Hafnarfjörður - Garðabær - 31.10.2014, Blaðsíða 12

31. Október 201412
Vopnaburður lögreglu hefur verið ræddur á Alþingi:
„Nauðsynlegt að hinir þjóðkjörnu full-
trúar á Alþingi komi að þeirri ákvörðun“
Það hefur vakið mikil viðbrögð úti í samfélaginu að upplýst var um að
lögreglan eignaðist 150 hríðskotabyssur, en fram kom í skýrslu innanríkis-
ráðherra fyrir tveimur árum að lögreglan ætti þá 60 slík vopn. Fram hefur
komið að rætt sé um að slík vopn eigi að vera til taks í lögreglubílum en
ríkislögreglustjóri hefur sagt að það sé ákvörðun einstakra lögreglustjóra.
Allsherjarnefnd Alþingis fjallaði um málið í vikunni og hefur verið óskað
eftir sérstakri umræðu um málið á Alþingi. Þessi mál hafa ekki mikið verið
rædd undanfarin ár, enda þótt starfsaðstæður og launakjör lögreglu sem
og framkoma hennar við almenna borgara, t.d. við einstakar handtökur
og mótmæli hafi oft verið rædd í samfélaginu, í blöðum og á bloggum.
Í nóvember árið 2006 fóru fram um-
ræður utan dagskrár á Alþingi, þar
sem vopnaburður lögreglumanna var
ræddur sérstaklega. Hér verða birtar
glefsur úr þeirri umræðu.
Þórunn Sveinbjarnardóttir,
Samfylkingu
„Burt séð frá
umræðunni um
öryggisbúnað lög-
reglumanna er ljóst
að fari lögreglan að
vopnbúast munu
glæpamennirnir
gera það líka. Það
skapar hættulegra og ofbeldisfyllra
samfélag í stað þess að veita borgur-
unum betri vernd, og menn verða að
horfast í augu við það. Menn verða
líka að svara því hvaða vanda auk-
inn vopnabúnaður lögreglu eigi að
leysa ef af slíku yrði. Hæstvirtur for-
seti. Það hefur komið fram, m.a. hjá
framkvæmdastjóra Landssambands
lögreglumanna, að landssambandið
er ekki meðmælt því að lögreglan
vopnist, til þess höfum við sérsveitina.
[…]Það er nauðsynlegt að hváttvirtir
þingmenn ræði það hér við þessa um-
ræðu og væntanlega nánar í störfum
þingsins í vetur hvort einhver vilji sé
fyrir því að fara inn á þessa braut hér
á landi, eða ekki, og hvaða aðgerðir
það kallar á eða hvort við viljum halda
í gildi þess — hið menningarlega og
siðferðislega gildi þess, vil ég halda
fram — að hafa vopnlausa lögreglu-
menn á Íslandi.“
Björn Bjarnason,
Sjálfstæðisflokki,
dómsmálaráðherra
„Það hefur lengi
verið ríkjandi
stefna íslensku
lögreglunnar að
l ö g r e g l u m e n n
séu óvopnaðir
við almenn lög-
gæslustörf og
hefur engin breyting orðið á þeirri
stefnu þrátt fyrir vaxandi fjölmiðla-
umræðu um alvarleg mál þar sem
lögregla hefur þurft að yfirbuga vopn-
aða einstaklinga. Það er skoðun mín
að ekki sé ástæða til að hverfa frá
þeirri meginstefnu að hin almenna
lögregla í landinu sé óvopnuð við
dagleg störf. Þessi mál eru reglulega
til umræðu hjá lögregluyfirvöldum
enda mikilvægt að lögreglan sé sjálf
lykilþátttakandi í umræðunni þar
sem um starfsöryggi lögreglumanna
er að ræða.“
Kolbrún Halldórsdóttir,
Vinstrihreyfingunni-
grænu framboði
„Ég er í sjálfu sér
ánægð með að
heyra hæstvirtan
dómsmálaráðherra
lýsa því hér yfir að
ekki sé ætlunin að
hverfa frá þeirri
meginreglu að lög-
reglan á Íslandi sé óvopnuð við störf
sín. Það skiptir okkur verulegu máli að
þeirri stefnu sé framfylgt enda vitum
við það af rannsóknum sem gerðar hafa
verið í nágrannalöndum okkar að ef
hin almenna lögregla býst vopnum
er voðinn vís. Þá kallar hún á meira
ofbeldi. Það hafa finnskar rannsóknir
sýnt fram á og Finnar hafa verið að
gera átak hjá sér í að reyna að minnka
notkun skotvopna hjá almennri lög-
reglu. Við erum því algerlega með það
á hreinu að það þarf ekki og á ekki að
að fara inn á þá braut.
Hins vegar skilur maður að lög-
reglan, sem í auknum mæli þarf að
takast á við ribbalda og ofbeldisseggi
við störf sín, þurfi á því að halda að
hafa einhvern öryggisbúnað til taks
hjá lögregluembættunum. Hér þarf að
sjálfsögðu að fara bil beggja í þessum
efnum. En það er auðvitað alveg klárt
að við höfum ákveðna sérstöðu sem við
þurfum að varðveita. Hin almenna lög-
gæsla á Íslandi á að fara fram án þess að
lögreglan þurfi að vera vopnum búin.“
Dagný Jónsdóttir, Framsóknarflokki
„Varðandi vopna-
burð almennra
lögreglumanna þá
kalla þeir sjálfir
ekki eftir þeirri
breytingu. Lög-
reglumenn hafa
ekki haft frum-
kvæði að því og það er mikilvægt að
staðan haldist þannig að til þess þurfi
ekki að koma. Hvorki lögreglumenn
né glæpamenn almennt ganga með
skotvopn þó að auðvitað séu sorglegar
undantekningar á því, þ.e. í hópi
glæpamanna. Það verður að haldast
þannig. Að sjálfsögðu er ekkert úti-
lokað í þessum málum og ef þetta
mundi þróast til verri vegar yrði að
taka á því.“
Magnús Þór Hafsteinsson,
Frjálslynda flokknum
„Sérsveitin er góð
svo langt sem hún
nær en það má
spyrja sig hvort
hún dugi alltaf
til. Það má spyrja
þeirrar spurningar
hvort ástæða sé
til að vopn séu til staðar á lögreglu-
stöðvum víða um land sem grípa
mætti til eftir ákveðnum reglum ef í
harðbakkann slægi. Þarna er ég nátt-
úrlega fyrst og fremst að hugsa um
öryggi borgaranna og líka um öryggi
lögreglumanna. Að lögreglumenn geti
þá brugðist við aðstæðum sem kynnu
að koma upp með mjög skömmum fyr-
irvara og varið hendur sínar og um leið
varið borgarana. Ég ætla ekki hér og
nú að taka afstöðu til þess hvort þetta
eigi að gera en ég tel að við eigum að
skoða þessi mál með opnum huga. Við
verðum líka jafnframt að hafa í huga að
vopnaburður lögreglu mun sennilega
kalla á það að glæpamenn vígvæðist
einnig á móti. Þetta er því mjög erfitt
og vandmeðfarið mál.“
Eiríkur Jónsson, Samfylkingu
„Það sem ég vil
hins vegar leggja
sérstaka áherslu
á er nauðsyn
þess að Alþingi
komi á einhvern
hátt að þessum
ákvörðunum af því
að Ísland hefur verið, a.m.k. lengst af,
friðsöm og vopnlaus þjóð og mikil
þjóðarsátt hefur ríkt um það. Ef ætl-
unin er að gera breytingar á þessu,
sem vel að merkja liggur fyrir tillaga
um, þá er nauðsynlegt að hinir þjóð-
kjörnu fulltrúar á Alþingi komi að
þeirri ákvörðun. Það má hreinlega ekki
gerast að slík aukin vígvæðing hér á
landi laumi sér inn bakdyramegin án
fullnægjandi umræðu á þjóðþinginu
og í andstöðu við þjóðina.“
Bjarni Benediktsson,
Sjálfstæðisflokki
„Við fylgjum þeirri
meginstefnu sem
ráðherrann hefur
kynnt hér að al-
menna lögreglan sé
ekki vopnuð. Það er
sama stefna og fylgt
er í Noregi og Bret-
landi til að mynda. Það stendur ekki
til að breyta því. Dómsmálaráðherra
hefur á undanförnum þingum þurft
að berjast mjög fyrir þeirri stefnu sinni
að styrkja sérsveitina. Mér heyrist að
þingheimur sé að verða meðvitaðri um
að það hafi verið skynsamleg stefna og
að hann hafi sýnt mikla framsýni með
þeim áherslum sínum. Þetta er að sýna
sig í störfum almennu lögreglunnar í
þeim brotamálum sem við heyrum af
í fréttunum. Það hefur ekki verið van-
þörf á þeirri styrkingu sem þar hefur
verið barist fyrir og dómsmálaráðherra
hefur beitt sér fyrir. Ég held að að það
sé vel og við séum á réttri leið í þessum
málaflokki.“
Jón Bjarnason,
Vinstrihreyfingunni-
grænu framboði
„Þetta er alvörumál
í okkar þjóðfélagi
þar sem við erum
vopnlaus þjóð.
Við höfum ávallt
sótt mál okkar og
varið okkur án
vopna, að minnsta
kosti nokkur hundruð undanfarin ár.
Ekkert er fjær okkur en að vopnbúa
starfsmenn þjóðarinnar við almenn
störf. Það er mjög mikilvægt að standa
vörð um og halda því stöðugt á lofti
að almennir löggæslumenn beri ekki
vopn.
Ég vil líka vara hér við þeim tón af
vopnvæðingu sem virðist fara vaxandi
í þjóðfélaginu ekki síst einmitt vegna
gerða og orða hæstv. dómsmálaráð-
herra. Vöxt sérsveitar lögreglunnar
og aukin verksvið hennar, jafnvel inn
á almenn löggæslusvið, ber að var-
ast. Ég held að það eigi að setja enn
skýrari mörk um verksvið þessarar
vopnuðu sérsveitar, ef hennar er þörf,
þannig að hún hvetji á engan hátt til
aukinnar hörku í samfélaginu eða geti
verið hluti af þeirri sýn að hér sé að
verða til vopnuð löggæslusveit.
Fréttaflutningur til dæmis af mót-
mælum austur á landi þar sem lög-
gæslumenn komu að því er virtist með
hjálma og skildi til þess að takast á við
friðsama mótmælendur eða ferðafólk
á hálendi Íslands þýðir auðvitað það
að það er verið að gefa hörku-skila-
boð sem ég tel mjög mikilvægt, herra
forseti, að við forðumst og höfnum
alfarið.“
Skoðanir
bæjarfulltrúa
Eins og fram kemur á bls. 2 sam-
þykkti bæjarráð Hafnarfjarðar
ályktun gegn auknum vopnaburði
lögreglu. Blaðið sendi öllum bæjar-
fulltrúum í Garðabæ fyrirspurn um
þeirra viðhorf í þessum efnum. Blað-
inu barst eitt svar, frá Maríu Grét-
arsdóttur, bæjarfulltrúa M-listans,
Fólksins í bænum. Hún taldi ótíma-
bært að tjá sig um málið þar sem
lögreglustjóri höfuðborgarsvæðsins
myndi væntanlega upplýsa fljótlega
hvernig nota eigi þessar byssur.
Auður Lilja Erlingsdóttir, þá vara-
þingmaður Vinstri grænna, spurði
dómsmálaráðherra út í vopnaburð
lögreglu á Alþingi árið 2007. Björn
Bjarnason varð fyrir svörum og sagði
meðal annars:
„Lögreglan skal alla jafna
ekki vera búin skotvopnum við
skyldustörf, en ef sérstakar aðstæður
krefjast þess hefur lögreglan heim-
ild til vopnaburðar. Heimildir fyrir
þeim valdbeitingartækjum lögreglu
eiga sér stoð í lögreglulögum, nr.
90/1996, og reglugerð nr. 774/1998
um sérsveit ríkislögreglustjórans.
Af hálfu dómsmálaráðherra
og ráðuneytis hans er fylgst náið
með þróun alls öryggisbúnaðar
sem getur gagnast lögreglu. Ný-
legt atvik í miðborg Reykjavíkur,
þar sem af tilefnislausu var ráðist
á starfsmenn fíkniefnadeildar lög-
reglunnar á höfuðborgarsvæðinu,
staðfestir enn frekar nauðsyn slíkra
öryggisráðstafana að mati dóms-
málaráðherra.“