Stígandi - 01.01.1949, Blaðsíða 52

áfram að hlaða borð sitt slíkum krásum, má verða það til hugg-
unar, að á síðustu áratugum virðast hafa opnazt ýmsar nýjar leiðir
í matvælaframleiðslunni. Mannsandanum hefir orðið mikið
ágengt í baráttunni við skortinn á ýmsum sviðum. Þar sem vantað
hefir gúm, hefir verið búið til gervigúm, þar sem engin jarðolía
hefir verið, hefir verið framleitt gervibenzín, í stað náttúru-
silkis nota menn gervisilki, nylon og perlon, í staðinn fyrir tré og
málma, alls konar plastefni, sem að ýmsu leyti taka náttúruefn-
unum fram. Þegar mannkynið vantar mat, ltvers vegna þá ekki
að búa til gervimat?
Menn og dýr nærast á kolvetni, fitu og eggjahvítuefnum. Kol-
vetnin fást aðallega úr jurtaríkinu, fitu- og eggjahvítuefnin ýmist
úr jurta- eða dýraríkinu. Skyldi nú vera hægt að framleiða þessi
nauðsynlegu efni í verksmiðjum?
Efnafræðingum liefir ekki tekizt að leika það eftir jurtunum
að hagnýta orku og liita sólarljóssins til þess að búa til kolvetni
úr vatni og kolefni með aðstoð dálítils af steinefnum. Á þessari
starfsemi grundvallast allt líf, og leyndardóma hennar þekkja
jurtirnar einar enn sem komið er. Gervikolvetni hefir því ekki
tekizt að framleiða, og allur gervimatur verður því að vera úr
náttúrukolvetni. Efnafræðingunum hefir heldur ekki heppnazt
að framleiða gervieggjahvítu, svo að í öllum gervimat hlyti einnig
að vera eggjahvíta úr náttúrunni. En það hefir tekizt að fram-
leiða gervifitu.
Þýzkir efnafræðingar höfðu forystu um þá framleiðslu. Þjóð-
verjar hafa haft nóg af korni og kartöflum, þ. e. a. s. kolvetni, en
þá hefir jafnan skort feitmeti. Kjarni matvælavandamáls þeirra
þegar í liinni fyrri heimsstyrjöld og þó enn frekar í hinni síðari
var feitmetisskortur. En efnaverksmiðjum í Þýzkalandi tókst að
framleiða fitusýrur með bruna á paraffíni. Við stríðslokin voru
framleiddar í Þýzkalandi fjórar smálestir á dag af smjörlíki úr
gervifeiti, og mjög verulegur hluti þýzkrar sápu var einnig fram-
leiddur úr slíkri feiti.
í Bandaríkjunum er nú einnig framleitt smjörlíki úr gervi-
feiti. Talið er, að hægt sé að gera næringargildi smjörlíkis svipað
næringargildi smjörs með því að bæta í það vítamínum. Banda-
rískir smjörlíkisframleiðendur telja sig líka geta gætt smjörlíkið
hinu rétta smjörbragði. En samtök smjörframleiðendanna eru
sterk og hefir tekizt að leggja ýmsa steina í götu smjörlíkisfram-
50 stígandj