Morgunblaðið - 04.09.2014, Blaðsíða 62

BAKSVIÐ
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Veðrið er sígilt umræðuefniá öllum árstíðum. Ogsamanburðarfræðin erueinnig vinsæl en ekki allt-
af nákvæm enda þekkt að veður-
minnið getur brugðist mönnum.
Nú þegar komið er fram í
september finnst mörgum að sum-
arið sé búið en svo er aldeilis ekki.
Hjá Veðurstofunni telst sumarið
vera mánuðurnir júní til september
að báðum meðtöldum. Og rétt er að
minna á að samkvæmt almanakinu
er fyrsti vetrardagur ekki fyrr en
25. október næstkomandi.
En hvernig hefur sumarið
2014 svo verið hingað til? Skemmst
er frá því að segja að hvað hlýindi
varðar fær það hina bestu einkunn
hjá Trausta Jónssyni veðurfræð-
ingi, sem heldur utan um veður-
sagnfræðina hjá Veðurstofu Ís-
lands.
En sumarið hefur aftur á móti
verið úrkomusamt og sólin hefur
skinið minna syðra en fólk hefði
kosið, einkum framan af.
Langhlýjasta sumar í Gríms-
ey frá upphafi mælinga 1874
„Sá hluti sumarsins sem liðinn
er hefur verið óvenjuhlýr á land-
inu,“ segir Trausti í yfirliti sínu á
vef Veðurstofunnar. Í Reykjavík er
sumarið það 9. hlýjasta frá upphafi
samfelldra mælinga árið 1871 (144
mælingar), á Akureyri það þriðja
hlýjasta (mælingar frá 1882), það
næsthlýjasta á Teigarhorni (mæl-
ingar frá 1873). Í Stykkishólmi eru
hlýindin í fjórða sæti frá 1846 og í
Grímsey er þetta langhlýjasta sum-
ar frá upphafi mælinga árið 1874.
Og samanburður við sömu
mánuði árið 2013 er sláandi, sumr-
inu 2014 í hag. Meðalhiti í Reykja-
vík mældist þá 10,3 stig og var hit-
inn í 61. til 62. sæti meðalhita í
höfuðborginni. Á Akureyri var
meðalhiti mánuðina þrjá 11,1 stig
og var það 19. hlýjasta sumarið á
Akureyri frá upphafi samfelldra
mælinga.
Sumarið nú hefur verið mjög
úrkomusamt. Í Reykjavík er úr-
koman 60% umfram meðallag og
27% umfram meðallag á Akureyri.
Sólskinsstundir mældust að-
eins 420 í Reykjavík fyrstu þrjá
mánuði sumarsins, 67 stundum
færri en að meðaltali 1961 til 1990
og 180 færri heldur en að meðaltali
síðustu 10 árin. Sólskinsstunda-
fjöldi mánuðina júní til ágúst var
nánast sá sami í Reykjavík nú og í
fyrra, en þá voru þær 421.
Sólskinsstundirnar í júlí í ár
voru mun færri heldur en í fyrra –
en sólskinsstundafjöldinn í ágúst
nú talsvert meiri heldur en þá.
„Ætli einkennin felist ekki í
þeim röku hlýindum sem við bjugg-
um við meginpart sumarsins,“ seg-
ir Trausti spurður um veðrið í sum-
ar.
Stefnir í hlýtt ár
Fyrstu átta mánuðir ársins
2014 hafa verið óvenjuhlýir og hafa
aðeins tvisvar verið hlýrri í Reykja-
vík frá upphafi samfelldra mæl-
inga 1871, segir í yfirliti
Trausta. Það var árin 1964
og 2003. Á Akureyri hafa
fyrstu átta mánuðir ársins
aðeins einu sinni mælst
hlýrri en nú en það var árið
2003. Sama á við Vest-
mannaeyjar. Það er
aðeins sama tímabil
2003 sem mældist
hlýrra en nú, mæl-
ingaröðin nær aftur
til 1877
Mikil hlýindi hafa
einkennt sumarið
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Sumarið „Ætli einkennin felist ekki í þeim röku hlýindum sem við bjugg-
um við meginpart sumarsins,“ segir Trausti Jónsson veðurfræðingur.
62
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. SEPTEMBER 2014
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Þegar óöldin íSýrlandihófst fyrir
um þremur árum
var sú afstaða
vesturveldanna
augljós, að Bashar al-Assad,
forseti Sýrlands, þyrfti að
víkja til þess að koma mætti á
friði í landinu. Assad brást við
slíkum kröfum með því að
leita á náðir bandamanna
sinna í Moskvu og Teheran, og
fékk þaðan mikinn stuðning til
þess að sér mætti auðnast að
halda völdum. Andstæðingar
Assads, sem á þeim tíma voru
einkum hófsamir umbótasinn-
ar, leituðu á svipaðan hátt til
vesturveldanna, en fóru bón-
leiðir til búðar.
Eftir því sem átökin hafa
dregist á langinn hafa þessi
hófsamari umbótaöfl því
skroppið saman, þar til nú er
svo komið, að uppreisnarmenn
innan Sýrlands skiptast nú í
nokkra hópa af ofsatrúar-
mönnum, sem allir gagnrýna
hina fyrir þeirra öfgafullu
túlkun á orðum spámannsins.
Það má nánast segja að þessi
þróun sé á ábyrgð vesturveld-
anna, þar sem öll loforð þeirra
um stuðning við hófsöm öfl
gegn Assad reyndust vera
orðin tóm, jafnvel eftir að
ljóst varð í fyrra, að Sýrlands-
forseti var farinn að beita
efnavopnum gegn íbúum eigin
lands.
Á því ári sem liðið frá því að
vesturveldin
heyktust á því að
refsa Assad fyrir
stríðsglæpi sína
hefur sá öfgahóp-
ur sem er sýnu
verstur, Íslamska ríkið eða
ISIS, risið upp og lagt undir
sig stór landsvæði í Írak og
Sýrlandi og vaxið ásmegin við
hverja raun. Er nú svo komið
að vesturveldin geta vart
lengur umflúið það að grípa
til vopna gegn þessum and-
stæðingi, en þá bregður svo
við, að helstu hernaðar-
sérfræðingar telja að eina
leiðin til þess að uppræta
samtökin sé sú að herja á þau
bæði innan Íraks og Sýrlands.
Þá kemur upp áhugaverð
staða, því að þrátt fyrir allan
sinn hernaðarmátt yrðu vest-
urveldin engu að síður að
reyna að tryggja sér einhvers
konar velvild stjórnvalda í
Damaskus, ætluðu þau sér að
herja á ISIS innan landa-
mæra Sýrlands, þó ekki væri
nema til þess að fá þegjandi
samþykki fyrir loftárásunum.
Þó að vesturveldin hafi hingað
til þvertekið fyrir að slíkt
samstarf yrði tekið upp er
engu að síður ljóst að Assad
er búinn að koma sér í nokkuð
þægilega stöðu, þar sem af-
leiðingarnar af því að steypa
honum af stóli gætu orðið enn
skelfilegri en afleiðingarnar
af því að hafa hann áfram við
völd.
Vandræði vestur-
veldanna í Sýrlandi
halda áfram}
Ólíklegir bandamenn
Þegar Bretar ogKínverjar
samþykktu að
breska nýlendan
Hong Kong yrði af-
hent Kína árið
1997, var það gert
með þeim skilningi
að í fimmtíu ár á eftir fengju
íbúar Hong Kong að njóta lýð-
ræðis og meira frjálsræðis en
aðrir Kínverjar. Þetta kerfi,
sem oft hefur verið kallað „eitt
ríki, tvö kerfi,“ átti að gera íbú-
um Hong Kong auðveldara fyr-
ir að aðlagast hinum nýju
stjórnarherrum.
En Kínverjar hafa verið að
herða tökin jafnt og þétt, og í
sumar brutust út fjöldamót-
mæli í Hong Kong, þar sem
krafist var meira lýðræðis en
stjórnvöld í Peking sættu sig
við. Um helgina komu síðan við-
brögð stjórnvalda í ljós, þar
sem þau samþykktu að Hong
Kong-búar myndu framvegis fá
að kjósa sér leiðtoga með því
skilyrði að valið yrði á milli
þriggja manna, sem hefðu verið
nánast handvaldir af stjórnar-
herrunum í Peking. Með því að
stýra því hverjir geti boðið sig
fram til trúnaðar-
starfa fyrir Hong
Kong gætu stjórn-
arherrarnir því
komið í veg fyrir að
íbúar borgarinnar
velji sér einhvern
sem gæti reynst
þeim óþægilegur. Er ólíklegt að
íbúar Hong Kong taki þessari
lausn fagnandi.
Framferði Kínverja í Hong
Kong nú, er einungis enn ein
birtingarmynd þess, að landið
finnur nú mjög til máttar síns á
alþjóðavettvangi, og er til-
búnara en áður til þess að koma
vilja sínum fram þar sem landið
telur vera sitt áhrifasvæði. Það
sem Kínverjar þurfa þó að sjá,
er að ávinningurinn af því að
neyða Hong Kong-búa til þess
að fylgja sinni línu er lítill. Ekki
aðeins hafa þeir náð að móðga
hófsamari íbúa þar, heldur
horfa Taívanar yfir sundið með
mikilli athygli og meta það
hversu vel formúlan um „eitt
ríki með tveimur kerfum“ geng-
ur upp. Eins og staðan er í dag
er fátt sem bendir til þess að
Taívanar eigi mikla samleið
með meginlandinu.
Framferði kín-
verskra stjórnvalda í
Hong Kong er um-
hugsunarvert fyrir
aðra nágranna Kína}
Tökin hert
N
ýjar skoðanakannanir sýna að
fylgi Framsóknarflokksins er í
lágmarki sem hlýtur að vera
mikið áhyggjuefni fyrir flokks-
forystuna en Sjálfstæðisflokk-
urinn má vera nokkuð sáttur með sína útkomu.
Munurinn á fylgi flokkanna, samkvæmt könn-
unum, er gríðarlegur og ekki í samræmi við
áherslurnar í ríkisstjórnarsamstarfinu þar sem
Framsókn hefur fram að þessu verið ráðandi
afl og það svo mjög að jafnvel ýmsum öðrum en
sjálfstæðismönnum er farið að þykja nóg um.
Nú hljóta sjálfstæðismenn að sækja fram af
vaxandi þunga og krefjast þess að áherslur
flokksins og stefnumál fái meira vægi innan
ríkisstjórnarinnar en verið hefur.
Framsóknarmenn hljóta að leita skýringa á
hröðu fylgistapi, en þar sem þeim er margt bet-
ur gefið en að stunda sjálfsgagnrýni og líta í eigin barm er
freistandi að álíta sem svo að þeir muni kenna flestum öðr-
um um en sjálfum sér. Þingflokksformaður Framsókn-
arflokksins, Sigrún Magnúsdóttir, hefur þegar komið með
sínar skýringar. Þær hljóma reyndar fremur undarlega en
mega samt á vissan hátt teljast frumlegar og óvæntar.
Hún segir að hugsanlega hafi framsóknarmenn verið of
galvaskir. Ein skýring orðabókarinnar á orðinu galvaskur
er: „albúinn og hvergi smeykur“. Ekki beinlínis það sem
kvörtunargjarnir og hörundsárir framsóknarmenn hafa
verið síðan þeir komust í ríkisstjórnarsamstarf. Þetta
ágæta orð „galvaskur“ passar óneitanlega illa við fram-
sóknarmenn því leitun er að öðrum eins póli-
tískum væluskjóðum og á framsóknarheim-
ilinu. Framsóknarmenn kvarta stöðugt undan
því að vera misskildir, telja snúið út úr orðum
sínum og virðast sannfærðir um að fjölmiðlar
séu almennt á móti sér. Þetta stöðuga væl
virkar ekki vel á almenning og fer að hljóma
eins og þreytandi suð sem fólk kýs að forða sér
undan.
Lekamálið virðist ekki hafa veruleg áhrif á
gengi Sjálfstæðisflokksins í skoðanakönn-
unum, þótt nýleg könnun sýni að tveir þriðju
aðspurðra telji að innanríkisráðherra eigi að
segja af sér. Sigrún Magnúsdóttir veltir því
fyrir sér hvort Sjálfstæðisflokkurinn sé að fá
samúðarfylgi út af lekamálinu. Er það jafn
ótrúverðug skýring og sú að framsóknarmenn
séu galvaskir í pólitísku starfi sínu. Það má
vissulega finna til með Hönnu Birnu því pólitískt fall henn-
ar er mikið, en viðbrögð hennar í lekamálinu hafa öll verið
vond og því miður einkennst af fádæma dómgreinarskorti.
Margir þeir sem áður studdu Hönnu Birnu og sáu í henni
leiðtogaefni hafa orðið fyrir miklum vonbrigðum með
framgöngu hennar. Á sama tíma er formaður Sjálfstæð-
isflokksins að styrkja sig. Hann er jarðbundinn og rólegur
og virðist búa yfir eiginleikum sem eru sjaldgæfir hjá
stjórnmálamönnum, en það er að kunna að þegja og
hlusta. Bjarni Benediktsson virðist vera á sinn rólega og
yfirvegaða hátt að auka fylgi við sinn flokk.
kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
„Albúinn og hvergi smeykur“
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
„Veðrið í sumar hefur alveg
gengið fram af mér,“ segir
Bjarni Magnússon, fyrrverandi
oddviti í Grímsey, um veður-
blíðuna sem ríkt hefur í eyj-
unni í sumar. Hann hefur
samanburðinn, orðinn 84 ára
gamall og hefur alla tíð búið í
Grímsey. „Það er helst blíðan í
stríðsbyrjun árið 1939 sem
jafnast á við þetta sumar,“
segir Bjarni.
„Ég var orðinn yfir mig leið-
ur á logninu og sólinni. Það
var ekki nokkur lifandis leið
að háfa lundann, hann
bara flaug ekkert,“ segir
Bjarni sem enn sígur í björg
eftir eggjum og háfar lunda.
Hann segir að gróður
hafi blómstrað í sumar
og fuglalíf hafi aldrei
verið meira. Fuglinn
hafi greinilega haft
nóg æti í sjónum.
Orðinn leiður
á sólinni
METHITI Í GRÍMSEY
Bjarni Magnússon