Alþýðublaðið - 07.06.1924, Qupperneq 2

*LK»YB>l$aX.A»X»
ð
R éttor.
Fyrir nokkru er komið út i.
—2. hefti áttunda árgangB af
tfmaritinu Rétti. Eius og fyrr
flytur það fróðlegar rltgerðir um
marga konar efni. Þessi hetti
byrja auðvltað á mesta hugðar-
efni Réttar, landskatts kennlng-
unni, sem kend er við Henry
George. Stefnu þessari vex auð-
sjáanlega stórum fylgi víðs vegár
um iöndin, eins og sjá má af þvf,
að á alþjóðaráðsamkomu um
landskattsstefnuna, sem haldin
var f Oxford á Englandi 13.—
20. ágúst 1923, voru saman
komnir um 260 fulltrúar,- læri-
iveinar Henry Géorges trá 14
ISndum. Vissulega er vert að
kynnast þessari stefnu. En alt af
hefir mér þótt undarlsgt, að
sporgöngumenn þessara kenn-
inga hér á landi skuli vera jarð-
eigendur og all-burgeislegir bú-
andmenn.
Næsta grein er um Walter
Ráthenau, hlnn þýzka fjármála-
mánn, hugsjónamann og rithöf-
und, sem dreplnn var í hitt ið
iyrra. Enginn stjórnmálamaður
getur nú komist at án þess að
kynnast ritum þessa manns. Ofur-
lftið ágrlp af æfisögu og hugs-
'unum hans er þarna 1 Rétti.
Þriðja rltgerðin er lang-stærst
og ber reyndar þessi hefti uppi.
Heitlr hún >Rán eða ræktun< og
er eftir Guðm. Davfðsson. Þetta
er mjög merkileg ritgerð, skýr
og skilmerklleg, ljóst hugsuð,
skrifuð fjörlega á mjög fallegu
máll. Það er reyndar saga eða
ágrip af sögu dýra og jurtalffs
hér á landi, sfðan sögur hófust.
Á dögum iandnámsmannanna,
feðra vorra, er sagán glæsileg,
næstum eins og af aldingarðin-
nm Eden. Dýrðin dýra og jurta,
friður, yndi og frjósemi f >sælunn-
fcr reltU eru dásamlega dregin
upp fyrir áugum lesandans, svo
hann verður hugtanginn af elsku
tíl náttúru landsins Eu svo kom
höggormurinn f Eden og land-
námsmaðurinn tll íslands. Og þá
dapraðist öll gleðin. Sfðan er
mostöll saga dýra og jurta hér
á landi ekki annað en sorgar-
saga. Blóðugur upp tll sx'a
kemur landnámsmaðurlnn höggv-
andi á báða bóga sauðgæfa sak-
leysingjana, áður en þeir þektu
manninn, morðvarginn. í hugs-
unarleysi og algleymi eigingirn-
innar sviftir hann landið klæðum
frá fjöru til fjails. Og það, sem
verst er: nlðjar landnámsmann-
anna hata haldið þessu illa verki
átram alt fram á vora dagá.
Saga þessi mun því miður vera
óhrekjandi sannleikur.
Ljóslega er sagt i ritgerð þess-
ari frá því, hvernig geirfngiinnm
var útrýmt og flelri dýrum og
sumnm jurtategundum. Höf. dellir
mjög á þá stefnu, að drepa þurfi
eina tegnnd dýra til þess að
bjarga annarl, t. d. selinn vegna
laxins og ránfugla vegna æðar-
tuglsins. Vitnar hann þá til þess,
aem áður var, áður en mennirnfr
komu til sögunnar. Ef náttúran
fær að vera atskiftalaus af mönn-
um. elur hún svo vel önn iyrir
öllnm börnum sfnum, að engir
menn gera það betur.
Sfðari kafli þessarar ritgerðar
er að mestu saga ókominnar
tfðar að þvf, er snertlr ræktun-
ina, eða bendingar á helðarlegra
líf en rányrkjuna. Margar fagrar
hugsanir koma þar fram og ást
til alls, sém anda dregur. Höt.
telur eogan vafa á þvf, að temja,
megl tjöldamörg vllt dýr tii ó-
metanlegs gagns og gleði, t. d.
seiinn og marga vilta fugla.
Refarækt eigum við að hafa,
segir höf. Kynbótarefir f Norður-
Ameriku hafa verið seldir á 25 *
þúsund krónur hvert dýr. En á
meðan erum við að útrýma reí-
nnum á hinn ómannúðlegasta
hátt með eitrl og eldi. Höf. vill,
að við flytjum inn útlendar villi-
dýrategnndir, sem ekki eru hér
til, en gætn þó flfað hér og
orðið til gagns og gamans. Hver
vlll það ekki?
Maðurinn á að rækta dýrln,
>gefa þeim lífið<, segir hö',
og þá má hann taka Iffið af
þeim aftur, þegar honum þókn-
ast. Ég samþykki ekkl þessa
hugsun nema rétt f bráðina. Ég
held, að með tfmannm vaxi menn
llka frá þessari viliimensku. En
þótt höf. slái þarna á strengi
eigingirninnar tll þess að seta
morðvargana, vil ég samt þakka
honum þessa stórþarflegu og
fallegu ritgerð.
Næsta grein í Rétti et um
Í»(»(»(«eM»(at»a{aa(»c«ai4ora
Alþýðublaðlð
ð kemur út á hTerjum yirkum degi.
1
l
I
Afgreið sla
við Ingólfsitrreti — opin dag-
lega frá kl. 9 árd. til kl. 8 eíðd.
Skrifitofa
á Bjargarstíg 2 (niðri) öpin kl.
91/j—10Vs árd. og 8—9 líðd.
S í m a r:
683: prentimiðja.
988: afgreiðsla.
1294: ritstjórn.
jj Verðl ag:
S Áskriftarverð kr. 1,00 á mánuði.
* Auglýsingaverð kr. 0,16 mm. eind.
V •“■“S*
■»(«(:
8
I!
I!
i
!
I
8
8
8
8
8
8
8
J
CSO(»(»C»C»(»C»(»(:
Einu eða tveimur herbergjum
óska ég eftir í haust. Guðjón Ó.
Guðjónsson, Tjarnargötu 5.
gengi peninga, eitthvert hið
heitasta málefni dagslns. Mig
skortir þekkingu á þessu máli
tll þess að segja nokkuð um
það, en g&man er að sjá sama
htutlnn með gleraugum ýmsra.
manna, rétt sem snöggvast. í
þessari ritgerð tá fiskikaupmenri
enn nokkra skammagusn. En
lesið Rétt! Þið þnrfið þess tll
þess að íylgjast með í merklleg-
ustu málunum.
Sigurj. Jónsson.
Svo nefn.dnr
sparnaður.
Spirnaður er orð, sem allir
kannast við, en svo mikil mis-
notkun er o'ðin á hinum rétta
sp <rnaðl og því, eem menn nú
kalla sparnað, að furðu gegnir.
Að spara eyri í dag, sem á
morgun hefir þ«ð í för með sér,
að kasta verður krónu, er vfst
að flestra álfti engin framtfðar-
sparnaðaraðferð.
Ekki heldur get ég álitið mig
spara, þó ég borði ekki heima
bjá mér, haSdur kaupi mér mat
í næsta húsi.