Selfoss - 14.08.2014, Blaðsíða 2
2 14. ágúst 2014
Haustið nálgast og þá byrjar skólinn. Skólar landsins eru fjömennustu vinnustaðir landsins. Yfir hundrað þúsund nemendur og þúsundir
starfsmanna mynda eina heild. Frá leikskóla fyrir þau
allra yngstu til eldra fólks – og alls þess fjölda sem þar er
á milli. Heimili hvers og eins nemanda og skóli takast í
hendur ef vel á að takast til. Ábyrgðin hvílir hjá öllum.
Áhuginn og árangur vex og dafnar ef það ríkir trúnaður
og skilningur milli aðila.
En hvað er góður skóli? Og hvernig getum við bætt skól-
ann? Sum eru í skólanum af því að hann er skylduskóli.
Öllum ber að vera í skóla og læra. Stundum heyrist það
að skólinn ráði of mikið för undir þessum merkjum.
Hvað ber að læra í skyldunámi sé á forsendum „kerfisins“
fremur en þess sem lærir. Skilgreining á því sem ber að
gera sé mótað af „þörfum samfélagsins“ eins og þau voru
í einhverri þátíð. Allt sem var þarf ekki að vera ávísun
inn í óræða framtíð. Þarfirnar taki mið af þátíðarþörfum
fremur en óvissri framtíð. Netið hefur breytt miklu. Í dag
eru 10 ára börn að fást við efni og nálgast efni sem er
mörgum fullorðnum framandi. Það er ekki síst nálgun
viðfangsefnins sem er allt önnur hjá þeim börnum og
unglingum sem hafa tileinkað sér að afla upplýsinga á
netinu. Þar eru engin takmörk. Pappírslausa kynslóðin les
ekki blöð. Netið er þeirra heimur. Og þar er brunnurinn.
Ekki allt viskubrunnur.
Skyldunámið er ekki gamalt fyrirbæri. Enn í dag hvílir
það á þeirri hugmynd að til sé einhver grunnur sem allir
beri inn í lífið. Hlutverk skólans sé að „vekja og efla þá
krafta hjá barninu, sem er nauðsynleg undirstaða fyrir
hvern mann, hverja stefnu sem hann tekur í lífinu.“
Ofan þessa stefnu alþýðuskólans (tilvitnunin er frá seinni
hluta 19. aldar) hefur mikil umræða skapast um hvernig
sameina megi þessa „alþýðumenntun“ svo að undirstaðan
verði einnig undirstaða hvers kyns framhaldsmenntunar.
Í dag er til dæmis umræðan um brottfall í framhalds-
skólum af þessum meiði. Undirstaðan sé ekki nóg. Það
var tekið stórt skref með stofnun framhaldsskóla með
fjölbrautasniði í öllum landshlutum. Fjölbrautakerfinu
var ætlað að sameina kosti alþýðuskólans og hinna sér-
tæku (iðnskóla t.d.).
Að skapa góðan skóla er eiíf leit. Mismunandi stefnur
takast á. Undirleikurinn er oftar en ekki sú staðreynd
að „fólkið kýs með fótunum.“ Flutningur í þéttbýlið,
fólksfækkun á landsbyggð hefur skapað aðstæður sem
erfitt hefur reynst að brúa til einhvers langframa. Skólinn
á Íslandi er um margt sérstakur. Allir eiga að hafa að-
gang að námi. Aðstæður geta þó verið afar mismunandi.
Fólksfækkun til sveita og á vissum landsvæðum hefur í
verstu dæmum skapað ákveðna gjá. Fjölmörg dæmi eru
um skóla þar sem nemendafjöldinn er svo takmarkaður
að börnin eiga erfitt með að eignast trausta vini sem eru
á svipuðu róli. Í aldri, með svipuð áhugamál o.s.frv. Á
Suðurlandi höfum við dæmi um skóla þar sem nem-
endum hefur fækkað um 60% eða meira. Og sameining
skóla verður til vegna sama vanda.
Góður skóli hlýtur að vera samsettur úr göfugum fyr-
irheitum sem reynt er að uppfylla. Gerum tilraun til
að nefna þætti sem hljóta að skipta máli. Hér er aðeins
upptalning án tengingar:
Skólinn á að rækta umburðarlyndi, vera hvetjandi, hafa
skýr markmið um námsárangur sem hvíli á forsendum
nemenda, á að efla sjálfstraust og gleði, leiti trausts milli
skóla og heimilis, sé leitandi, skapandi, styrkjandi, mildur.
Nemendur búi við öryggi og væntumþykju, starfsfólk
njóti trausts og virðingar, nemendur og starfsfólk séu stolt
af skólanum, umhverfið vinni með skólanum, skólabrag-
ur og bekkjarandi einhennist af hlýju. Góður skóli gefur
góð fyrirheit. Góður skóli skilur eftir sig góðar minningar.
Þorlákur Helgi Helgason
Góður skóli
LEIÐARI
Fjórhjólalagerinn
Stapahrauni 7 • 220 Haf • S. 588 3355
www.4h.is
Eigum til reimar í miklu
úrvali í flestar gerðir
snjósleða og fjórhjóla.
Fjórhjólalagerinn
Stapahrauni 7 • 220 Hfj • Sími 588 3355
www.4h.is
Mikið úrval auka og varahluta
í flestar gerðir hjóla.
Bifreiðastyrkur
margfaldast
Ráðning sveitar-
stjóra í Rangár-
þingi ytra gaf tilefni
til athugasemda.
Meðal annars
um bireiðastyrk
sem mun næstum
sexfaldast! Minni-
hluti bókaði: „Þar
sem sveitafélagið á og rekur bifreið
sem sveitarstjóri hefur afnot af telj-
um við óeðlilegt að greiða sveit-
arstjóra fyrir 2.000 km. (um kr.
230.000,-) á mánuði. Samkvæmt
upplýsingum úr bókhaldi Rangár-
þings ytra hefur árlegur meðalrekstr-
arkostnaður á bifreið þessari verið kr.
477.922,- og því ljóst að aukning
á aksturskostnaði sveitarstjóra yrði
umtalsverð eða um 2,3 milljónir
á ári. Í fyrri ráðningarsamningum
sveitarstjóra Rangárþings ytra hefur
verið grein þar sem kveðið er á um
að sveitarstjóri skuli á ráðningartíma
hafa fasta búsetu og lögheimili í
Rangárþingi ytra og þykir fulltrúum
Á-lista óeðlilegt að fella þessa grein
út í ráðningarsamningi sveitarstjóra
nú.“
Tillagan var felld og ráðningar-
samningur í heild samþykktur 4:3.
Hinir ríku
verða ...
Þau tíu ríkustu sem greiða hæsta
skatta á Íslandi greiða um 2,3 millj-
arða króna. Í fyrra var þessi tala um
einn milljarður kr. Samt er þetta að-
eins hluti skattanna. Stefán Ólafsson
rekur þetta frekar í vefpistli: „Á há-
punkti bóluhagkerfisins, árið 2007,
var ríkasta eina prósent heimila í
landinu með um 86% heildartekna
sinna sem fjármagnstekjur. Til að
fara nærri hefði þurft að margfalda
birtar tekjur hæstu stjórnenda og
eigenda í atvinnulífi um átta til níu
sinnum.
Birtar tölur um tekjur hátekju-
fólksins í Frjálsri verslun það árið
voru sem sagt bara brot af því sem
hátekjufólk (ríkasta eina prósent
heimila í landinu) hafði í raun í
heildartekjur.
Þá var líka ótalið það af tekjum
og eignum hátekjufólks sem rann
í erlend skattaskjól á þeim tíma, en
það var umtalsvert.
50 sinnum um
Hveragerði!
„Því er lagt til að
bifreiðastyrkur sé
greiddur í sam-
ræmi við aksturs-
bók í stað 1.300
km. fastrar greiðslu
á mánuði sem sam-
svarar að bæjastjóri
keyri allar götur í
Hveragerði 50 sinnum á mánuði.“
(úr fundargerð Hveragerðisbæjar
um athugasemdir minnihluta um
bifreiðastyrk til bæjarstjóra)
Reykjadalur í
þjóðleið
Það er orðið þröngt um fólk í Reykja-
dal fyrir ofan Hveragerði. Alla daga,
allan daginn. Erlendir ferðamenn
með ljósrit úr ferðabæklingum.
Sumir rata í fyrstu atrennu. Þenn-
an dag í sumar voru um 60 bílar á
bílastæðum við mynni Reykjadals.
Sigurður Jónsson umhverfisfulltrúi
Ölfushrepps telur að 20-30 þúsund
manns fari um Reykjadalinn á ári.
Er það ekki allt of lág tala?
Einstæðar á heimsvísu
Vestmannaeyingurinn Erlendur Bogason hlaut styrk úr Rann-
sóknarsjóði síldarútvegsins og frá
Vinnslustöðinni til að gera 20 neðan-
sjávarmyndbönd. Verkefnið ber
heitið Lífríkið í sjónum við Ísland.
Erlendur starfar sem köfunarkennari
og skipuleggjandi ferða þar sem m.a.
er kafað niður að hverastrýtunum í
Eyjafirði og víðar við landið.
Hverastrýturnar eru náttúrufyrir-
bæri á um 70 metra dýpi. Erlendur
kafaði fyrstur manna niður að þeim
árið 1997. Stærsta strýtan er 55 metra
há og toppur hennar er 15 metrum
undir sjávarborðinu. Áætlað er að um
100 sekúndulítrar af 75ºC heitu vatni
renni stöðugt út úr strýtunni og á
henni þrífst lífríki harðgerðra örvera.
Strýturnar eru friðlýst náttúruvætti,
enda einstæðar á heimsvísu. Hægt er
að sækja neðansjávarmyndböndin á
YouTube á slóðinni:
https://www.youtube.com/user/
ErlendurBogason
(Af vefum Rannsóknarsjóðs
síldarútvegsins og kvotinn.is)
Gríms-
ævintýri
2014
Tombóla, kaffisala, spákona, töframaður, leikir og söng-ur ... Grímsævintýri var
haldið á Borg og víðar um sveitina
sl. laugardag. Margt var um mann-
inn og hin besta skemmtun.
IJG
Þorlákshöfn
verður aldrei
annað en hjáleið
Bæjarstjórn Vestmanna-eyja samþykkti samhljóða ályktun þar sem hvatt er
til að skoðað verði af alvöru þann
möguleika að nýta Baldur og far-
þegaferjuna Viking til siglinga í
Landeyjahöfn samhliða siglingum
Herjólfs í Þorlákshöfn. Segir bæjar-
stjórnin að samfélagið í Eyjum þoli
illa þá röskun sem hlýst af þegar
höfnin í Landeyjahöfn lokast. Sigl-
ing til Þorlákshafnar verði aldrei
annað en hjáleið.
það var og...
ágúst sigurðs-
son, nýráðinn
sveitarstjóri.
Aldís Hafsteins-
dóttir bæjar-
stjóri.
Bílaröðin er löng. Ferðamenn þyrpast
í Reykjadal.
Erlendur Bogason.