Stígandi - 01.10.1944, Page 16

254
BENEDIKT JÓNSSON Á AUÐNUM
STÍGANDí
utan við að því leyti, svo að félagsskapurinn varð tvíþættur. í
pólitiska félagsskapnum urðu aldrei fleiri en sextán rnenn — svo
að ég muni. En í bókafélagsskapnum urðu smám saman tals-
vert l'leiri.
í þessum félagsskap urðu brátt mikil kynni með okkur Bene-
dikt, og einkum í sambandi við bækurnar og lestur þeirra. Bene-
dikt réð mestu um bókafélagsskapinn, pantaði bækurnar frá út-
löndum með aðstoð íslenzkra stúdenta í Kaupmannahöfn, sá um
geymslu þeirra, þegar þær voru ekki í notkun, og var hjálpsamur
við dreifslu þeirra á margan hátt. Var þá bvort tveggja, að ég
kom oft til Benedikts til að ná í bók, þó að langt væri milli okk-
ar, og að hann sendi mér bækur, ef l'erð féll í vil. Enda varð það
litln síðar, að með okkur hófst ýmislegt samstarf um kaupfélags-
mál, sem fjölgaði fundum okkar.
Ég ætla að það hafi verið í janúar 1893, að ég kom á kauplelags-
fund í fyrsta sinn. Fundurinn var í Múla, og var Jón Jónsson frá
Reykjum Jrá orðinn búandi Jrar. Ég tók fljótt eftir Jr\ í, að fjórir
menn voru á fundinum, er mest létu til sín taka. Þessir menn
voru Pétur Jónsson á Gautlöndum, sem Jrá v«ar orðinn formaður
félagsins, lienedikt á Auðnum og Sigurður Jónsson í Yztafelli,
meðstjórnendur hans, og Jón Jónsson frá Reykjum, sem l'yrr er
nefndur. Aðalræðumenn á fundinum voru Jreir Pétur Jónsson,
Jón Jónsson og Sigurður Jónsson. Ég varð Jress var, að oft var leit-
að til Benedikts sem Jress manns, er hefði Jrar mesta verzlunar-
Jrekkingu. En að öðru leyti lagði hann ekki mikið til mála. Og
líku máli gegndi um frænda hans, Jakob Hálfdanarson, sem líka
var á fundinum og af rnörgum er talið að drýgstan þátt liafi átt í
stolnun Kaupfélags Þingeyinga. Hann var þá orðinn nokkuð
hniginn að aldri, en hafði þó á hendi, og alllengi el’tir Jrað, af-
greiðslu á vörum K. Þ. í Húsavík.
Áður en ég vík máli mínu nánar að Benedikt á Auðnum, vil ég
minnast þeirra aðalsamstarfsmanna lians, sem ég hefi nefnt og
voru á fundinum, nokkru meira en orðið er. — Jakob Hálfdanar-
son var bjartsýnn hugsjónamaður, vandaður að ráði sínu, ósér-
plæginn og ósérhlífinn; nokkuð draumlyndur og stundum „ann-
ars lmgar“. Svo er sagt, að hann hafi gist einu sinni, sem oftar, í
Garði í Aðaldal og rekizt þar á ritgerð í sveitablaði um kínverska
trúspekinginn Lao-Tse og látið sér mjög um finnast. Er ætlun
mín, að hann hafi fundið þar sér líkt lundarfar, að sumu leyti.
Pétur á Gautlöndum var l'remur málstirður við ræðuhöld, en