Morgunblaðið - 04.09.2014, Blaðsíða 58

58 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. SEPTEMBER 2014
þjóðlegt gómsætt og gott
alla daga
www.flatkaka.is
kÖku
gerÐ hp
Kleinur og kanilsnúðar
Gríptu með úr næstu verslun
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Barack Obama, forseti Bandaríkj-
anna, heimsótti Eistland í gær og
reyndi að fullvissa Eystrasaltsþjóð-
irnar um að Atlantshafsbandalagið
myndi verja sjálfstæði þeirra.
„Þið misstuð eitt sinn sjálfstæðið,
en í NATO glatið þið því aldrei aft-
ur,“ sagði Obama í Tallinn, höfuð-
borg Eistlands.
Forsetinn sagði þegar hann
ávarpaði eistneska og bandaríska
hermenn að lýðræðið efldi Bandarík-
in og Eistland en lýðræðishugsjón-
inni stafaði ógn af „yfirgangi Rúss-
lands við Úkraínu“. Hann
skírskotaði til frétta um að rússnesk-
ir hermenn hefðu verið sendir til
Úkraínu og hvatti leiðtoga NATO-
ríkjanna til að senda „ótvíræð skila-
boð um stuðning“ við Úkraínu á
tveggja daga fundi þeirra sem hefst í
Wales í dag. Obama hvatti einnig til
þess að varnir tveggja annarra fyrr-
verandi sovétlýðvelda, Georgíu og
Moldóvu, yrðu efldar með stuðningi
NATO. Rússa hafa verið með her-
sveitir í uppreisnarhéruðunum
Transnistríu í Moldóvu og Abkasíu
og Suður-Ossetíu í Georgíu eftir að
þau lýstu yfir sjálfstæði með stuðn-
ingi stjórnvalda í Kreml.
Boðar langvinna baráttu
gegn Ríki íslams
Obama fordæmdi einnig samtök
íslamista, Ríki íslams, sem hafa náð
stórum svæðum í Sýrlandi og Írak á
sitt vald. Hann sagði að aftaka sam-
takanna á tveimur bandarískum
blaðamönnum hefði engin áhrif á
baráttu Bandaríkjamanna gegn
þeim. Hann hét því að þeim sem
bæru ábyrgð á aftökunum yrði refs-
að, hvar sem þeir feldu sig og hversu
langan tíma sem það tæki.
Obama áréttaði að Bandaríkja-
stjórn væri staðráðin í því að upp-
ræta hættuna sem stafaði af samtök-
um íslamistanna en viðurkenndi að
það tæki langan tíma og væri ógjörn-
ingur án samstarfs við bandamenn í
Mið-Austurlöndum.
Obama hefur viðurkennt að stjórn
hans hefur ekki enn mótað heildar-
stefnu um hvernig berjast eigi gegn
samtökunum í Sýrlandi og Írak. Hún
hefur fyrirskipað loftárásir á liðs-
menn samtakanna í Írak en hafnað
hernaði á yfirráðasvæðum þeirra í
austanverðu Sýrlandi.
„Í NATO glatið þið
aldrei sjálfstæðinu“
 Obama reynir að fullvissa Eystrasaltsríki um vernd NATO
AFP
Forsetanum fagnað Skólabörn bjóða Barack Obama velkominn til Eistlands fyrir fund hans með forseta landsins.
Karl Blöndal
kbl@mbl.is
Vladimír Pútín, forseti Rússlands,
skoraði í gær á uppreisnarmenn í
Úkraínu og stjórnarherinn að leggja
niður vopn eftir fjögurra mánaða
átök og fallast á samkomulag um
vopnahlé í sjö liðum. Áskorun Pútíns
kom nokkrum klukkustundum eftir
að Petro Porosjenko, forseti Úkra-
ínu, sagði að hann og Pútín hefðu fall-
ist á samkomulag um vopnahlé. Ar-
sení Jatsenjúk, forsætisráðherra
Úkraínu, hafnaði hins vegar áætlun
Pútíns.
„Áætlun um eyðingu Úkraínu“
„Þetta er áætlun um eyðingu
Úkraínu og endurreisn Sovétríkj-
anna,“ sagði Jatsenjúk og bætti við
að fyrir Pútín vekti að þyrla ryki í
augu alþjóðasamfélagsins fyrir
tveggja daga leiðtogafund Atlants-
hafsbandalagsins, sem hefst í dag.
„Hann vill frysta átökin og komast
þannig hjá nýjum refsiaðgerðum
gegn Rússlandi.“
Gert er ráð fyrir að á fundi banda-
lagsins verði ákveðið að koma á nýju
fjögur þúsund manna hraðliði, sem
hægt væri að senda á vettvang með
tveggja daga fyrirvara, til að verja
Austur-Evrópu.
Yfirlýsing Porosjenkós um vopna-
hlé olli nokkru fjaðrafoki og voru
Rússar fljótir að tilkynna að þeir
gætu ekki gert slíkt samkomulag.
Dmítrí Peskov, talsmaður Pútíns,
sagði að Rússar ættu ekki aðild að
ágreiningnum. Skömmu síðar var yf-
irlýsingu forseta Úkraínu breytt. Í
stað samkomulags um „varanlegt
vopnahlé“ stóð að sátt væri um „skil-
yrði fyrir vopnahléi“.
Pútín gerði grein fyrir friðaráætl-
uninni þar sem gert er ráð fyrir að
„sóknaraðgerðum [úkraínska] her-
aflans og vopnaðra sveita uppreisn-
armanna í suðausturhluta Úkraínu“
ljúki.
Kvaðst Pútín gera ráð fyrir því að
unnt yrði að lýsa yfir samkomulagi á
fundi uppreisnarmanna og fulltrúa
stjórnvalda í Kænugarði í Minsk,
höfuðborg Hvíta Rússlands, á morg-
un. Þær viðræður fara fram með
milligöngu Rússa og Öryggis- og
samvinnustofnunar Evrópu. Gert er
ráð fyrir að vopnahléið verði háð al-
þjóðlegu eftirliti.
Í vopnahlésáætluninni er einnig
gert ráð fyrir fangaskiptum og að
markaðar verði leiðir fyrir flótta-
menn og til flutninga hjálpargagna.
Rússneskir ráðamenn þvertaka
fyrir að þeir veiti aðskilnaðarsinnum
í Úkraínu hernaðaraðstoð. Ráða-
menn á Vesturlöndum fullyrða hins
vegar að Rússar séu á bak við upp-
reisnarmenn og hafi í hyggju að
fylgja eftir innlimun Krímskaga í
Rússland með frekari landvinn-
ingum.
Frank Walter Steinmeier, utanrík-
isráðherra Þýskalands, sagði í gær
að tilkynningin um vopnahlé væri
„vonarmerki“, en stjórnvöld í Kænu-
garði og sérstaklega Moskvu yrðu að
sýna að þeim væri alvara.
Engin frönsk herskip í bili
Francois Hollande, forsætisráð-
herra Frakklands, sagði í yfirlýsingu
í gær að ekki væru forsendur til að
afhenda Rússum tvö herskip, sem
þeir áttu að fá í hendur síðar á árinu,
þrátt fyrir horfur á vopnahléi.
Uppreisnarmenn hafa unnið hvern
sigurinn á eftir öðrum á stjórnar-
hernum og í gær var ekki ljóst hvort
þeir myndu virða vopnahlé.
Haft var eftir einum fulltrúa upp-
reisnarmanna í Donetsk-héraði að
þeir myndu aðeins leggja niður vopn
ef stjórnarherinn færi úr borgum í
austurhlutanum, sem hann hefði
beitt stórskotahríð undanfarnar vik-
ur.
„Ef Kænugarður dregur lið sitt úr
bæjum og borgum – eða sem betra
væri öllu landsvæði Alþýðulýðveldis-
ins Donetsk – væri enginn tilgangur
með því að leita hernaðarlegrar
lausnar á ágreiningnum,“ sagði upp-
reisnarleiðtoginn Miroslav Rúdenkó
í samtali við rússnesku fréttastofuna
Interfax.
Pútín hvetur
til vopnahlés
í Úkraínu
 Forsætisráðherra Úkraínu hafnar áætlun
Rússa  Pútín vill undirrita á morgun
AFP
Nýtt útspil Vladimír Pútín kynnti í
gær áætlun um vopnahlé í Úkraínu.
Rússar gagnrýna heræfingu, sem Atlantshafsbandalagið ætlar að halda
í Úkraínu um miðjan þennan mánuð. Í viðtali við fréttastofuna Ria-
Novostí sagði Leoníd Ívasjov, yfirhershöfðingi í rússneska hernum, að
það væri ögrun að halda slíka æfingu í miðri deilunni í austurhluta
Úkraínu.
„Þess utan er ekki mannúðlegt að NATO skuli nú, þegar í raun stend-
ur yfir borgarastríð í Úkraínu, sýna hernaðarlegan stuðning við stjórn-
ina í Kænugarði,“ sagði Ívasjov og bætti við að hætta væri á því að eft-
ir æfinguna yrðu hermenn bandalagsins einfaldlega áfram í Úkraínu.
Pólska varnamálaráðuneytið tilkynnti í gær að hermenn frá tólf lönd-
um NATO myndu taka þátt í æfingunni 13. til 26. september á æfinga-
svæði fyrir hermenn skammt frá borginni Lvív, vestast í Úkraínu. Her-
æfingar með þátttöku NATO hafa oft áður verið haldnar í Úkraínu.
Rússar segja sér ögrað
NATO HYGGUR Á HERÆFINGU Í ÚKRAÍNU Í SEPTEMBER