetta er þriðja árið í
röð sem Háskóli Íslands kemst á
listann, en einungis er gerð op-
inber röðun í 400 efstu sætin.
Þessi árangur skiptir máli því
hann ber vitni um alþjóðlega sam-
keppnishæfni skólans og að almannafé sé vel
varið. Þetta er hins vegar aðeins áfangi á
lengri leið. Ísland er örsamfélag sem mun fyrst
og fremst byggja framtíðarhagsæld á þekk-
ingu.
Grannt er fylgst með röðun háskóla á listan-
um og við finnum glöggt fyrir breyttu viðhorfi í
garð skólans á alþjóðavettvangi. Þar nýtur
hann vaxandi trausts, leitað er til hans með
nýjum hætti og stórkostleg tækifæri hafa skap-
ast fyrir starfsfólk og stúdenta. Afraksturinn
skilar sér til íslensks samfélags.
Háskóli Íslands er í samstarfi við allmarga
háskóla sem hæst eru metnir á Times-
listanum, bæði hvað varðar rannsóknir og
kennslu. Skólinn hefur auk þess gert samninga
sem gera stúdentum mögulegt að taka hluta
náms síns við þessa erlendu háskóla án
greiðslu skólagjalda. Stefnt er að því að geta
árlega boðið 100 stúdentum Háskóla Íslands
slíkt nám við háskóla á borð við CalTech (Calif-
ornia Institute of Technology), Stanford,
Kaliforníuháskóla og Purdue. Þá eru ótaldir
samningar við háskóla í öðrum heimshlutum,
svo sem Japan og Kína. Þarna skapast ómet-
anleg tækifæri, bæði fyrir stúdenta og íslenska
menntakerfið, því það bæði stækkar og styrk-
ist.
Eftir því sem alþjóðleg staða skólans styrk-
ist verða prófskírteini útskrifaðra stúdenta
meira virði og opna þeim fleiri dyr. Þetta kem-
ur m.a. fram þegar þeir sækja um framhalds-
nám við erlenda háskóla í harðri samkeppni.
Hvað ræður Times-gæðamati?
Mælikvarðar sem notaðir eru til að meta há-
skóla á Times-listanum eru vitaskuld ekki ein-
hlítir. Hins vegar sækjast allir háskólar eftir að
komast á listann og ríkisstjórnir taka alvarlega
niðurstöðu sinna háskóla. Árið 2011 setti
danska ríkisstjórnin markmið um að danskur
háskóli yrði meðal 10 bestu háskóla fyrir árið
2020, og fylgdi eftir með auknum fjárveit-
ingum. Á 10 ára afmæli háskólans í Lúxemborg
á þessu ári setti skólinn sér markmið um að
komast á Times-matslistann á næstu áratugum.
Við einkunnagjöf er horft til
fjölmargra þátta og árangurs-
mælikvarða. Mjög mikilvægur
þáttur í árangri Háskóla Íslands,
eins og annarra háskóla á listan-
um, er öflugt rannsóknasamstarf
við aðrar stofnanir og fyrirtæki.
Þyngst á metum vegna matsins
fyrir HÍ er samstarf við Íslenska
erfðagreiningu, Landspítala,
Hjartavernd, Matís, o.fl. Þarna er
gott dæmi um gildi sameinaðra
krafta í fámennu samfélagi. Ein-
kunnagjöf tekur mið af ólíkum
hefðum í birtingu rannsóknaniðurstaðna milli
fræðigreina og við sundurgreiningu er ljóst að
öll fræðasvið Háskóla Íslands eiga hlut í heild-
areinkunn skólans.
Starfsfólk Háskóla Íslands hefur haldið fast
við stefnu og markmið um árangur í rann-
sóknum þrátt fyrir verulega aukið álag og stöð-
ugan samdrátt í fjárframlögum ríkisins. Blásið
hefur verið til sóknar í öflun erlendra rann-
sóknarstyrkja sem koma inn í landið sem
gjaldeyristekjur og skapa ný störf. Vís-
indamenn skólans eru þannig aðilar að verk-
efnum sem skila á fjórða milljarð króna í bein-
um gjaldeyristekjum inn í hagkerfið.
Glæðum neistann
Af framansögðu er ljóst að alþjóðleg staða
og samkeppnishæfni Háskóla Íslands skiptir
miklu máli og brýnt er að halda sókninni
áfram. Baráttan um að halda stöðu á Times-
listanum er gríðarlega hörð. Flestir skólar sem
við keppum við eru í löndum þar sem fjár-
framlög hafa verið aukin markvisst til að
styrkja samkeppnishæfni viðkomandi ríkja.
Háskóli Íslands hefur sýnt skilning á því að
íslenska ríkinu er þröngt skorinn stakkurinn.
Skólinn hefur tekið á móti vaxandi fjölda stúd-
enta og haldið rekstrinum innan ramma fjár-
laga. Kröfur um árangur hafa verið hertar og
starfsfólk skólans hefur náð mjög mikilvægum
áfangamarkmiðum. Ljóst er að ekki verður
haldið lengra án þess að geta styrkt innviði
skólans og grunnstarf. Árangur Háskóla Ís-
lands má þakka þeim neista sem býr í frábær-
um kennurum og vísindamönnum. Þann neista
verður að glæða.
Eftir Kristínu Ingólfsdóttur
» Grannt er fylgst með
röðun háskóla á listanum
og við finnum glöggt fyrir
breyttu viðhorfi í garð
skólans á alþjóðavettvangi.
Kristín Ingólfsdóttir
Höfundur er rektor Háskóla Íslands.
Árangur skapar auðlegð
Ein vinsælasta og mest
selda kryddblanda á Íslandi
um langt árabil er Season All,
bandarísk kryddblanda sem
milljónir manna nota reglu-
lega víða um heim.
Reglugerðafargan Evrópu-
sambandsins, sem íslensk
stjórnvöld hafa ákveðið að
fylgja í einu og öllu, hefur
komið í veg fyrir innflutning
kryddblöndunnar til Íslands.
Eftirlitsiðnaðurinn framfylgir
banninu í hvívetna. Ég skil
hins vegar ekki af hverju bann-
að er að flytja inn og selja Sea-
son All hér á landi en vonandi
geta sérfræðingar Mast út-
skýrt það fyrir mér og neyt-
endum.
Ástæða innflutningsbannsins er sögð
vera sú að kryddið innihaldi náttúrulegt lit-
arefni (E 160) sem unnið er úr Annatto-
fræjum. Þetta er undarleg ástæða innflutn-
ingsbanns í ljósi þess að Annatto hefur ver-
ið notað í matvæli öldum saman og er
sannarlega notað í evrópsk matvæli sem
heimilt er að flytja til landsins. Og það er
fullkomlega heimilt er að nota Annatto í
matvælaframleiðslu hérlendis. Íslenski Ma-
ribó-osturinn fær sinn einkennandi appels-
ínugula lit frá Annatto-fræinu samkvæmt
upplýsingum á heimasíðu MS, en fyrirtækið
notar litarefnið einnig í Cheddar-ostinn.
Litarefnið sem notað er í Season All virðist
ekki vera hættulegra en svo að löglegt er að
nota það í lyf sem selja má hérlendis.
Náttúrulega litarefnið úr Annatto fræinu
er notað í fleiri matvæli en osta hér á landi.
Íslensk matvælafyrirtæki nota litarefnið
m.a. til þess að ná fram gullna litnum á
brauðraspi sem löglegt er að selja í versl-
unum. Íslensk matvælafyrirtæki mega
flytja inn brauðrasp frá ESB-löndunum
sem inniheldur Annatto og nota í unnar
matvörur, svo sem kjöt eða fisk í raspi.
Þetta er vægast sagt stórfurðulegt. Ekki
er verið að verja neytendur með þessu inn-
flutningsbanni, þó að eftirlitsiðnaðurinn hér
heima haldi annað, það er ljóst. Íslendingar
kunna ekki að meta það skerta vöru-
framboð sem reglugerðafargan ESB kveð-
ur á um, eru þeir ekki bara að passa upp á
evrópska framleiðslu?
Hérlendis er mikil eftirspurn eftir Season
All. Það kom vel í ljós fyrir skömmu þegar
við rákumst á eina pakkningu af kryddinu
frá þem tíma sem það mátti selja krydd-
blönduna hérlendis. Til að krydda tilveruna
nú á aðventunni ákváðum við að gefa einum
viðskiptavini verslunarinnar þessa forboðnu
vöru. Við sögðum frá því á Facebook-
síðunni okkar og yfir 3.500 viðskiptavinir
okkar óskuðu eftir að eignast kryddbauk-
inn.
Það er óþolandi að stjórnvaldið í Brussel
geti ákveðið hvaða krydd við notum á
lambakjötið. Íslendingar vilja hafa val og
þeir sakna þess að geta ekki keypt kryddið
sem þeir hafa notað árum saman. Og nú
spyr ég sérfræðinga Mast, skýtur það ekki
skökku við að Íslendingum sé bannað að
krydda kótelettuna með Season All af því
að kryddblandan inniheldur Annatto en það
sé í lagi að velta henni upp úr brauðraspi
sem inniheldur þetta sama efni?
Er kannski verið að skerða vöruúrvalið í
íslenskum matvöruverslunum til þess að
vernda evrópskan matvælaiðnað með við-
skiptahindrunum?
Svar óskast sem fyrst.
Eftir Jón Gerald
Sullenberger
Jón Gerald Sullenberger
» Það er óþolandi
að stjórnvaldið í
Brussel geti ákveðið hvaða krydd
við notum á lambakjötið.
Höfundur er eigandi Kosts.
Yfir 3.500 manns
vildu eignast
Season All kryddið