Morgunblaðið - 04.09.2014, Blaðsíða 72

72
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. SEPTEMBER 2014
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
G
óð heilsa og spengilegur
kroppur haldast í hendur
við reglulega hreyfingu og
rétt mataræði. Þetta vita
allir.
En flestir kannast líka við að vera
mikill vandi á höndum þegar kemur
að því að móta mataræðið til betri
vegar, og eins að borða þannig að
árangurinn af æfingum verði sem
mestur og bestur.
Likaminn verður jú að fá orku til
að lyfta lóðunum og sprikla á hlaupa-
brettinu, en um leið er markmiðið oft
að stilla hitaeiningunum mjög í hóf
svo að gangi á fitulagið. Bætum svo
við það að fólk þarf jafna og góða
orku til að takast á við amstur dags-
ins, og að alls kyns kenningar eru á
sveimi um hvað á að borða og hvað
ekki.
Lína Guðnadóttir er einkaþjálfari
hjá Hress í Hafnarfirði. Hún segir
ekki síst áríðandi að skoða mataræðið
þegar fólk tekur sig til og ætlar að
koma líkamanum í betra form. Segja
má að mataræðið sé mikilvægara en
hreyfingin, og jafnvel enn mikilvæg-
ara er að gefa líkamanum þá hvíld og
svefn sem hann þarfnast.
Fráhvarfseinkenni
„Algengustu mistökin eru að fólk
reynir að breyta mataræðinu of mik-
ið og á of stuttum tíma. Margir taka
mataræðið í gegn með því að fjar-
lægja með öllu ákveðnar fæðuteg-
undir sem þeir höfðu vanist og velja í
staðinn of einhæfa fæðu,“ útskýrir
Lína. „Þegar þessi leið er farin er
töluverð hætta á að líkaminn segi ein-
faldlega á endanum stopp; ýmist fær
hann ekki alla þá næringu sem hann
þarf eða að fýsnin í óhollustuna
magnast og fólk fellur í sama farið og
jafnvel dýpra en áður.“
Segir Lína að varast verði t.d. að
fylgja tískukúrum of ítarlega. Lág-
kolvetnakúrar eru t.d. mjög í deigl-
unni um þessar mundir, en kolvetna-
gjafar séu ekki allir jafnslæmir.
„Kolvetni eru nauðsynlegur orku-
gjafi fyrir líkamann og hjálpa t.d. við
upptöku próteins í vöðvum. Það er
eitt að segja alveg skilið við vín-
arbrauðin og annað að setja kol-
vetnaríka ávexti á borð við epli á
bannlista.“
Reyna að breyta of miklu og á of stutt
 Að lagfæra mat-
aræðið er hægara
sagt en gert  Lína
einkaþjálfari mælir
með hægfara og út-
hugsuðum breyt-
ingum  Til að fá
sem mest út úr æf-
ingum þarf að borða
rétt, bæði fyrir og
eftir og tímasetja
máltíðirnar af ná-
kvæmni
Varkárni Að fara of geyst og gera of róttæk-
ar breytingar á mataræði getur endað illa.
„Þegar þessi leið er farin er töluverð hætta á
að líkaminn segi einfaldlega á endanum
stopp; ýmist fær hann ekki alla þá næringu
sem hann þarf eða að fýsnin í óhollustuna
magnast og fólk fellur í sama farið og jafnvel
dýpra en áður,“ segir Lína. Hægfara en
markvissar breytingar, sem auðvelt er að
ráða við, duga betur.
Eitt sem heldur mörgum frá því að
bæta mataræðið er að lélegur mat-
ur virðist oft ódýrari. Þegar til-
boðsvika er hjá pítsustöðunum má
oft kaupa mikið magn af mat fyrir
ekki mikinn pening og stundum
geta ávextir, grænmeti og hreint
kjöt kostað sitt.
Lína segir að þegar upp er stað-
ið reynist ódýri og lélegi maturinn
oft dýrastur. Fólki hætti til að
borða meira af ruslmatnum og
leyfa honum jafnvel að fara til
spillis, en nýta holla hráefnið bet-
ur. „Þegar mataræðið er skoðað og
skipulagt gefst líka tækifæri á að
haga innkaupum og eldamennsku
af meiri aga. Ferðirnar út í kjör-
búð verða færri og markvissari og
matreiðslan þannig að t.d. afgang-
ar kvöldsins nýtast sem gott nesti í
vinnunni eða skólanum næsta dag.“
Matvöruverslanir hafa líka
brugðist við breytingum á óskum
neytenda með auknu úrvali á hollri
matvöru á hagstæðu verði. „Sú tíð
er liðin þegar heilsufæði fannst
varla annars staðar en í sérversl-
unum. Í dag má finna í hillum
stóru matvöruverslananna úrval
lífrænnar og heilsusamlegrar mat-
vöru á verði sem er mjög viðráð-
anlegt.“
Hún segir það líka rangt að
skyndibiti sé tímasparandi og holl
matargerð gangi mikið á þá fáu
tíma sólarhringsins sem nútíma-
maðurinn hefur til að vinna, hugsa
um heilsuna og njóta lífsins. „Í
mínum huga er enginn matur fljót-
legri en ávöxtur eða eggjakaka. Að
skella nokkrum eggjum á pönnuna
og bragðbæta með skornu græn-
meti tekur mun styttri tíma en að
skjótast út á næsta skyndibitastað
að kaupa hamborgara eða pítsu.“
Hollt getur verið bæði fljótlegt
HUGSAÐ UM HEILSUNAhaust 2014