Stígandi - 01.10.1944, Blaðsíða 40

278
FJÖL ÚR AUÐUNARSTOFU
STÍGANDI
við það, sem um hann er kunnugt. Hann unni mjög Hólum og
vildi þaðan aldrei hverfa, hvernig sem lrlés. Persónulega varð
hann fádæma hart úti, þegar eignir staðarins voru seldar, og
eftir að Gísii kom til Hóla, var liann á framfæri með lionurn
og lítt haldinn. En tryggð sinni við staðinn liélt hann, enda
var hann var til dauðadags 1820, samfleytt 50 ár, og hafði þá
verið þar dómkirkjuprestur í 45 ár í tíð fjögurra biskupa. Hann
varð elztur allra hinna gömlu Hólamanna og blæddi mjög í
augum hnignun staðarins og aðfarir Gísla, og kemur þetta vel
fram í sögu Kristínar.
Fjölin úr Auðunarstofu er ekki merkilegur forngripur út af
fyrir sig, þetta er ofboð venjulegur dyralisti úr furu, og þær upp-
lýsingar, sem hann gefur um Auðunarstofu, eru harla litlar. En
samt er þessi fjöl betri en ekkert. Hún minnir á hið fornfræga
hús, gefur tilefni til hugleiðinga um sögu þess og örlög. Hún
minnir á Gísla Jónsson á Hólum, sem virti að vettugi forna frægð
og virðuleik Auðunarstofu vegna dalanna, sem hann gat fengið
fyrir hana, og hún minnir um leið á alla þá mörgu íslendinga,
sem grandað hafa fornum minjum þjóðar sinnar. En hún minnir
einnig á Gísla Jónsson á Hofi og þá fáu íslendinga, sem gæddir
hafa verið álíka hugarfari og hann, hafa átt þá menningu, sent
er ræktarsemi til fornra minja. Það getur vel verið, að eitthvað sé
af spýtnarusli úr Auðunarstofu í refti bæja og útihúsa í Skaga-
firði, en Gísli á Hofi er sá eini maður, sem ég véit til að geymt
hafi fjöl úr stofunni af einskærri virðingu fyrir aldri hennar og
sögu. Því miður er slíkt hugarfar allt of fátítt meðal Islendinga.
Land vort er flestum löndunt snauðara að fornum minjurn og
þjóðin hirðulausari um þær en margar grannþjóðir vorar. Þeir
hefðu þurft að vera færri, sem líktust þeirn Gíslanum, sem stof-
una reif, en hinir miklu fleiri, sem sammerkt áttu við Gísla á
Hofi, sem fjölina geymdi. Þá væri ísland skemmtilegra land en
það er og vér sjálfir auðugri.