Málfríður - 15.03.2013, Blaðsíða 15

í dönskum bókum kemur í ljós ákveðinn munur sem á
að vera ögrun fyrir gagnrýna hugsun.
Að endurskrifa söguna
Ef vel tekst til, verður námskeiðið tilraun til að endur-
skrifa söguna. Í sögunni skrifar hver þjóð, hver kyn-
slóð, skilning sinn á tilveru sinni í sögum sem verða
að Sögunni. Oft er litið á Íslandssöguna sem sögu um
niðurlægingu, kúgun og upprisu þar sem Danir leika
hlutverk kúgara. Í sögu Danmerkur er Kristján 4. hetja
og framar öllu byggingameistari ríkisins.
Tungumál, saga, nemendaskipti
Nemendur í valáfanga hafa þegar lokið stúdentsprófi í
dönsku og hafa þar af leiðandi tungumálalæsi á þrepi
2, skv. Aðalnámskrá 2011. Þeir hafa hins vegar ekki lært
að nota lestur á dönsku í þeim skilningi læsis að nota
skuli lestur til að skapa merkingu. Töluvert af heim-
ildum áfangans er á dönsku, en verkefni nemenda er
að skapa sína túlkun á því sem þeir lesa og setja hana
fram – á íslensku – í erindum og skýrslum. Þó er ekki
farið að skoða frumheimildir nema í aðlöguðu formi.
Hér er um að ræða ákveðna leið til að kenna tungumál
á þriðja þrepi, en það reynist oft erfitt af því að nem-
endum finnst að vissu leyti að þeir kunni nóg þegar
öðru þrepi er náð.
Hluti af áfanganum var námsferð til Kaup manna -
hafnar og nágrennis. Þar gistu nemendur hjá dönskum
jafnöldrum í Frederiksborg Gymnasium sem Kristján 4.
stofnaði. Í fyrra skiptið fékkst ekki styrkur, en í síðara
skiptið fengum við góðan styrk frá Nordplus Junior.
hans og Kirsten Munk er rosalegt ævintýri. Hann var
sem sé endurreisnarfursti af bestu gerð. Kristján 4. er
litríkur og orkumikill maður sem höfðar til ævintýra-
löngunar.
Tímabilið markar upphaf Danaveldis á Íslandi.
Fram að því höfðu afskipti Dana verið stopul.
Einokunarverslunin var fyrsta skrefið, rétttrúnaðar-
biskupar það næsta og erfðahyllingin 1661 það þriðja
sem leiddi loks til innleiðingar Norskra laga Kristjáns
5.. Þessi saga er samkvæmt íslenskri sagnahefð niður-
læging þjóðernis, en merkilegt nokk, þá gerast svipaðir
hlutir í Danmörku.
Margt í Íslandssögu þessa tímabils má skilja mun
betur ef litið er til atburða á sama tíma í Danmörku:
Af hverju stofnar konungur Íslandsverslun? Af hverju
var svo auðvelt einmitt 1627 fyrir Alsírsbúa að gera
strandhögg á Íslandi? Af hverju dettur Ara í Ögri ein-
mitt í hug að drepa Baskana á Vestfjörðum á þessum
tíma? Af hverju koma galdramál til sögunnar á 17.
en ekki á 15. öld? Aðrar nærtækar spurningar vakna
þegar í ljós kemur að framámenn í kaupmanna-
stétt Kaupmannahafnar á þessum árum, sem meira
eða minna koma á einveldinu, eru líka lykilaðilar í
Íslandsversluninni.
Sögunámið hefur þann tilgang að kenna menningar-
læsi. Samfélagsgerð 17. aldar byggir að öllu leyti á að
jafnrétti hafi nákvæmlega ekkert gildi. Þar eru hugtök
um yfirstétt og undirmenn ríkjandi, í trúnni sem og
í lögum og hegðun manna. Jafnvel í heimsmyndinni
er til uppi og niðri, en einmitt á þessum árum skapast
heimsmynd Kópernikusar.
Íslenskar kennslubækur í sögu gefa ákveðna staðal-
mynd af 17. öldinni. Þegar þetta sama tímabil er skoðað
MÁLFRÍÐUR 15
Nemendur í valgrein um Kristján 4 . fyrir framan Rosenborg í Kaupmannahöfn í október 2012 .