Stígandi - 01.01.1949, Blaðsíða 34

lenzku þjóðarinnar að leggja land sitt l'rarn. Þannig hetir jarð-
vegurinn verið plægður og þannig lrefir verið sáð. Nú fer upp-
skerutíminn í lrönd.
Til er önnur áróðursmynd, sem er eins konar andhverfa þeirrar,
sem hér liefir verið lýst. Eini munur hennar og þessarar er sá, að
það sem bjart er í annarri, er dökkt í hinni. Hin góðu öfl heita
þar kommúnismi, sósíalismi eða lýðræði, eins og í hinni fyrri
mynd, og eru kennd við austur, hin illu auðvald eða afturhald,
og eru kennd við vestur. Að öðru leyti eru myndirnar eins, það
hugarfar, sem þær þróa, hið sama. Þessi áróðursmynd hefir þó
margfalt minni þýðingu hér hjá oss en hin fyrri, af þeim ástæðum,
sem nú skal greina:
I fyrsta lagi eru útbreiðslumöguleikar hennar mjög takmark-
aðir sökum veikrar áróðursaðstcðu og að ýmsu leyti slæmra skil-
yrða að öðru leyti. í öðru lagi liefir hún ekki teljandi þýðingu
í sambandi við sjálfstæðismál þjóðarinnar. Hún hefir ekki verið
notuð og mun ekki verða notuð til að undirbúa jarðveginn fyrir
kröfur um herstöðvar hér á landi. Lega landsins gerir þetta ör-
uggt, enda þótt ekki kæmi annað til.
Þjóðfélag, þar sem áróður, slíkur og hér hefir verið lýst, hefir
náð verulegum árangri, er að ýrnsti leyti á svipuðu stigi og heim-
urinn er allur samkvæmt myndum liins sania áróðurs. Klofið í
tvær andstæðar, ósættanlegar fylkingar, þar sem hver um sig álítur
hina inntak liins illa í þessum heirni. Skilyrðin fyrir friðsamlegu
og frjálslegu stjórnarfari eru senr óðast að hverfa. Brautin rudd
fyrir einræði, ofbeldi og kúgun.
Hinar einlöldu myndir áróðursins eru alltaf rangar, alrangar.
Veruleikinn er aldrei einfaldur, heldur margþættur og flókinn;
aldrei í fáum litum og sterkum, heldur með óendanlegum lit-
brigðum og skuggaskiptum. Það er ekki til nein einföld heims-
skoðun eða lífsskoðun, er lýkur upp leyndardómum mannlegrar
tilveru sem eins konar þjófalykill. Allt slíkt er blekking. Þeir,
sem flytja almenningi slíkan boðskap, eru ýmist lævísir áróðurs-
menn, starfandi með ákveðin markmið fyrir augum, eða fávísir
menn, sem hafa það eitt sér til málsbóta, að þeir vita ekki betur.
Hinir fyrri eiga sér engar málsbætur. Eitt frumskilyrði þess, að
lýðræði geti orðið annað en fagurt nafn, er, að mikill hluti þegn-
anna, helzt sem allra flestir, hafi öðlazt þekkingu, gagnrýnisgáfu
og íhygli, er geri þá að einhverju talsverðu leyti ónæma fvrir
sefjun hinnar magnþrungnu áróðursvélar nútímans. Það er
32 STIGANDI