Stígandi - 01.01.1944, Blaðsíða 80

78
UM BÆKUR
STÍGANDI
son á Veigastöðum og Lárus Bjarna-
son, fyrrv. skólastjóri. Eins og upp-
talningin sýnir eru þetta allt valin-
kunnir menn í héruðum sínum og
sumir löngu þjóðkunnir. Til annarra
en þvílíkra hefir víst ekki verið leit-
að um að rita þessar minningar, og
má ýmislegt gott um það segja en
ekki allt. — Þessum minningum
fylgja þættir úr sögu skólans, ritað-
ar af Ingimar Eydal.
Allar eru þessar minningar læsi-
legar og sumar eru ágætlega
skemmtilegar. Líklegt má telja, að
flestum þyki allra skemmtilegastar
minningar Guðmundar á Sandi,
kjarnyrtar og hvatskeytlegar. Þar
eru allra skemmtilegastir palladóm-
arnir um skólabræðurna, bæði eins
og þeir komu honum fyrir sjónir í
skólanum og eins og þeir koma hon-
um nú fyrir sjónir að leiðarlokum.
Tekst honum að gera hvort tveggja
furðu skýrt í fáum orðum. Víða ber
mjög á milli um það, sem honum
sýndist líklegt að verða mundi um
þá og það er varð. Svo segir hann
um Einar á Eyrarlandi og Ingólf í
Fjósatungu: „Það sannast löngum,
að enginn veit, að hvaða gagni barn
verður". Slíkt hið sama mun honum
hafa runnið í hug, er hann leit yfir
feril fleiri skólabræðra sinna, eftir
því er honum segist frá um þá í
skólanum og síðar í lífinu. Þarf eng-
inn að væna Guðmund um það eft-
ir lestur þessara palladóma, að hann
sé að gera sig mikinn af því, að
hann hafi séð fyrir, hvað úr félög-
um hans í skólanum mundi verða.
Hitt mætti lesandanum heldur finn-
ast, að hann mundi ekki hafa lesið
skólabræður sína eins réttilega ofan
í kjölinn og hann hefir lesið þá
hvatskeytlega og skýrlega í senn.
Raunar er allra skemmtilegast að
lesa Guðmund sjálfan ofan í kjöl-
inn, meðan hann les þá gömlu félag-
ana sína. Svo hefir hann frá gengið,
að það getur ekki orðið öðruvísi en
græskulaust við hann.
Allar eru þessar minningargrein-
ar hver fyrir sig meiri heimild um
mennina sjálfa, er rita þær, en um
skólann, sem þeir hafa verið í. Er
þetta ekki sagt til þess að gera lítið
úr greinunum, því að hér er um svo
merka menn að ræða, að mikils er
vert að fá glögga heimild um það
frá sjálfum þeim, hvernig þeir líta
skólagöngu sína á æskuárunum
núna á gamals aldri og fá um leið
svipleiftur af því, hvernig þeir líta á
þroskaferil sinn. Þegar þessar minn-
ingar koma allar saman, verður líka
fengin af þeim allglögg mynd af
skólanum, ef vandlega er lesið, vel
borið saman, og á hverjum stað
hæfilega frá dregið, það sem per-
sónulegt er fyrir höfundinn.
Einna mest er skólanum sjálfum
þarna lýst í einni grein í minning-
um Sigurðar á Arnarvatni, og er þó
engin þessara minningargreina meir
bundin við persónu höfundarins
sjálfs. Annars er í öllum þessum
minningum skólanum lýst að
nokkru, og í öllum til samans svo
að óvíst er að betur verði gert á
annan hátt.
Myndir eru þarna af staðnum
Möðruvöllum, kennurum skólans,
skólahátíðinni 1900, tveimur sveit-
um nemenda í skólanum vorið 1890
og vorið 1901, og öllum höfundum
minningargreinanna.
Þórbergur Þórðarson:
Viðfjarðarundrin.
Þessa bók þarf að lesa á sérstak-
an hátt til þess að hafa gaman af
henni. En lykilinn að því, hvernig
hægt er að gera hana að skemmti-
lestri, má finna á tveimur stöðum i
henni sjálfri. Á bls. 33 hefir höfund-