Stígandi - 01.01.1949, Blaðsíða 31

Ég tel það því víst, að örfáir landnámsmenn liafa selt annað
land en það, sem þeir bjuggu sjálfir á, eða einhvern hluta þess,
eða þá land, sem lá að þessu búlandi. En þetta er í fullu sam-
ræmi við þá niðurstöðu um skoðun manna á landeign í þá
daga, sem ég hef komizt að áður, að aðeins byggt og hagnýtt
land var viðurkennt sem eign eða full eign þess, sem hafði numið
það. Því áttu menn að fala og kaupa land, sem þeir þóttust
eiga heimild til að eigna sér ókeypis? Að borga fyrir fengið land
aðeins til málamyndar, til þess að losna við þær skuldbindingar
og þá hættu á riftingum, sem fylgdu gjöfum, eins og Steinunn
hin gamla kvað hafa gert gagnvart Ingólfi Arnarsyni, virðist
fæstum hafa komið í hug, enda munu landnámsmenn hafa hirt
lítið um að selja land með þessum hætti. Það getur auk þess
verið, að það hafi mælzt illa fyrir, þegar menn reyndu að selja
land, sem þeir höfðu eignað sér skömmu áður með vafasamri
heimild og hvorki borgað fyrir né byggt eða ræktað.
Samt hefir einn af helztu landnámsmönnum selt mestan hluta
stórs landnáms. Það er Hrollaugur Rögnvaldsson. Hann nam
Hornafjörð og Suðursveit allt vestur að Kvíá og bjó í upphafi
austast í Hornafirði. Seinna seldi hann fjórum nafngreindum
mönnum, sem komu út á eftir honum, þenna hluta lands síns
og eins allt land vestur til Hestgerðismúla, það er allan Horna-
fjörð og austurhluta Suðursveitar, og flutti á Breiðabólstað í
Fellshverfi. Vestasta hluta landnáms síns hefir hann gefið frá sér.
Hann virðist vera sá eini maður, sem fékk ráðstafað landnámi
sínu öllu, þó að það væri miklu stærra en svo, að hann gæti
skipað það skipverjum og frændum sínum.
Þetta er undantekning. Hún er mjög fróðleg, svo sem oft vill
vera um undantekningar. Landnámabók kallar Hrollaug höfð-
ingja mikinn og vin Haralds konungs hins hárfagra. Hann átti
miklu betri aðstöðu til þess að halda allt það land eignarhaldi,
sem hann hafði kastað eign sinni á, en flestir aðrir menn, sem
áttu álíka stór eða stærra landnám.
Frh. i næsta hefti.
STÍGANDI 29