Stígandi - 01.10.1944, Qupperneq 15

STÍGANDI
SIGURJÓN FRIÐJÓNSSON:
BENEDIKT JÓNSSON Á AUÐNUM
Það mun hafa verið vorið 1887, að ég sá Benedikt Jónsson í
fyrsta sinn. Eg kom austan frá Eiðum í Suður-Múlasýslu þetta
vor, eftir rúmra þriggja missira dvöl á Eiðaskóla, og var við
jarðabótavinnu á nokkrum bæjnm í Helgastaðahrepþi — er síðar
skiptist í Aðaldælahrepp og Reykdælahrepp — nokkurn hluta
vorsins, þar á meðal í Hólum í Laxárdal. Á heimleið þaðan að
Sandi kom ég að Auðnum og hitti svo á, að Benedikt var við
skurðgröft, var að veita fram læk í gili, sem honum þótti hafa
tekið óhentuga stefnu. Vakti það undrun mína, hversu snyrtilega
hann var til fara við þetta verk, og ekki síður hve frjálsmannlegur
hann var í framkomu og víðfleygur í tali.
Árið 1888 var stofnað hér í Suður-Þingeyjarsýslu félagið Ó. S.
F. („Ófeigur í Skörðum og félagar“) og var stofnfundur félagsins
haldinn á Einarsstöðum í Reykjadal 14. desember af fjórtán
mönnum. Eundurinn var boðaður af Benedikt Jónssyni á Auðn-
um, Pétri Jónssyni á Gautlöndum og Jóni Jónssyni á Reykjum í
Reykjahverfi, er síðar fluttist að Múla og lengi var við hann
kenndur. í fundargerð stofnfundarins segir meðal annars: „Fund-
armönnum kom saman um að ganga í heimulegt samband til þess
að framfylgja skoðunum sínum og áhugamálum, og efla og
mennta sjálfa sig til þess ætlunarverks með því að temja sér
fundahöld, lestur góðra bóka, ástundun ritstarfa og reglusemi og
árvekni í starfi og stöðu.“ Eigi voru gerð nein skráð lög fyrir
þenna félagsskap, en settar nokkrar munnlegar reglur og Pétur á
Gautlöndum kosinn „lögsögumaður" lians. Sýnir það ljóst það
traust, sem Pétur hafði þá þegar fengið í héraðinu.
Þessi félagsskapur var upphaflega aðallega „pólitískur". En á
fundi félagsmanna á Gautlöndum 10. apríl 1899 lagði Benedikt
á Auðnum frarn skriflega tillögu um stofnun félagsskapar um
kaup og lestur útlendra úrvalsbóka á vegum Ó. S. F., og bundust
þá ellefu menn samtökum um það efni. Þeir félagar Ó. S. F., er
eigi treystust til að gera sér gagn að lestri útlendra bóka, stóðu