Stígandi - 01.07.1944, Blaðsíða 9

STÍGANDI „FYRIR ALMENNINGSNÖF OG DALATÁ'
167
milli bandamanna innbyrðis liafi talsvert hjaðnað við ráðstefn-
nna í Teheran. Sjaldan er á það minnzt, sem er ekki ómerkilegt
atriði, að Rússar berjast við eitt herveldi, Bretar og Bandaríkja-
menn við tvö. Verði Þýzkaland fyrr sigxað, fær Rússland frið fvrr
en hin ríkin tvö og mætti joá virðast sem þeir hefðu betri aðstöðu
um afskipti á málum Evrópu en Bretland. Á móti þessu vegur
Jdó jjað, að Rússland hefir verið orustuvöllur, og því vafalaust
um geysilega eyðileggingu J^ar að ræða, sem mikið kostar að
bæta. En hver verður afstaða smáríkjanna hér í álfu til „hinnar
„heilögu þrenningar“ að stríðinu loknu? Viðurkenna þau nauð-
syn {Dess, að Jjessi þrjú stórveldi hafi geysilieri áfram undir vopn-
um og geysiflota á úthöfunum til Jaess að „vernda rétt smáþjóð-
anna“? Krafan um herbækistöðvar, flugvefli og flotastöðvar úti
um allar jarðir virðist alláleitin meðal Jjessara stórvelda og geta
varla legið til liennar nema tvær orsakir: að þau trúa sjálfum sér
ekki til að ganga svo frá málum andstæðinganna, að þeir rísi
ekki upp á ný til yfirgangs, eða að J^au treysta ekki hvert öðru
og sú blika getur ekki talizt friðvænleg. Smærri þjóðirnar munu
J)ví yfirleitt leggja kapp á afvopnun og verða mjög ófúsar til að
leyfa stórveldunum herbækistöðvar í löndum sínum. Þær vita,
að stór her leiðir til þess, að hlutaðeigandi stórveldi verður fljót-
gripnara til ofbeldisins. Þær munu telja, að framlag þeirra sjálfra
hafi ekki verið að öllu ón'flegra til styrjaldar þessarar en stór-
þjóðanna* og reynsla þeirra sé slík úr J^essu stríði, að þær muni
færastar um J^að sjálfar að sjá málum sínum sem bezt borgið í
samráði og samvinnu við stórþjóðirnar.
Að sjálfsögðu verður okkur íslending-
um oftast hugsað til þess, hver hlutur
íslands verði eftir stríð. Svo hefir ráðizt í þessari styrjöld, að
segja má, að Island hafi verið norðurhorn brezks hagsmuna-
svæðis, austurhorn J:>ess ameríska og fari svo, sem ýmsir vona,
en aðrir óttast, að Rússar fái olbogarými við Norður-Atlants-
haf meira en verið hefir, kann þess að verða skammt að bíða,
að ísland verði eins konar vesturhorn rússnesks hagsmuna-
svæðis. í fám orðum sagt, landið er á krossgötum tveggja stór-
velda, bráðum kannske þriggja. Islendingar virðast eiga völ á
tvenns konar utanríkispólitík. Onnur er si'i að tryggja sér innan-
garðsstöðu hjá einhverju stórveldanna, og kortla þá aðeins til
greina Bretland eða Bandaríkin, Jrví að Rússland mun þess ekki
megnugt um sinn að veita eyríki vernd, enda Rússar íslending-
„Eitt er landið ægi girt.'