Vesturland - 28.08.2014, Blaðsíða 9

928. ÁGÚST 2014
Veiðarfæri og bætt aflameðferð
- styrkveitingum frá MATÍS vegna þessara verkefna hafnað
Fyrir hartnær ári síðan stóð MATÍS í samstarfi við fjölda inn-lendra og erlendra sérfræðinga
fyrir vinnufundi sem bar titilinn „Ný
tækni fyrir norrænan fiskiskipaflota:
veiðarfæri og aflameðferð“19 fyrirles-
arar voru á fundinum svo hann var
afar athyglisverður fyrir aðila á sviði
sjávarútvegs. Fundurinn fór fram í
höfuðstöðvum Matís í Reykjavík á
Vínlandsleið. Markmið fundarins var
að greina frá helstu nýungum á sviði
rannsókna og þróunar er snúa að
veiðarfærum og aflameðferð um borð í
fiskiskipum. Fundurinn var styrktur af
Norrænu ráðherranefndinni í gegnum
AG-fisk (Working group for fisheries
co-operation), en AG-fisk hefur það
að aðalmarkmiði að stuðla að sam-
starfi í sjávarútvegi á meðal Norrænna
þjóða. Á fundinum kynntu nítján sér-
fræðingar frá níu löndum rannsóknir
og helstu nýjungar í veiðarfæraþróun
og tækni er snýr að aflameðferð. Fund-
inum var skipt upp í fjóra hluta og í lok
hvers hluta fór fram verkefnavinna og
pallborðsumræður. Von þeirra sem að
fundinum stóðu var að hann mundi
stuðla að auknu samstarfi meðal fag-
aðila í norrænum sjávarútvegi.
Í kjölfar fundarins hefur síðan www.
fishinggearnetwork.net verið nýtt til
að deila upplýsingum um helstu nýj-
ungar er varða veiðarfæri og aflameð-
ferð. Jónas R. Viðarsson hjá Matís
sagði helstu ástæða þess að blásið var
til þessa vinnufundar hafi verið sú að
fyrir tveimur árum hafi valdir rann-
sóknaraðilar víða úr Evrópu, sem gegna
sambærilegum hlutverkum og MATÍS
í sínum löndum, átt saman nokkra
símafundi þ.s. skoða átti tækifæri til
samstarfs á umræddum sviðum. Kom
þá í ljós að fjármögnunarmöguleikar
fyrir þessa tegund R&Þ er ekki að finna
á hverju strái. Ákveðið var því að sem
fyrsta skref væri að að sækja um styrk
hjá AG-Fisk til að halda vinnufund-
inn, en AG-Fisk er sjóður á vegum
Norrænu ráðherranefndarinnar sem
hefur það að markmiði að ýta undir
samstarf milli sjávarútvegsfyrirtæka
og þeirra sem starfa í sjávarútvegi á
Norðurlöndunum. Þeir aðilar sem
stóðu að ráðstefnunni voru MATÍS,
Sintef í Noregi, Havstofan í Færeyjum
og Catch-fish í Danmörku.
Jónas R. Viðarsson fagstjóri hjá
MATÍS ráðstefnustjóri leiddi undir-
búning ráðstefnunnar af hálfu íslenskra
aðila. Hann var spurður hvort tilgangur
vinnufundarins væri að komast nær
því hvernig veiðarfæri væri best við
þær veiðar sem stundaðar væru hverju
sinni. Haustið 2013 sagði Jónas:
Kannaðir möguleikar
á samstarfi
„Þarna munu aðilar skiptast á upplýs-
ingum og miðla sinni þekkingu um það
sem viðkomandi aðilar hafa verið að
fást við, skýra frá niðurstöðum rann-
sókna og hvert stefnir helst í þeim í
náinni framtíð. Dagskrá vinnufundar-
ins er skipt upp í fjóra hluta þ.e. kjör-
hæfni veiðarfæra, umhverfisáhrif
veiðarfæra, úrbætur á veiðarfærum
til að bæta gæði og draga úr kostnaði
og í síðasta hlutanum verður fjallað
um nýjungar á sviðið aflameðferðar
um borð í veiðiskipum. Fyrirlesarar
koma frá öllum Norðurlöndunum,
auk Hollands, Belgíu og Ítalíu. Við
munum ekki síst beina sjónum okkar
að því hvort möguleikar séu á sam-
starfi milli þessara landa og það verður
athyglisvert ef það tekst og auðvitað
afar mikilvægt. Í lok hvers hluta dag-
skrárinnar verður þátttakendum skipt
upp í vinnuhópa sem skila munu leitast
við að svara nokkrum spurningum og
hugmyndum að samstarfsverkefnum.
Að því loknu verða sameiginlegar
pallborðsumræður þar sem niður-
stöður vinnuhópanna verða kynntar
og ræddar. Vonandi verður þá fyrir-
liggjandi einhver stefna um samstarf
til náinnar framtíðar milli þeirra sem
þennan vinnuhóp sækja“Meðal er-
inda á vinnufundinum var erindi frá
Stjörnu-Odda um Fiskvala sem er ver-
kefni sem hefur verið í gangi í þrjú ár
þar sem verið er að þróa tölvusjá sem
ákveður hvað gera eigi við fiski sem
kemur inn í botntroll. Búnaðinum er
komið fyrir neðarlega í belg trollsins og
metur hann hvort hleypa eigi fiskinum
út úr trollinu eða hleypa honum aftur
í pokann. Þannig drepst ekki smá-
fiskurinn. Svíar voru með erindi um
þorskveiðar í Eystrasalti og norskt er-
indi fjallaði um togveiðar á ákveðnu
dýpi með flottrollshlerum sem er sökkt
þannig að þeir fljóti rétt yfir botninum.
Antonio Sala frá Ítalíu fjallaði um orku-
notkun, en hann er mjög framarlega
á sviði rannsókna á orkusparnaði við
fiskveiðar. Halla Jónsdóttir greindi frá
Ljósvörpunni sem hún hefur verið að
þróa þar sem ljós á að smala fiski inn
í vörpuna, sagði Jónas R. Viðarsson
sem fjallaði um strandveiðar í löndum
við Norður-Atlantshafs og ráðstefnu
um það efni sem haldin var í í nóv-
embermánuði 2013. Í fjórða hluta
vinnufundarins var meira rætt um
meðferð aflans um borð, blóðgun og
fleira en minna um sjálf veiðarfærin.
Skipstjórinn á Finni fríða frá Færeyjum
skýrði frá þeirra reynslu við að nota
tvö skip við makrílveiðar. Skip dregur
trollið á hefðbundinn hátt en því fylgir
anna skip sem dælir aflanum beint upp
úr trollinu meðan verið er að draga.
Trollið er aldrei tekið inn og þannig
er komið í veg fyrir þrýsting á aflann
sem ætti þar með að verða mun betri og
verðmætari til vinnslu. Síldarvinnslan
á Neskaupstað hefur einnig verið að
reyna þessa aðferð.
Dæling fisks úr trolli
með undirþrýstingi
Hans Van De Vis frá Imares í Hollandi
sagði frá frá rannsóknum á því að rota
allan fiskinn með rafmagni áður en
honum er „slátrað“. Þetta er aðferð sem
þekkt í fiskeldi en margir á ráðstefn-
unni töldu það fróðlegt að sjá hvernig
og hvort hún sé nothæf við veiðar á
villtum fiski. Sagt var frá norsku verk-
efni „Crisp project“ sem er mjög stórt
R&Þ verkefni sem fjöldi sjávarútvegs-
fyrirtækja og aðila sem þjónusta iðnað-
inn taka þátt í. Framkvæmdastjóri út-
gerðafyrirtækisins Nergård í Tromsö
fjallaði um verkefnið og hvernig hans
útgerð muni nýta sér niðurstöður ver-
kefnisins. Hann fjallaði m.a. um til-
raunir með að dæla fiski upp úr trolli
með undirþrýstingi svo ekki þarf að
draga pokann um borð og það verður
nánast enginn þrýstingur á aflann sem
bætir verulega gæði hans. Það er því
víða verið að þróa aðferðir sem miða
að því að losna sem mest við þrýsting
á aflann þegar pokinn er tekinn um
borð í veiðiskipið.
Jónas R. Viðarsson saðist vona að
eftir þennan vinnufund væri kominn
grunnur að samstarfsverkefni sem nýt-
ist útgerðum og rannsóknaraðilum frá
öllum þátttökuaðilum, sem og öðrum
þeim sem koma til að fylgjast með fyr-
irlestrum og draga af því þekkingu til
framtíðar.
- En hefur það gerst? Jónas R. Viðars-
son var spurður fyrir skemmstu hvort
sótt hefði verið um fjármögnum eins og
stefnt var að á ráðstefnunni og hvort það
hefði borið einhvern árangur.
„Sótt hefur verið um styrki í nor-
rænu sjóðina sem og ýmsa evrópska
sjóði. Ekkert svar hefur borist og af
þremur umsóknum sem voru sendar
til Evrópusambandsins hefur tveimur
verið hafnað en svar ekki borist vegna
þeirrar þriðju. En ég er alls ekki bjart-
sýnn. Norskir samstarfsaðilar okkar
hafa hins vegar náð í fjárframlög í
Noregi“Jónas segir að m.a. sé verið að
vinna að verkefnum sem draga úr olíu-
notkun, m.a. með breyttu efni í trolli
og aðferð við að bæta meðferð fisksins
með því að dæla fiski upp úr snurvoð
og jafnvel einnig upp úr botntrolli svo
ekki þurfi að taka það um borð. Það
verkefni lofar góðu.
Jónas R. Viðarsson fagstjóri hjá MATÍS.
Traust Know How kynnti framleiðsluna á sjávarútvegssýningu í Brussel:
Hefur lokið við smíði tveggja
fullkominna hörpuskelsverksmiðja
Traust þekking ehf. að Lækjar-koti við Borgarnes er fyrirtæki þar sem hugvit og hönnun er
í hávegum höfð við gerð fiskvinnslu-
véla undir vörumerkinu „Traust Know
How“Hjá Traust þekkingu eru hann-
aðar vélar fyrir vinnslu á ferskfisk,
saltfisk, skelfisk, fiskþurrkun, loðnu-
hrognavinnslu og fleira. Fyrirtækið
hefur þjónað matvælamarkaðnum í
yfir 30 ár með góðum árangri. Í Lækjar-
koti er smiðja þar sem allar vélar eru
framleiddar. Nefna má að boðið er upp
á sprautusöltunarvélar og saltdreifi-
kerfi, hrognaskiljur, flæðilínur, flokk-
unarvélar, skreiðarpressur og margt
fleira.
Traust Þekking var á síðasta ári að
smíða fullkomna hörpuskelsverk-
smiðju í stóran rússneskan togara sem
stundar hörpuskelveiðar við Kúrileyjar
sunnan Kamchatka. Í ár var lokið við
smíði annarar hörpuskelsverksmiðju
í systurskip togarans sem smíðað var
í á síðasta ári, en hjá sama útgerðar-
fyrirtæki.
Traust Þekking ehf. gangsetti ný
tæki á Spáni í desembermánuði 2012
en þessar nýju vélar eru notaðar til
þess að sprauta pækli eða „fiski í fisk,“
hvort sem er til framleiðslu á ferskum
eða söltuðum fiski. Þar á meðal er
nýja TR-850 Injector sprautuvélin,
Easy Brine mixing system, sjálfvirkur
pækilblöndunarbúnaður, Easy Chiller
pækilkælir, Easy Mincer marningsvél
sem tekur fisk afskurð og beinagarða og
pressar fiskinn frá roði og beinagarði.
Þetta skilar góðum fiskmarningi. Easy
Flaker er fiskblokkarhefill sem tekur
blokk af frosnum marning og heflar
hana niður.
Fyrsta tæki
sinnar tegundar
Easy-Inject“Fish in Fish“ auðsprautun
tekur fiskflögurnar og hakkar þær
niður í öragnir (fisk protein) sem er
síðan sprautað inn í ferskan fisk með
pækli og bætir bragð afurðarinnar en
heldur gæðunum. Eggjahvítuefnið
samlagast fiskinum og lekur ekki út úr
honum og hefur fiskurinn sömu áferð
og fyrir sprautun. Þessi aðferð er einnig
notuð við saltfiskframleiðslu. Þetta
tæki er það fyrsta, sinnar tegundar,
sem fundið er upp og þróað hér á
landi. Tækin eru öll einföld í notkun
og auðveld í þrifum.
Það nýjasta frá Traust er Easy
Portioner skurðarvél, Easy Compact
Grader lítill flokkari, Fresh Product
Grader ferskfiskflokkari, Salt Fish
Grader saltfiskflokkari, Easy Grader
Pelagic channel grader heilfiskflokkari,
Easy Weight Batcher samvalsflokkari,
Easy Defrosting System uppþíð-
ingarkar eða snigill og hreinsibúnaður
fyrir frárennsli. Traust Know How Ltd.
hefur þróað og framleitt fiskvinnslu-
vélar í meira en 30 ár og er eitt af frum-
kvöðlum hér á landi í þróun á fiskfram-
leiðsluvélum. Traust Know How tók
þátt í sjávarútvegssýningunni í Brussel í
aprílmánuði 2013 og er meðal sýnenda
á Íslensku sjávarútvegssýningunni í
Kópavogi í lok septembermánaðar.
Fyrirtækið er þekkt víða um heim. Hörpuskelsverksmiðja.
Fisk í fisk kerfi sem verður stöðugt vinsælla hjá fiskverkendum.