Morgunblaðið - Sunnudagur - 22.06.2014, Blaðsíða 49

, Albanía,Alsír, Andorra,
Armenía,Aserbaídsjan,A
stur-Tímor, Ástralía, Baha
Barein, Belgía, Belís, Ben
ína, Botsvana, Bólivía, Bre
kína Fasó, Búrúndí, Bútan
a lýðveldið, Egyptaland, E
Erítrea, Eþíópía, Filippsey
nsströndin, Frakkland, Ga
Gínea, Gínea-Bissá, Gren
j G l GGrænhöfðaey a, vatema a, væajana, Haítí, H
Hondúras, Hvíta-Rússland, Indland, Indónesía,
Íran, Írland, Ísland, Ísrael, Ítalía, Japan, Jemen, Jó
Kambódía, Kamerún, Kanada, Kasakstan, Katar
Kirgistan, Kína, Kíribatí, Kongó, Kólumbía, Kóm
Króatía, Kúba, Kúveit, Kýpur, Laos, Lesótó, Lett
Liechtenstein, Líbanon, Líbýa, Lúxemborg, Ma
Makedónía, Malasía, Maldíveyjar, Malí, Malta, M
Marshalleyjar, Máritanía, Máritíus, Mexíkó, Mið
Afríkulýðveldið, Miðbaugs-Gínea, Míkrónesía,
mar, Moldóva, Mongólía, Mónakó, Mósambík,
mibía, Nárú, Nepal, Níger, Nígería, Níkaragva,
Norður-Kórea, Nýja-Sjáland, Óman, Pakistan,
Panama, Papúa Nýja-Gínea, Paragvæ, Perú, Po
Pólland, Rúanda, Rúmenía, Rússland, Salómon
Sambía, Sameinuðu arabísku furstadæmin, Sam
Sankti Kristófer og Neveis, Sankti Lúsía, Sankt
og Grenadíneyjar, SaóTóme og Prinsípe, Sádí
Serbía, Seychelleseyjar, Simbabve, Singapúr, Síe
Leóne, Slóvakía, Sómalía, Spánn, Srí Lanka, Suð
ka, Suður-Súdan, Súdan, Súrínam, Svartfjallalan
land, Sviss, Svíþjóð, Sýrland,Tadsjikistan,Tansan
kland,Tonga,Tógó, ,Tsjad,Túnis,Túrkmenistan
Tyrkland, Ungverjaland, Úganda, Úkraína, Úrúg
Úsbekistan,Vanúatú,Venesúela,Víetnam,Afgan
Albanía,Alsír, Andorra,Angóla,Antígva og Bar
Armenía,Aserbaídsjan,Austur-Kongó,Austurr
tur-Tímor, Ástralía, Bahamaeyjar, Bandaríkin, B
Barein, Belgía, Belís, Benín, Bosnía og Hersegó
Botsvana, Bólivía, Bretland, Brúnei, Búlgaría, Bú
Fasó, Búrúndí, Bútan, Djíbútí, Dóminíka, Dómi
lýðveldið, Egyptaland, Eistland, Ekvador, El Salv
Erítrea, Eþíópía, Filippseyjar, Finnland, Fídjieyja
beinsströndin, Frakkland, Gabon, Gambía
Georgía, Gínea, Gínea-Bissá, Grenada, Gr
Grænhöfðaeyja, Gvatemala, Gvæajana, Ha
Holland, Hondúras, Hvíta-Rússland, Indlan
dónesía, Írak, Íran, Írland, Ísland, Ísrael, Ítalí
Jemen, Jórdanía, Kambódía, Kamerún, Kan
Kasakstan, Katar, Kenía, Kirgistan, Kína, Kíri
Kongó, Kólumbía, Kómoreyjar, Króatía, Kú
Kúveit, Kýpur, Laos, Lesótó, Lettland, Liech
Argentín
adess, B
mörk, JamJ
Kosta Ríka, Litháen,
Líbería, Malaví,
Noregur, San Marínó
enegal, Síle, Slóvenía
Suður-Kórea,Taíland
Trínidad ogTóbagó,
Þýskaland,Argentína
Bangladess, Brasilía,
Danmörk, Jamaíka,
Kosta Ríka, Litháen,
Líbería, Malaví,
N S M í ó
9,3%90,7%
Hillary Rodham Clinton gæti
orðið valdamesta kona heims
árið 2016 nái hún kjöri sem
forseti Bandaríkjanna.
Vigdís Finnbogadóttir er mörg-
um fyrirmynd enda farsæll
þjóðhöfðingi sem lagði áherslu
á að hafa áhrif fremur en völd.
Karlar stjórna 9
af hverjum 10
ríkjum heims
Vigdís Finnbogadóttir ruddi brautina 1980 sem
fyrsta konan í heiminum sem kjörin var þjóð-
höfðingi í lýðræðislegum kosningum. Nú, 34
árum síðar, eru níu konur í heiminum þjóð-
höfðingjar (e. head of state), sé aðeins litið til
þeirra 152 ríkja þar sem þeir eru þjóðkjörnir.
Í 15 ríkjum gegnir kona embætti leiðtoga
ríkisstjórnar (e. head of government) og í sum-
um þeirra er sú sama jafnframt þjóðhöfðingi.
Ef litið er til allra 193 ríkjanna innan Samein-
uðu þjóðanna eru 18 þeirra með konu sem
þjóðhöfðinga, leiðtoga ríkisstjórnar eða hvort
tveggja. Það þýðir að 9,3% ríkja hafa konu sem
leiðtoga en 90,7% hafa karlkyns leiðtoga.
Enn er því langt í land ef markmiðið er að
auka aðkomu kvenna að æðstu leiðtogastöð-
um stjórnmála. Árið 2000 var staðan hins veg-
ar enn verri, en þá voru aðeins 4,7% þjóðhöfð-
ingja og/eða leiðtoga ríkisstjórna konur.
Tvöfalt fleiri konur gegna því þessum æðstu
stöðum nú en þá, þrátt fyrir að enn vanti upp
á til að konur nái einu sinni í tveggja stafa pró-
sentutölu.
Stuðningsfólk Hillary Clinton bindur vonir
við að staða hennar sé það sterk að hún eigi
möguleika á að ná kjöri sem forseti Bandaríkj-
anna í kosningum sem fara fram þar í landi ár-
ið 2016. Næði hún kjöri sem fyrsta konan í
embætti forseta Bandaríkjanna yrði hún um
leið valdamesta kona heims. Leiða má að því
líkur að það eitt að fá konu í slíkt valdaemb-
ætti myndi auka áhuga kvenna á þátttöku í
stjórnmálum í Bandaríkjunum og
eflaust víðar. Hlutfall kvenna á
bandaríska þinginu (báðum deild-
um) er nú aðeins 18,3% en var
12,9% árið 2000.
Morgunblaðið/Þorkell
Þann 24.október 2005
safnaðist fjöldi kvenna
saman á Skólavörðuholti
í tilefni 30 ára afmælis
kvennafrídagsins.
* Kynjakvótar eru ekkióumdeilt fyrirbæri enþeir hafa gert sitt til að auka
hlutfall kvenna á þjóðþingum
víða um heim.
22.6. 2014 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 49
Kvenkyns
þingforsetar
Heimild: IPU og UN Women.Women in Politics: 2000 og 2014.
Litháen
S-KóreaSlóveníaSan Marínó
Argentína
Malaví
Síle
Líbería
Kosta Ríka Brasilía
Noregur
Jamaíka Senegal
Taíland
BangladessTrínidad
&Tóbagó
Danmörk
2014
Þýskaland
2000:
2014:
26 af 242
[ 10,7% ]
40 af 271
[ 14,8% ]
10 ríki sem hafa hæst hlutfall kvenna á þingi
1. Svíþjóð 42,7%
2. Danmörk 37,4%
3. Finnland 36,5%
4. Noregur 36,4%
5. Holland 36,0%
6. Ísland 34,9%
7. Þýskaland 30,9%
8. Nýja Sjáland 30,8%
9. Mósambík 30,0%
10. Suður-Afríka 29,8%
1. Rúanda 63,8%
2. Andorra 50,0%
3. Kúba 48,9%
4. Svíþjóð 45,0%
5. Suður-Afríka 44,8%
6. Seychelles-eyjar 43,8%
7. Senegal 43,3%
8. Finnland 42,5%
9. Ekvador 41,6%
10. Belgía 41,3%
12. Ísland 39,7%
20
00
20
14
Við upphaf 21. aldarinnar, árið
2000, gaf Alþjóðaþingmanna-
sambandið (IPU) í samstarfi
við UN Women fyrst út töl-
fræði um þátttöku kvenna í
stjórnmálum á heimsvísu. Síð-
an þá hefur þessi tölfræði
komið út reglulega, nú síðast í
mars 2014. Í töflunni til hliðar
er notast við hana og árin
2000 og 2014 borin saman.
Ekkert land var með fleiri
konur en karla á þingi árið
2000 en í ár kemst Rúanda
fyrst ríkja yfir þann múr. Þar
eru 63,8% þingmanna konur. Í
Rúanda er lögbundinn kynja-
kvóti við lýði í formi 30% lág-
markshlutfalls þingmanna af
hvoru kyni. Önnur Afríkuríki
hafa farið svipaða leið og Rú-
anda til að auka hlut kvenna,
t.d. Búrúndí og Lýðveldið
Kongó. Seychelles-eyjar úti fyr-
ir austurströnd Afríku hafa
einnig náð að auka hlut
kvenna á þingi með notkun
kynjakvóta.
Þrátt fyrir að auknu jafnrétti
sé náð með jafnara hlutfalli
þingsæta hafa fræðimenn bent
á að nokkuð vanti upp á í
þessum löndum að jafnrétti sé
innleitt á fleiri sviðum.
Þótt konur séu komnar á
þing séu samfélögin enn afar
karllæg í uppbyggingu og því
þurfi að styðja betur undir
áframhaldandi þátttöku
kvenna í stjórnmálum, meðal
annars með bættu aðgengi að
menntun.
RÚANDA UPP FYRIR 50% ÞAKIÐ
Aðeins eitt land
með fleiri konur en
karla á þingi