Selfoss - 18.12.2014, Blaðsíða 9

918. Desember 2014
Eins og svart og hvítt
„Nú er staða ríkissjóðs allt önnur og kominn tími til að
byggja á þeim mikla árangri sem við náðum í vinstri stjórninni.“
Aðstæður ríkisstjórnar Jó-hönnu Sigurðardóttur og þeirrar sem nú situr eru
gjörólíkar, nánast eins og svart og
hvítt. Vinstri stjórnin var að róa
lífróður á þjóðarskútunni til að
forða þjóðargjaldþroti. Og okkur
tókst að rétta þjóðarbúið við þó
að staðan virtist um tíma nánast
vonlaus. Nú er staða ríkissjóðs
allt önnur og kominn tími til að
byggja á þeim mikla árangri sem
við náðum í vinstri stjórninni. En
hvað gerir þá ríkisstjórn Sigmundar
Davíðs Gunnlaugssonar? Hækkar
matarskatt á almenning í landinu og
kostnaður einstaklinga vegna þjón-
ustu heilbrigðiskerfisins er hækk-
aður um tæpa tvo milljarða króna.
Á sama tíma er gefinn stórafsláttur
á veiðigjöldum til útgerðarinnar
sem skiptir milljörðum. Það væri
nú hægt að gera ýmislegt fyrir þá
peninga til dæmis í öldrunarmálum,
heilbrigðiskerfinu eða skólunum.
Leynt og ljóst er verið að færa
kostnað frá ríkinu til sjúklinga. Og
fjöldatakmarkanir eru boðaðar í
framhaldsskólum. Það er ekki gert í
nauðvörn til að ná mikilvægu mark-
miði um hallalaus fjárlög. Þetta ger-
ist núna þegar staða ríkissjóðs er
jákvæð og meðan að ríkisstjórnin
tekur ákvarðanir sem leiða til minni
tekna ríkissjóðs. Þessa þróun þarf að
stöðva strax. Annars fylgir enn meiri
ójöfnuður og misskipting í kjölfarið.
Samtaka stjórnarandstaða
Stjórnarandstaðan hefur sameinast
um breytingartillögur við fjárlaga-
frumvarp ríkisstjórnarinnar. Það er
tilraun til að stöðva nokkrar verstu
tillögurnar sem margar hverjar vega
að grunngildum samfélagsins sem
áralöng sátt hefur ríkt um. Þar á
meðal eru tillögur um að skerða
réttindi langtíma atvinnulausra
með því að stytta bótatímabil at-
vinnuleysisbóta um hálft ár. Ekkert
samráð hefur verið haft við verka-
lýðshreyfinguna um þetta og óá-
sættanlegt er með öllu að réttindi
sem samið hefur verið um séu skert
einhliða með fjárlögum. Stjórnar-
andstaðan leggur til að hækkanir
á gjaldskrám í heilbrigðiskerfinu
gangi til baka ásamt því að hætt
verði við fjöldatakmarkanir í
framhaldsskólum. Við leggjum til
að framlög verði veitt til viðhalds
bygginga Landspítala og til að vinna
á biðlistum vegna verkfalls lækna,
sérstakt framlag til BUGL og aukin
framlög til lífeyrisþega. Við leggjum
til stóraukin framlög í sóknaráætlun
landshluta ásamt nýframkvæmdir í
vegamálum og hafnamálum. Verði
tillögur stjórnarandstöðunnar sam-
þykktar verður Ríkisútvarpinu gert
kleift að sinna skyldum sínum og
sinna menningarhlutverki, öryggis-
og lýðræðishlutverki og að halda úti
fjölbreyttri dagskrá um dreifikerfi
sem fær nauðsynlegt viðhald og
endurnýjun.
Ríkisstjórnin ætlar aðeins að
leggja rúmar 140 milljónir króna í
Framkvæmdarsjóð ferðamannastaða
og allir sjá að það framlag dugar
skammt til að mæta þörf fyrir upp-
byggingu á ferðamannastöðum og til
að verja þá skemmdum. Stefnuleysi
stjórnvalda í málefnum ört stækk-
andi ferðamálageirans er algjört.
Í sameiginlegum breytingartillög-
um stjórnarandstöðunnar er einnig
tekið á ýmsum réttlætis og mann-
réttindamálum og tillögur settar
fram um tekjur til að fjármagna
aukin útgjöld. Það skiptir miklu
máli að tillögurnar fái hljómgrunn
og að sem flestir leggist á árarnar
með okkur til brjóta á bak aftur
áform ríkisstjórnarinnar sem fela í
sér aukinn ójöfnuð og misskiptingu
í landinu.
Með góðum jólakveðjum til ykkar
allra,
Oddný G. Harðardóttir,
þingmaður Samfylkingarinnar
í Suðurkjördæmi
Julefrokost á danskri grund
Það hafa allir sína mynd af því hvernig jólin eiga að vera og hún má helst ekki breytast
mikið á ævinni. Barnamyndin er
hvað sterkust og á fullorðinsárum
getur verið erfitt að halda í þessa
sömu mynd. Undarleg var því sú
tilfinning er okkur fjölskyldunni
hlotnaðist sá heiður að vera boðið
til danskrar fjölskyldu á aðfangadag
árið 1997. Já, fyrir okkur hjónin og
eins og hálfs árs gamalli dóttur okkar
henni Halldóru Guðlaugu, var það
heiður því Danir eru svona upp til
hópa ekki að bjóða hinum og þessum
heim til sín á aðfangadag.
Förinni var heitið til Silkiborgar frá
heimili okkar í Árósum þar sem við
vorum í námi. Við fengum lánaðan
bíl til fararinnarinnar og ókum sem
leið lá á gráum og rökum degi með
eilítililli föl yfir jörðinni. Á leiðinni
fórum við samviskusamlega yfir tékk-
lista borðhaldsins, að ekki gleyma
smjörhnífnum i smjördollunni og
beita hringaðferðinni við að rétta
hvert öðru matinn yfir matarborðinu.
Kominn tími á fyrsta
lið í dönsku jólahaldi.
Eftir smá þjark og leit fundum við
loks staðinn og húsráðendur tóku
á móti okkur, vinkona okkar, systir
hennar og foreldrar þeirra. Við fórum
úr skónum að íslenskum sið og svo
vorum við leidd inn í stofu. Þar var
án efa heitasta rýmið í húsinum þessa
stundina, enda kynda Danir ekki
mikið upp önnur herbergi en þau
sem þeir hafast við að einhverju ráði
svona rétt yfir háveturinn. Í stofunni
var hljótt og indælt. Það snarkaði í
kamínunni og við urðum að beita
ýmsum ráðum til að forða dóttur
okkar frá þessu heita og forvitini-
lega fyrirbæri sem stóð eins og æstur
skipstjóri í brú sinni. Við spjölluðum
um heima og geima og bar Ísland oft
á góma enda fannst gestgjöfum okk-
ar það afar áhugavert land, með alla
þessa sögu og náttúru. Önnur systirin
átti meira að segja íslenska hesta þar
sem hún bjó á eyju fyrir utan Jótland.
Eftir gott spjall var tíminn kominn
á fyrsta lið í dönsku jólahaldi en það
er hádegismaturinn eða „julefrokost“
einsog margir kannast við. Okkur
var þar með vísað inn til borðstofu.
Julefrukostinn var hreint út sagt hlað-
borð af alls kyns brauði og bollum,
heimalöguðu saltati, áleggi, síld og
tilbehør. Öllu þessu raðaði maður í
mismunandi lögum á brauðið.
Í messu með
missparilegum Dönum.
Við reyndum varfærnislega að fylgj-
ast með hvað heimamenn settu
á brauðið sitt, hvað átti saman og
hvað ekki. Valdi hafði gert sig sekan
nokkrum dögum áður í jólahlaðborði
í skólanum að setja „risalamande“
- hrísgrjónaábætinn sjálfan, saman
með brúnum og sætum frikadellum.
Hann hélt að þetta væri hrísgjróna-
meðlæti, og það sem var hlegið að
þessu uppátæki.
Með jólahlaðborðinu í Silkiborg
var borinn fram snaps, ískaldur. Eftir
matinn var haldið til messu og þar
áttum við afar ánægjulega stund með
missparilegum Dönum sem sungu
marga jólasálma sem við þekktum,
nema núna voru þeir bara á dönsku.
Eftir messuna var arkað heim á leið
og boðið í smá hressingu inni í stofu,
jólasmákökur, kaffi og heimagert
konfekt. Það leið að kvöldverði og
ilmurinn af jólakalkúninum magn-
aðist með hverrri mínútu.
Við tókum eftir að hjónin á heim-
ilinu voru alsæl með að hafa lítið
kríli með þennan aðfangadag og
hringsnerust um Dóru Gullu. Þau
áttu þessar tvær fullorðnu dætur en
engin barnabörn.
Þá kom að öðrum
óvæntum lið í jólahaldinu.
Komið var að kvöldverði og risastór
kalkúnninn var framreiddur með
brúnni sósu og fleiru góðgæti. Því-
líkt lostæti og þvílíkur hátíðarmatur.
Og gott rauðvín drukkið með. Að
venju var hrísgrjónaábætirinn og heit
kirsuberjasósa sett í skálar og allir
biðu spenntir eftir möndlunni, hver
skyldi nú hreppa hana. Hún kom nú
aldrei í ljós því svo virtist sem hún
hafði orðið græðginni að bráð. Þegar
máltíðinni var lokið, sem hafði þá
staðið í tvo tíma, var staðið upp og
haldið inn í stofuna aftur. Kveikt var
á jólatrénu og órafmögnuð kertasería
lýsti upp tréð sem skreytt var allskyns
klemmupappaskrauti. Húsbóndinn
skaraði í eldi kamínunnar. Hefði nú
einhver orðið stressaður á því að hafa
logandi kerti um allt jólatréð, en svo
lengi sem varlega er farið ætti öllu
að vera óhætt. Við biðum í óþreyju
eftir að fá að koma hrömmunum
yfir pakkana en þá kom að öðrum
óvæntum lið í jólahaldinu. Nú átti
að dansa í kringum jólatréð og syngja
jólasálma. Við tókum þessari ný-
breytni opnum örmum og kyrjuðum
hástöfum „Heims um ból“ á dönsku.
Þá voru pakkarnir loks opnaðir og
það vakti mikla ánægju að sjá litla
krílið myndast við að opna pakka og
sjá gleðina í andlitinu þegar það loks
tókst. Margir pakkanna innihéldu
bækur. Þó að það sé ekki eins algeng
jólagjöf í Danmörku eins og á Íslandi.
Höldum í margar
danskar hefðir.
Aftur var svo haldið til borðstofu
og tók þá jólakvöldkaffi við með
tilheyrandi samræðum. Á boðstól-
um voru allskyns jólasmákökur og
jólaterta. Það var orðið vel áliðið
þegar haldið var heim til Árósa á
ný. Í marga klukkutíma höfðum við
innbyrt og melt jólakræsingar og átt
skemmtilegar og fræðandi samræður
með gestgjöfum okkar. Við kvödd-
umst í faðmlögum og ókum af stað
úr í myrkrið, yndislega södd og
ánægð. Aðfangadagurinn í Silkiborg
hafði sett sitt mark á jólamynd okk-
ar. Svo mikið að við höldum núna,
mörgum árum seinna og einni stelpu
ríkari, í margar danskar hefðir um
jólin. Steikjum eplaskífur og drekk-
um jólaglögg með á aðventunni.
Höfum lifandi kerti á jólatrénu,
borðum „julefrokost“ í hádeginu á
jóladag og alltaf er „rísallamande“ í
eftirrétt á aðfangadag.
Jólakveðjur frá Önnu og Valda
í Túni, Eyrarbakka
„Aðfangadagurinn í silkiborg hafði sett sitt mark á jólamynd okkar.“
Ljósmynd; Linda Ásdísardóttir
Oddný G. Harðardóttir
JÓLaHaLD