Stígandi - 01.10.1944, Blaðsíða 21

STÍGANDI
BENEDIKT JÓNSSON Á AUÐNUM
259
að hann hafi talið sér hægt að ná jörðinni handa Benedikt, ef
hann vildi. En hvað sem um það er að segja, reisti Benedikt bú á
Auðnnm, næstu jörð við æskuheimili sitt, og ltjó þar allmörg ár
við lftil efni og vaxandi skuldavandræði, sem að lokum áttu mik-
inn þátt í því, að liann flutti til Húsavíkur. Er líklegt, að hann
hafi ekki séð mikið eftir búskapnum, því að hugur hans var
meira bundinn við annað. En í Laxárdal mun hann þó hafa
kunnað bezt við sig og verið nauðugt að hverfa þaðan.
Aðaláhugaefni Benedikts voru fyrr og síðar menntamál í víð-
tækasta skilningi. í æsku mun hann hafa liaft rnikinn áhuga á
söngmenntum og verið listhneigður að fleira leyti. En er hann
eltist, hneig hugur hans æ meira og meira að þjóðmegunarfræði
og umbótum á kjörum almennings. Þegar ég kynntist honum
fyrst rúmlega fertugum, hneigðist hann talsvert að sósíalisma og
var af mörgum álitinn eindreginn ,,jafnaðarmaður“. En hitt var
þó sannara, að hann var þá fyrst og fremst leitandi maður í þeim
efnum og nokktið reikandi. Og skömmu síðar hneigðist hann
eindregið að kenningum Ameríkumannsins Henry George (1839
—’97). Bækur eftir H. G. voru þá lesnar mikið af nokkrum mönn-
um hér í Þingeyjarsýslu. Og Benedikt hafði lengi síðan samband
við danska félagið „Henry G. Forening" og fékk frá því tímaritið
,,Ret“, sem íslenzka tímaritið Réttur er heitið eftir og stofnað var
upphaflega fyrir atbeina Benedikts.
Benedikt átti jafnan mikinn þátt í málefnum Kaupfél. Þing-
eyinga og einkum vörupöntunum þess, á meðan það hafði bein
viðskipti við útlönd, áður en S. í. S. kom til sögunnar. Naut
félagið þar málakunnáttu hans og verzlunarþekkingar. Ég hefi
áður getið þess, að K. Þ. hafi verið Benedikt ástfólgið á líkan
hátt og eigið eftirlætisbarn. Og sjálfur leit ég svo á, að sú hneigð
kynni sér ekki alltaf nauðsynlegt hóf hjá honunr og fleiri ráða-
mönnum félagsins; leiddi þá út í rneiri samkeppni við kaupmenn
og meiri verzlun en heppilegt væri fjárhagslegri getu þess. En
jafnan mun Benedikts verða minnzt sem eins af allra fremstu
mönnum félagsins. F.n það, sem lengst nmn halda nafni hans á
lofti, er þó þátttaka hans í lestrarfélaginu Ó. S. F. og Bókasafni
Snður-Þingeyinga.
Benedikt Jónsson var óvenjulega bjartsýnn maður, bjartsýnn á
lífið. Hann var að vissu leyti mikill trúmaður. Eu kirkjulega
sinnaður var hann ekki. F.inu sinni, á okkar fyrri fundum, minnt-
ist hann nokkuð á trúna á annað líf eftir dauðann og vék að því,
* 17*