Stígandi - 01.10.1944, Síða 28

266
HINN ÓÞEKKTI HERMAÐUR
STÍGANDI
urn tíma verið skráð at' meiri skilningi og þekkingu en Jón
Trausti hefir gert í Heiðarbýlissögum sínum.
Fyrir nokkrum áratugum var fjölmenn stétt í þessu landi, sem
nú er að liverfa með öllu, en það voru hinir svonefndu vinnu-
menn og vinnukonur. En það var eins og kunnugt er verkafólk,
sem réð sig í ársvistir, en \ar oft s\o árum skipti eða jafnvel ára-
tugum á sama heimilinu. Sumir, sem mesta tryggð sýndu þessum
heimilum, sáu þar fleiri en eina kynslóð koma og hverfa. í æsku
minni kynntist ég nokkrum konum og körlum úr þessari stétt, og
cftir því sem árin hafa liðið, hefi ég betur kunnað að meta þetta
fólk. Það hefir stækkað í augum mínum og vaxið að manngildi.
Nöfn þessara karla og kvenna komust aldrei í blöðin. Þau unnu
engin stórvirki á almennan mælikvarða. Þau lifðu alla ævi í þögn
án nokkurrar opinberrar \ iðurkenningar. Heimur þeirra var eld-
lnisið, fjósið eða beitarhúsin, en ég efast um, að nokkur þjóð-
höfðingi eða hefðarmaður í hinum æðstu sætum þjóðanna þyldi
samanburð við þetta óbrotna alþýðufólk að þegnskap og trú-
mennsku við allar skyldur lílsins. Þessar óþekktu hetjur livers-
dagslífsins voru á sínum tíma salt þjóðfélagsins, því að sé það
nokkuð, sem öðru fremur gerir þjóð sterka og hamingjusama, þá
er það þetta, að allir þegnar hennar geri skyldtt sína. Sú dyggð er
móðir allra annarra dyggða.
Einhver myndi á nútímamáli nefna fólk |>etta hina kúguðu
stétt, og stundum, ef ti! vill, með einhverjum rétti. Ég efast þó
um, að verkafólk nútímans lili heilhrigðara og farsælla lífi. Og
án þess að á nokkurn sé hallað, efast ég um, að Jtað hverfi með
stærra pund yfir landamærin miklu, og ég efast loks um, að það
greiði ættlandi sínu betur uppeldisskuldina en jiessir trúu þjónar
hins liðna tíma gerðu, en með |)\ í ;iliti er ekki verið að kasta
neinum steinum að verkalýð nútímans.
Ég hefi oft hugsað um Jrað, hve komast mætti hjá miklu böli í
heiminum, ef Jreir, sem völdin hafa og yfirtökin í Jrjóðfélaginu,
væru svolítið örlátari á réttmæta viðurkenningu fyrir vel unnin
störf, ekki aðeins í orði, heldur einnig á borði. Auk þess sem
slík viðurkenning er einn hinn mesti aflvaki bæði í lífi einstakl-
inga og þjóða, myndi hún brúa Jrað djúp óvildar, tortryggni og
jafnvel haturs, setn ríkir á milli þeirra, sem vinna og veita vinnu.
íþróttamaðurinn, sem er að keppa að marki, veit, hvaða gildi
Jrað hefir að fá viðurkenningu og hvatningu. Glöggur og reyndur
kennari veit, hve máttugt uppeldismeðal það er að veita rétt-