Morgunblaðið - 23.10.2014, Blaðsíða 56
56 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. OKTÓBER 2014
FRAKKAR – KÁPUR – ÚLPUR
Við hreinsum
yfirhöfnina
fyrir veturinn
GÆÐI – ÞEKKING – ÞJÓNUSTA
Háaleitisbraut 58-60 • 108 Reykjavík www.bjorg.is • Sími 553 1380
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
Þegar Rannsóknarstofnun fiskiðn-
aðarins var og hét komu út á henn-
ar vegum m.a. handbækur um salt-
fiskframleiðslu og skreiðarvinnslu.
Árið 2007 var stofnunin sameinuð
Rannsóknarstofu Umhverfisstofn-
unar og Matvælarannsóknum
Keldnaholti í hlutafélaginu Matís,
en þar á bæ hafa menn staðið fyrir
„nútímavæðingu“ fyrrnefndrar út-
gáfu og gefið út Saltfiskhandbók-
ina, árið 2012, og nýútkomna
Þurrkhandbók, sem inniheldur
„fjölbreyttar og gagnlegar upplýs-
ingar um þurrkun á fiski“.
„Þetta er í raun ákveðin leið til
að birta margra ára rannsóknir og
vinnu sem hefur verið unnin á
Rannsóknarstofnun fiskiðnaðarins í
gamla daga og svo Matís eftir að
Matís var stofnað fyrir sjö árum,“
segir Páll Gunnar Pálsson, mat-
vælafræðingur og verkefnastjóri
hjá Matís. „Þetta er leið til að koma
á framfæri þekkingu okkar, sem
verður til í rannsóknarverkefnum
sem oft eru unnin með fyrirtækjum
í iðnaðinum, og gera þetta aðgengi-
legt bæði fyrir almenning, nem-
endur og starfsmenn í bransanum
sem eru að leita að upplýsingum,“
segir hann.
Eftirspurn erlendis
Páll segir útgáfuna m.a. nýtast
nýju fólki í geiranum, sem þurfi að
hafa gott aðgengi að fróðleik og
upplýsingum. Hann segist hafa
reynt að forðast að gera efnið of
„vísindalegt“ en einblíndi þess í
stað á praktísk atriði, t.d. að út-
skýra nýtingu; af hverju það þarf
tvö tonn af ýsu til að búa til 200 kg
af harðfiski, sem dæmi. Hann segir
það e.t.v. svara spurningum þeirra
sem finnst harðfiskur í dýrari kant-
inum.
„Þetta er svona aðeins til að
setja svoleiðis hluti í samhengi í töl-
um, átta sig á því hvað þú þarft
mikið af hráefni til að búa til ein-
hverja afurð. Það er m.a. hugs-
unin,“ segir Páll. Hann segir jafn-
framt að aðstandendur útgáfunnar
hafi átt ágætt samstarf við Fisk-
tækniskólann og fleiri fræðsluaðila,
sem oft vanti aðgengilegt efni til að
benda nemendum sínum á.
Útgáfan er rafræn og aðgengileg
á heimasíðu Matís, matis.is, en
hvað er næst á dagskrá?
„Ég er með í vinnslu núna sam-
bærilega bók um framleiðslu á
ferskum fiski. Ferskum flökum og
slíku, þar sem við leggjum áherslu
á meðferð afla, gæði og kælingu og
þess háttar, sem viðkemur því að
framleiða fyrsta flokks fersk flök,“
segir Páll en ýmislegt fleira sé í
farvatninu.
Hann segir að einnig megi velta
fyrir sér hvort miðla mætti þessari
þekkingu erlendis. „Það er líka eft-
irspurn eftir svona efni annars
staðar,“ segir hann. „Við eigum eft-
ir að kortleggja það og skoða betur
áður en við förum að eyða tíma og
peningum í það.“
Fróðleiksútgáfa
um fiskframleiðslu
Matís gefur út handbók um fiskþurrkun „Leið til að
birta margra ára rannsóknir og vinnu“ Meira í vinnslu
Harðfiskur
» Skreiðar er m.a. getið í Ís-
lendingasögum og Sturlungu.
„Fyrst er hún nefnd um 1200
og eftir það kemur hún ítrek-
að fram í heimildum,“ segir í
Þurrkhandbókinni.
» Af 1.260 matvörum í ís-
lenska gagnagrunninum um
efnainnihald matvæla eru
sex af átta próteinríkustu
matvörunum skreið eða
harðfiskur.
Útgáfa Þurrkhandbókin fylgir á hæla Saltfiskhandbókarinnar. Í vinnslu er
bók um framleiðslu á ferskum fiski; ferskum flökum og fleiru.
Byggiðn – Félag byggingamanna
ákvað á aðalfundi sínum 2014 að
styrkja kaup á róbóta til skurðlækn-
inga á Landspítala um eina milljón
króna. Finnbjörn Aðalvíkingur Her-
mannsson, formaður félagsins, af-
henti féð í söfnunarsjóð um aðgerð-
arþjarkann 20. október sl.
Byggiðn – Félag byggingamanna
rekur tilvist sína til stofnunar Tré-
smiðafélags Reykjavíkur árið 1899
og stofnunar Trésmiðafélags Akur-
eyrar árið 1904 sem síðar varð Félag
byggingamanna Eyjafirði. Með sam-
einingu þessara félaga varð til Bygg-
iðn – Félag byggingamanna sem er
félag sem beitir sér fyrir hagsmun-
um félagsmanna. „Trésmiðafélögin
og nú Byggiðn hafa ávallt látið til sín
taka í öllum samfélagsmálum sem
geta komið félagsmanninum til góða.
Því þótti við hæfi þegar hafin var
söfnun um kaup á aðgerðaþjarka á
Landspítala að styrkja verkefnið.
Félagsmennirnr telja sig þannig
vera að auka eigin lífsgæði svo og
annarra landsmanna sem kunna að
þurfa á aðstoð læknavísindanna að
halda með svona tæki,“ segir í frétta-
tilkynningu.
Aðgerðarþjarki (róbóti) er í notk-
un á helstu sjúkrahúsum í nágranna-
löndunum og nýtist til margvíslegra
skurðaðgerða, sérstaklega við þvag-
færaskurðlækningar sem og aðgerð-
ir á grindarholslíffærum kvenna.
Inngripið verður minna en með hefð-
bundinni aðferð, hægt að hlífa betur
nærliggjandi líffærum og viðkvæmri
starfsemi og stuðla þannig að skjót-
ari bata. Segja má að þjarkinn sé
framlenging á fingrum skurðlæknis-
ins þannig að allar hreyfingar hans
verði nákvæmari.
Það var Eiríkur Jónsson yfirlækn-
ir sem tók við gjöfinni úr hendi Finn-
björns A. Hermannssonar.
Gáfu milljón til
Landspítalans
Rennur til söfn-
unarinnar á hinum
nýja aðgerðarþjarki
Landgræðslan hóf á liðnu ári að láta
malbika stíga í Dimmuborgum í Mý-
vatnssveit sem voru farnir að láta á
sjá vegna mikils fjölda ferðamanna.
Það er einkum í aurbleytu vor og
haust sem hefur þurft að loka
göngustígum vegna lélegs ástands,
en þá hafa sumir gesta Dimmuborga
fundið sér aðrar leiðir og skemmt
bæði land og gróður.
Um 300 þúsund ferðamenn leggja
leið sína árlega í Dimmuborgir.
Ferðafólki fjölgaði gríðarlega í sum-
ar, segir í frétt á vef Landgræðsl-
unnar. Landeigendur í Mývatnssveit
afhentu Landgræðslunni Dimmu-
borgir til eignar og sandgræðslu ár-
ið 1942. Stofnunin hefur síðan unnið
að heftingu sandfoks og verndun
Borganna.
Nú er búið að malbika 350 metra
af stígum í Dimmuborgum en ætl-
unin er að malbika rúma 1.000 metra
til viðbótar ef fjármagn fæst. Á áætl-
un er að malbika bílaplön við inn-
ganginn. Göngustígar í Dimmuborg-
um eru samtals 6,4 km.
Þegar búið er að malbika fjölförn-
ustu göngustígana er hægt að hafa
þá opna þegar aðrir stígar á svæðinu
eru lokaðir vegna aurbleytu. „Vand-
fundið er annað efni en malbik sem
þolir þá tugi þúsunda sem arka fram
og til baka um Dimmuborgir. Í sum-
ar lét Vegagerðin lagfæra veginn að
Dimmuborgum og er hann nú tvær
akreinar í fullri breidd og göngustíg-
ur á öðrum kantinum,“ segir í frétt-
inni.
Fyrir tilstuðlan Landgræðslunnar
var á árinu tekið í notkun salernis-
hús við innganginn að Dimmuborg-
um. „Þetta er alveg bylting og frá-
bær aðstaða,“ segir Friðrik Jakobs-
son, rekstraraðili Kaffi Borga sem
rekur veitingasölu við Dimmuborgir
og mun sjá um þrif og rekstur á
þessu nýja og glæsilega salernis-
húsi.
Landgræðslan hefur látið útbúa
upplýsinga- og leiðbeiningaskilti
sem eru í Dimmuborgum. Auk þess
hafa verið gefnir út bæklingar um
tilurð og náttúru svæðisins.
Ljósmynd/Landgræðslan
Dimmuborgir Lokið er við að malbika 350 metra af stígum á svæðinu.
Malbika stígana
í Dimmuborgum
Gríðarleg fjölgun ferðamenn