Morgunblaðið - 06.01.2014, Qupperneq 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 6. JANÚAR 2014
Draghálsi 14 - 16
110 Reykjavík
Sími 4 12 12 00
www.isleifur.is
Í hádegisfréttum
RÚV þann 28. desem-
ber síðastliðinn var
fjallað um ákvörðun
Skipulagsstofnunar
vegna fyrirhugaðra
laxeldisframkvæmda
Hraðfrystihúss Gunn-
varar í Ísafjarðardjúpi.
Fyrirsögn fréttarinnar
sem birtist síðar á vef
og textavarpi RÚV
var: „Fagnar því að laxeldi fari í um-
hverfismat“
Fréttin byggist að stærstum hluta
á afstöðu Orra Vigfússonar sem
kynntur er til sögunnar sem formað-
ur Verndarsjóðs villtra laxa. Þar seg-
ir Orri að „að laxeldi í sjó sé einhver
hættulegasta matvælaframleiðsla
sem fram fari í heiminum. Úrgangur
og mengun frá 7.000 tonna fram-
leiðslu í kvíaeldi jafnist á við 160.000
manna byggð.“ Jafnframt fullyrðir
viðmælandinn að ekki sé hægt að
stjórna laxeldi í sjó á nokkurn máta.
Óháð fréttastefna RÚV
Í útgefinni stefnu RÚV fyrir árin
2012 til 2016 er lögð áhersla á að
fréttaþjónusta skuli vera „víðtæk,
óháð og áreiðanleg. Með fréttum
verði miðlað traustum upplýsingum
sem jafnframt eru vettvangur gagn-
rýninnar og upplýsandi umræðu um
hvaðeina sem varðar almannahag.“
Jafnframt segir að fréttir RÚV skuli
„vera vandaðar, nákvæmar, upplýs-
andi og innihaldsríkar“.
Í ljósi þessarar skýru stefnu RÚV
vekur furðu hvernig annar eins mál-
flutningur og staðhæfingar um þekk-
ingariðnað sem starfar undir ströngu
regluverki skuli skila sér gagnrýn-
islaust inn í hádegisfréttatíma stofn-
unarinnar, á vefsíðu svo og texta-
varp.
Dregin er upp afar villandi mynd
af atvinnuvegi sem er í uppbyggingu
á Íslandi. Fullyrt er um skaðlega eig-
inleika framleiðslunnar á heimsvísu
án þess að fréttamaður geri minnstu
tilraun til að greina í hverju þeir eig-
inleikar ættu að vera fólgnir. Ekki er
heldur gerð krafa um
rökstuðning að baki al-
varlegri fullyrðingu um
að ekki sé hægt að hafa
„stjórn á sjókvíaeldi á
nokkurn máta“.
Rakalaus umfjöllun
Í ljósi þess að frétta-
þjónusta RÚV á að vera
óháð og áreiðanleg skýt-
ur það skökku við að
fréttastofan skuli við
vinnslu fréttar leita ein-
vörðungu álits yfirlýsts andstæðings
sjókvíaeldis vegna ákvörðunarinnar.
Umfram það að lýsa tilfinningum sín-
um og ánægju yfir niðurstöðu mála
er viðmælandanum að auki gefinn
kostur á að setja fram alrangar og
órökstuddar fullyrðingar um fræða-
svið sem hann hefur afar takmarkaða
þekkingu á. Hefði fréttastofa RÚV
ekki átt að sýna þann metnað í störf-
um sínum að leita jafnframt annarra
sjónarmiða og ræða við sérfræðinga
á viðkomandi sviði fremur en leik-
mann? Fagleg umfjöllun og áreið-
anlegar upplýsingar eru grundvöllur
fyrir gagnrýnni og upplýstri um-
ræðu.
Ekki verður séð að formaðurinn
Orri Vigfússon hafi nokkra þá sér-
þekkingu á sviði líffræði og eldis lax-
fiska að ástæða ætti að vera fyrir
fréttastofu Ríkisútvarpsins að leita
hann uppi sérstaklega sem viðmæl-
anda um slík efni.
Fráleitur málflutningur
Ef fréttamaður hefði kynnt sér það
sem formaðurinn hefur borið á borð í
fjölmiðlum hingað til hefði hann fljót-
lega séð að viðmælandinn hefur gert
sig ítrekað sekan um að tjá sig um
málefni sem hann hefur enga þekk-
ingu á. Fyrr á þessu ári velti formað-
urinn því fyrir sér í fullri alvöru hvort
skelfiskur í Breiðafirði á Vesturlandi
hefði drepist þar sem menn hefðu
notað aflúsunarlyf á Austfjarðasvæð-
inu. Fyrir það fyrsta voru slík lyf
ekki notuð í eldi á Austfjarðasvæð-
inu. Í annan stað er á það líta að
þynningarhraði efna í svo miklum sjó
er mikill auk þess sem fjarlægð og
straumlag útiloka með öllu þessa
fjarstæðukenndu hugmynd.
Á grundvelli vanþekkingar hefur
formaðurinn fullyrt að í laxafóðri sé
að finna tiltekin óæskileg efni í skað-
legu magni. Hefur hann gengið svo
langt í áróðursskyni að halda því
fram opinberlega að eldislax sé því
krabbameinsvaldandi og að hann sé
hættulegur börnum og ófrískum kon-
um.
Á það er að líta að fóðurframleiðsla
er iðnaður sem háður er ströngu eft-
irliti opinberra aðila bæði hérlendis
og erlendis. Við fóðurframleiðslu og
laxeldi starfa þúsundir sérfróðra
manna svo ekki sé talað um þann
fjölda sem starfar við eftirlitsiðnað á
þessu sviði. Enginn þessara sérfræð-
inga hefur orðið var við þá ætluðu
ógn sem leikmaðurinn Orri telur sig
koma svo glögglega auga á.
Eiginhagsmunabarátta
Í huga margra sem fylgst hafa með
umræðu um lax- og laxeldi á Íslandi
er Verndarsjóður villtra laxa, sem
Orri Vigfússon er í forsvari fyrir, í
raun hagsmunasamtök ákveðinna
veiðiréttarhafa fremur en óháð nátt-
úruverndarsamtök. Náttúruvernd-
arsamtök stuðla almennt að því að
vernda dýr og þá einkum á uppeldis-
og hrygningarsvæðum. Því er hins
vegar öfugt farið með náttúruvernd
framangreinds sjóðs sem leggur
áherslu á að vernda fiskinn gegn
netaveiði í sjó en telur ekkert eðli-
legra en að seld séu veiðileyfi á laxinn
á náttúrulegum hrygningar- og upp-
eldissvæðunum hans.
Það er vonandi að fréttastofa RÚV
fjalli um málefni laxeldis af fag-
mennsku og sanngirni í framtíðinni
þannig að umfjöllun geti orðið vett-
vangur gagnrýninnar og upplýstrar
umræðu.
Óboðlegar fréttir
RÚV af laxeldi
Eftir Einar Örn
Gunnarsson
Einar Örn Gunnarsson
»Dregin er upp afar
villandi mynd af at-
vinnuvegi sem er í upp-
byggingu á Íslandi.
Höfundur er einn stjórnarmanna í
einkahlutafélaginu Laxar fiskeldi.
Bréf til blaðsins
Um mitt nýliðið ár voru tuttugu ár
síðan öll starfsemin í Gamla sjúkra-
húsinu við Suðurgötu á Seyðisfirði
var flutt yfir í það nýja þar sem hún
fer fram nú. Stjórn Hollvinasamtaka
sjúkrahússins
(HSSS) ákvað í
tilefni tímamót-
anna að efna til
sérstaks átaks-
verkefnis meðal
velunnara. Í sam-
ráði við fagráð
HSSS var ákveðið
að hefja söfnun og
kaupa tíu rafdrifin
sjúklingarúm,
bestu gerðar, til
handa sjúkrahúsinu. Það er sá fjöldi
rúma sem vantar á að þar séu öll rúm
þeirrar gerðar. Heildarkostnaður
með fylgihlutum er um 6 milljónir kr.
Rafdrifin sjúkrarúm létta starfs-
fólki alla þjónustu við skjólstæðinga
sína og þeim sjúku líður miklum mun
betur. Svo vel hefur söfnunin gengið
að nú er búið að fjármagna átta rúm
af þeim tíu ( verða ellefu) sem verk-
efnið stendur fyrir. Stefnt er á að
ljúka verkefninu endanlega fyrir vor-
ið. Stjórn HSSS er þegar farin að
huga að næsta átaksverkefni, þörfin
er næg og hugur mikill í Hollvinum
að verja og styðja vel við sjúkrahúsið
sitt. Sérhæfð heilabilunardeild fyrir
Austurland, með frábæru starfsfólki,
er starfandi á Sjúkrahúsinu og þar er
og hefur verið biðlisti eftir inn-
lögnum. Sjúkrahúsið er fjölmennasti
vinnustaðurinn í kaupstaðnum og því
sem slíkur ákaflega verðmætur fyrir
samfélagið á Seyðisfirði sem vissu-
lega á „í vök að verjast“ nú um stund-
ir.
Milli jóla og nýárs færði stjórn
HSSS ásamt Hollvinum sjúkrahúsinu
formlega að gjöf sex rafdrifin rúm
með fylgihlutum og einn hæg-
indaruggustól. Form. HSSS, Þor-
valdur Jóhannsson, fór yfir, við það
tækifæri, starfsemi samtakanna á
árinu, átaksverkefnið, söfnunina og
helstu styrktaraðila.
Yfirlæknir, Ólafur Sveinbjörnsson,
tók við gjöfinni fyrir hönd Sjúkra-
hússins. Einnig voru viðstödd Kristín
Albertsdóttir framkvæmdastjóri og
Emil Sigurjónsson frá HSA. Kristín
þakkaði fyrir hönd HSA Hollvina-
samtökunum frábærar gjafir og
stuðning við Sjúkrahús HSA á Seyð-
isfirði.
ÞORVALDUR JÓHANNSSON,
fyrrv. bæjarstjóri,
nú eldri borgari, Seyðisfirði.
Hollvinir Sjúkrahús-
sins á Seyðisfirði
skila átaksverkefni
Frá Þorvaldi Jóhannssyni
Þorvaldur
Jóhannsson
Ég er ekki mikið fyrir það að kvarta
en nú er mér nóg boðið, ég hef aldrei
lent í öðru eins. Þannig er mál með
vexti að við fengum tilboð í Netpakk-
ann hjá 365, sem er frítt net og
heimasími og maður borgar bara fyr-
ir Skemmtipakkann, eins og í okkar
tilfelli. Við vorum að borga um 11.000
kr. hjá Símanum bara fyrir net og
síma, þannig að við tókum ofan-
greindan pakka þann 5. desember
2013 frá 365 á um 13.000 kr og héld-
um að það væri nú ekkert mál að
flytja okkur yfir, en annað kom á
daginn.
Nokkrum dögum seinna þá
hringdum við í 365 og spurðum hvort
við ættum að skila routernum og
myndlyklinum og var okkur sagt að
við ættum að skila routernum en
halda myndlyklinum. Nokkrum dög-
um seinna þá hringjum við í 365 aftur
og spyrjum hvor við séum ekki að
fara að fá mann heim til okkar til að
koma með nýjan router til að setja
tækin upp, en það var ekki hlaupið að
því, því það tæki u.þ.b. 2 vikur að fá
mann heim. Við tókum þá ákvörðun
að sækja routerinn sjálf til 365 og
setja tækin upp sjálf. Þegar við vor-
um búin að setja tækin upp vildi netið
ekki virka. Því hringdum við í 365 og
báðum um hjálp til að láta allt virka
eins og á að gera og allt gekk vel. Við
fengum stöðvarnar sem fylgdu
skemmtipakkanum. Við hringdum í
Símann því við vorum með reikning
frá þeim. Við héldum að við værum
komin yfir til 365. Þá var okkur sagt
að við værum enn hjá Símanum og
365 ætti að senda uppsagnarbeiðni til
Símans. Við hringdum þá í 365 og
spurðum hvort þeir væru búnir að
senda uppsagnarbeiðni en þá var
okkur sagt að við þyrftum að segja
sjálf upp hjá Símanum ef uppsögn
færi ekki í gegn. Við vorum eitt
spurningarmerki eftir þessi svör en
ákváðum að fara í Símann í Kringl-
unni til að skila routernum og til að fá
einhverjar frekari upplýsingar. Þeir
skrifuðu niður símanúmer sem var
skráð hjá þeim og sögðu okkur að
fara til 365 og biðja þá um að aftengja
númerið eða nota það áfram. Við rölt-
um yfir til 365 sem voru í Kringlunni
yfir jólahátíðarnar og báðum sölu-
manninn til að athuga þetta fyrir
okkur. Þetta númer var tengt og við
ákváðum að nota númerið sem okkur
var gefið þegar við fórum yfir til 365
og þá ætti allt að virka og hann sagði
að uppsögnin hefði komið frá Síman-
um 8. desember 2013.
Núna, 2. janúar 2014, datt allt net
og sjónvarp út. Við hringdum í 365 og
báðum um aðstoð en okkur var sagt
að það væri verið að flytja okkur og
beiðni væri kominn til Mílu og við
ættum að fá netið inn daginn eftir eða
á föstudegi. Svo leið föstudagurinn
og ekkert net, við hringdum í 365,
okkur var tjáð að þetta væri í ferli
sem gæti tekið nokkra daga og við
ættum að fá netið inn í dag eða eftir
helgi (6. janúar 2014 ). Ég var ekki
sáttur með þessar upplýsingar og
bað manninn um að setja okkur í for-
gang hjá Mílu, það var lítið mál og
sagðist hann ætla að reyna það. En
ekkert gerðist og ákvað ég að hringja
bara beint í Mílu og athuga hvað væri
í gangi. Þeir sögðu mér að þeir gætu
ekki farið í að tengja okkur í dag og
mundu þeir fara í þetta eftir helgi.
Ég var samt ekki sáttur að vera net-
laus alla helgina með ekkert sjón-
varp, þannig ég hringdi aftur í 365 og
fékk samband við yfirmann hjá þeim.
Hann vildi lítið sem ekkert gera
nema athuga þetta og koma sér inn í
málið og kvaðst hringja í mig seinna
um daginn. Svo hringir hann í mig og
tjáir mér að ekkert verði hægt að
gera fyrr en mánudaginn 6. janúar
2014.
Málið er að mér finnst þetta hafa
tekið óþarflega langan tíma, frá 5.
desember 2013 til 6. janúar 2014 og
mikið sem við þurftum að hringja og
stússast sem maður hélt að þeir
myndu græja fyrir mann.
Fyrstu skiptin sem við hringdum
vegna vandamála þá voru starfsmenn
mjög almennilegir og hjálpsamir en
þegar þetta fóru að verða endalaus
vandamál og þegar okkur var sagt að
við ættum að sjá um að segja upp
netinu hjá Símanum sjálf ef þetta
færi í gegn, þá fengum við nóg.
GUÐNI MÁR ÆGISSON,
Hafnarfirði.
Léleg þjónusta 365
Frá Guðna Má Ægissyni
- með morgunkaffinu