Stígandi - 01.10.1944, Qupperneq 27

STÍGANDI
HINN ÓÞEKKTI HERMAÐUR
265
nei, þeii voldugu menningarstraumar liata valið sér hinar þög-
ulu leiðir mannfélagsins. Þar eru hinar óþekktu hetjur hvers-
dagslífsins að skapa veraldarsögu, sem ef til vill verður aldrei
skráð, en er þó uppistaðan í hinum mikla og margþætta vef menn-
ingarinnar, sem komandi kynslóðir bera gæfu til að njóta.
Ég liefi aldrei kynnzt neinuin manni, senr unnið hefir nokkrar
hetjudáðir á almennan mælikvarða, en ég liefi kynnzt fjölda-
mörgum konunr og körlum, senr ég hika þó ekki við að telja
hetjur.
Ég þekkti eitt sinn ganrla konu. Hún var btiin að ljúka löngu
og nriklu dagsverki, þegar ævikr öldið konr. Hún var búin að ala
upp nrörg börn og nreðal annars átti hún son fátækan, er lrafði
fyrir nrörgunr börnunr að sjá.
Kraftarnir leyfðu nú ekki lengur neina vinnu, en syninunr fá-
tæka \ ildi hún hjálpa, og það gerði lrún nreð þeim lrætti, að lrún
dró af nratnum sínunr, þegar þess var kostur, og sendi hann til fá-
tæku sonarbarnanna, þegar ferð féll. Hún drakk kaffið sitt syk-
urlaust, en safnaði sykurnrolununt og sendi þá sömu leiðina.
Þetta var ein hin kærleiksríkasta kona, senr ég lrefi þekkt, og
eru þær þó nrargar og víða. Þessa konu set ég á bekk rneð Helgu
Haraldsdóttur og Auði Vésteinsdóttur, þótt luin ynni engin sam-
bærileg þrekvirki.
Myndu þær ekki verða nrargar íslenzku alþýðukonurnar, senr
nryndu lrækka og stækka í augunr okkar, ef við þekktunr kjör
þeirra og hvernig þær bregðast við þeinr, og nryndi það vera
nokkur stétt í landi voru, fyrr eða síðar, er þjóðfélagið standi í
nreiri þakkarskuld við en þessar íslenzku alþýðukonur, þessar
nafnlausu lretjur, sem í yfirlætislausri þögn, og oft umkonruleysi,
hafa byggt npp grunn sanrfélagsins án viðurkenningar og án
þakka?
Jón Trausti lrefir á ógleymanlegan lrátt reist þeinr óbrotgjarn-
an nrinnisvarða, þessunr nafnlausu alþýðukonum í öllu sínu unr-
konruleysi og nrikilleika í senn. Halla í Heiðarhvamnri er glæsi-
legur fulltrúi íslenzkra alþýðukvenna, senr verður stærst og
ógleymanlegust í hinunr mestu erfiðleikum. En Halla í Heiðar-
hvanrnri er ekki aðeins hin íslenzka aljrýðukona. Hún er ímynd
þéirrar þrautseigju, trúmennsku, en jafnframt þess stórlætis, senr
lrefir orðið þess valdandi, að íslenzka Jrjóðin lrefir aldrei gefizt
upp. Ég efast unr, að saga hinnar íslenzku alþýðukonu hafi nokk-