Fréttir - Eyjafréttir - 14.03.2002, Qupperneq 8

8
Fréttir
Fimmtudagur 14. mars 2002
Margrét Hofteig og John Hgjdor Hofteig, Kanadamenn af íslenskum ættum í heimsókn:
Stödd á Islandi í sjötta sinn
Fyrir skömmu síðan voru
stödd hér í Vestmanna-
eyjum Margrét Hofteig
Hattstad og bróðursonur
hennar John Haldor
Hofteig. Þau hafa hvort
fyrir sig ferðast sex sinnum
til Islands en þetta var
fyrsta ferðin til Vest-
mannaeyja. Þau eru af
íslensku bergi brotin en
forfeður þeirra fluttust til
Vesturheims á sínum tíma.
Alltaf töluð íslenska
Margrét Hofteig Hattstad er fædd 2.
maí 1909 og uppalin í eða nálægt
Minneota sem er smábær í Minnesota
og margir Islendingar settust að í.
Móðir hennar var fædd á Vopnafírði
en hún var á fyrsta ári þegar foreldrar
hennar og fjölskylda fluttust til
Ameríku 1878. Faðir hennar fæddist
í Minneota en hann átti ættir að rekja
til Egilsstaða og bæjarins Hofteigs
sem íjölskyldan kennir sig við.
Margrét talar reiprennandi íslensku
og tilheyrir síðustu kynslóðinni sem
ólst upp við að íslenska væri töluð á
heimilinu. „Foreldrar mínir brúkuðu
bara íslensku fyrstu árin og það var
alltaf töluð íslenska öll mín uppeldisár.
Þegar ég stálpaðist las ég tímarit fyrir
afa minn. Eg átti marga ættingja sem
töluðu málið en í föðurætt voru afi og
amma og í móðurætt voru langafi og
langamma, afi og amma, ásamt
frænkum og frændum. Langafi átti
ættingja í Kanada lfka og þau fluttust
þangað síðar og hann lést þar,“ segir
Margrét.
Margrét segist ekki hafa haft
sérstakan áhuga á Islandi né spurt
mikið um landið þegar hún var að
alast upp. „Það var kort af íslandi
uppi á vegg heima og fólkið mitt talaði
um landið, og þá landið eins og það
var þegar það fór. Það talaði um
Grundarhól og Glaumbæ eins og
ekkert hefði breyst. Ein frænka mín
hafði meiri upplýsingar frá sínum
foreldmm og var ein sú fyrsta af okkur
til að heimsækja ísland, það gerði hún
1962 til 1963. Ég hef hitt ættingja
mína hér en langafi minn ólst upp á
Víkingavatni og frændfólk mitt frá
Skeggjastöðum býr í Reykjavík og á
Egilsstöðum. Það er mjög gaman að
hitta þetta fólk og það tekur mjög vel á
móti okkur.“
Miklar framfarir í málefnum
fatlaðra
Margrét ólst upp á sveitabæ og vann
þau verk sem til féllu á heimilinu
meðal annars við garðyrkju. Hún
giftist manni af norskum ættum sem
hét Theódór og var stálsmiður.
Margrét var spurð hvort ekki hafi
margt breyst frá því hún var að alast
upp fyrir um níutíu ámm. Hún segir
svo vera og minnist sérstaklega á
málefni fatlaðra. „Ég vann við um-
önnun fatlaðra lengst af og það hafa
orðið miklar framfarir í þeim efnum.
Fatlaðir vora settir til hliðar og dæmi
vom um að fólk ætti flogaveik böm
sem enginn vissi um. Betri lyf hafa
bætt og breytt líðan fólks og gert því
mögulegt að búa heima í stað þess
vera á stofnunum. Menntun starfs-
fólks og öll þjálfun fatlaðra hefur tekið
miklum framfömm. Stofnanir em
ekki eins stórar og fatlaðir búa saman
á heimilum. Nú er hægt að hjálpa
MARGRÉT Hofteig Hattstad og bróðursonur hennar John Haldor Hofteig. Þau hafa hvort fyrir sig ferðast sex sinnum til íslands en þetta
var fyrsta ferðin til Vestmannaeyja.
Margrét segist ekki hafa haft
sérstakan áhuga á íslandi né
spurt mikið um landið þegar
hún var að alast upp. „Það
var kort af íslandi uppi á
vegg heima og fólkið mitt
talaði um landið, og þá landið
eins og það var þegar það fór.
Það talaði um Grundarhól og
Glaumbæ eins og ekkert
hefði breyst. Ein frænka mín
hafði meiri upplýsingar frá
sínum foreldrum og var ein
sú fyrsta af okkur til að
heimsækja ísland, það gerði
hún 1962 til 1963. Eg hef hitt
ættingja mína hér en langafi
minn ólst upp á Víkingavatni
og frændfólk mitt frá
Skeggjastöðum býr í
Reykjavík og á Egilsstöðum.
Það er mjög gaman að hitta
þetta fólk og það tekur mjög
vel á móti okkur.“
börnum sem fæðast vansköpuð, með
aðgerðum og til dæmis hægt að laga
hendur og fætur.“
Allt tært og hreint
John Haldor er bróðursonur Margrétar
en faðir hans var Halldór Jón Hofteig.
Hann talar ekki íslensku enda var hún
ekki töluð á heimilinu þegar hann ólst
upp en hann sagði mikil og náin
tengsl hafa verið innan fjölskyldunnar.
Vinir og vandamenn hittust oft og þá
talaði eldra fólkið íslensku. I Minne-
ota var starfandi kvenfélag og það stóð
fyrir samkomu á hverju vori. Þó svo
John tali ekki íslensku segir hann
„samkoma“ þegar hann talar um
hátíðina.
„Ég var ekki mjög upptekinn af
tengslunum við Island en þó svo ég
væri kominn í háskóla vildi ég alltaf
mæta á samkomurnar. Þar vom sýndar
kvikmyndir frá Islandi og sungin
íslensk þjóðlög o.fl. Þórdfs frænka
mín fór til Islands 1963 og hitti
ættingja í Reykjavík.
Ég lékk tækifæri til að koma hingað
1979 og aftur 1999 og er búinn að
koma fimm sinnum síðustu þijú ár. Ég
er búinn að fara hringinn í kring um
landið og það heillar mig mjög mikið
hvað allt er tært og hreint. Ég fór eitt
sinn út að keyra með Vigfúsi Ingvars-
syni frá Egilsstöðum og ég spurði
hann hvaða vatn þetta væri sem var
framundan og hann sagði mér að þetta
væri sjórinn," segir John. „Þetta hafa
verið hillingar skýtur Margrét inn í á
sinni gömlu og góðu íslensku."
Alitinn skrýtinn eða
skondinn
John segist einnig vera mjög hrifinn af
hinum skörpu skilum í landslaginu og
nefnir græn tún, kletta og hraun. „Ég
hef mikinn áhuga á að læra íslensku
en ég hef áhuga fyrir tungumálum og
tala auk enskunnar frönsku og þýsku.
Það er gaman að ferðast með Margréti
því hún talar málið og ég skil auðvitað
talsvert í íslensku. Ég læri alltaf meira
og meira um landið og ættemi mitt og
ég tek mikið af myndum.
Fólkið hér er mjög vingjamlegt og
þegar ég var hér 1999 fór ég í langa
göngu um Reykjavík. Ég sagði góðan
dag við þá sem ég mætti og allir tóku
undir. Ef ég gerði það á götu í
Chicago væri ég álitinn skrýtinn eða
skondinn. Ef ég sýni áhuga á íslandi
þá em Islendingar opnari og ættingi
minn á Húsavík sagði að áhugi á
tengslum við Islendinga vestanhafs
hefði vaknað fyrir um tuttugu og fimm
árum og nú er verið að rannsaka þetta.
Aður hefðu verið litið svo á að fólkið
hefði yfirgefið landið.“
Hekluklúbburinn
Margrét er spurð nánar út í sam-
komumar hvort einhverjar hefðir
tengist Islandi „Hekluklúbburinn
hefur staðið fyrir þessum samkomum
í meira en sjötíu og fimm ár. Fyrst í
stað voru þær í Minneota en nú eru
þær haldnar í Minneapolis en margt
fólk flutti frá sveitinni inn í borgina.
íslenska Heklufélagið var kvenfélag
og síðar breyttist það í Islendinagfélag.
Kvenfélagið safnaði peningum fyrir
háskólanemendur sem vildu stunda
nám á íslandi og eins til að styrkja
íslenska háskólastúdenta til náms í
skólum úti.
Á þessum samkomum er alltaf
boðið upp á vínartertu sem em þunnar
kökur fimm til sex lög og beijamauk á
milli. Ég var líka alltaf með vínartertu
á þakkargjörðadaginn en ég man ekki
eftir sérstökum hefðum á hátíðum sem
tengjast íslandi. Við brúkuðum ekki
íslenska búninginn en við fómm alltaf
til guðsþjónustu um jólin. Ég heyrði
um jólasveina og ekki má gleyma
jólakettinum."
Chicago aðferðin
John segist alltaf sækja þorrablótin
sem haldin em í Chicago og sam-
komumar eins og fyrr segir til að efla
tengslin við landið. ,Á samkomunum
er alltaf spilað happadrætti og á þeirri
síðustu keypti ég heilan helling af
miðum og vann ferð til Noregs með
stoppi á Islandi. Það vom hjón búin
að vinna ferð tvisvar í röð og margir
reiknuðu með að þau ynnu líka í þetta
skipti. Ég sagðist sagðist nota
Chicago aðferðina, kjósa snemma og
kjósa oft en það féll ekki í góðan
jarðveg. Þegar ég sagðist ætla að taka
Margréti frænku með urðu allir sáttir
því það þykir öllum svo vænt um
hana,“ sagði John.
Hann vildi einnig taka fram að hún
væri oft kölluð Margrét brauðgerð-
arkona því hún bakaði einsktaklega
góð brauð og hefði haldið námskeið í
brauðgerðarlist.
Eru fáir eftir
Eins og fyrr segir talar Margrét mjög
góða íslensku og tilheyrir síðustu
kynslóðinni sem ólst upp við að tala
hana. Þegar hún er spurð hvort hún fái
ekki sjaldan tækifæri til að tala hana
segir hún svo vera. „Það em allir
famir fyrir utan vinkonu mína sem er
hundrað ára og systur hennar sem er
yfir nírætt. Við hittumst einstaka
sinnum og tölum stundum saman í
síma,“ segir Margrét.
Að lokum má geta þess að þegar
blaðamaður var í bamaskólanum í
sínum fyrstu enskutímum þá sagði
kennarinn nemendum sínum frá því
að afkomendur íslendinga í vestur-
heimi töluðu íslensku en vantaði
nýyrði yfir tækninýjungar. Sagði hann
þá blanda saman íslensku og ensku og
tiltók orðið bíl sérstaklega. Þegar
Margrét var spurð hvort hún vissi
hvað bíll væri þá endurtók hún orðið
eins og hún væri í vafa en sagði svo
þegar hún áttaði sig, „Við kölluðum
það alltaf bifreið."
Það var sannarlega gaman að fá tæki-
færi til að tala við einn af þeim síðustu
einstaklingum sem varðveitt hafa
málið í „nýja heiminum" og virtist
vera eins íslensk og hver önnur kona
sem alltaf hefur búið hér.
Guðbjörg