Stígandi - 01.03.1949, Blaðsíða 55

og búinn á annan hátt en allir aðrir. Hann var eins og einhver
útlendingur, fannst mér, og gat aldrei verið á sama máli og hitt
fólkið. Ég fékk að vita, að liann héti Áslákur og væri nýkominn
tir siglingu, eitthvað talsvert skólagenginn og lærður og kynni
jafnvel að verða sýslumaður með tímanum, framaður maður, sem
var hreinasta nýlunda á þeim tíma, og framkallaði aðdáun ann-
arra og máske öfund undir niðri.
Þegar talið barst að Gretti og Gunnari á Hlíðarenda og Gísla
Súrssyni, kom svo mikil hrifning í tvo öldunga, að þeir stóðn upp
til að rétta úr sér, og annar þeirra talaði í ræðuformi:
— Það er annað gæfa eða gjörvuleiki, sagði liann. Það sannaðist
á Gretti, því heljar, heljar-menni. Enginn verður annað en hon-
um er ætlað að verða. Forsjónin sér um það. Ekki verður feigum
forðað, né ófeigum í hel komið, segir hið spaklega máltæki. Sann-
aðist þetta ekki á Njáli? — Þeim vitra rnanni. Sú fyrirmunun að
leiða syni sína á blómaaldri inn í eld brennandi, sjálfan sig, konu
sína og allt heimafólk og barnið Þórð. Þegar ég var ungur, gat ég
ekki um þetta lesið ógrátandi, og á fullorðinsárum klökkna ég æv-
inlega, ef ég minnist á þetta, nema hafi ég fengið sólargeisla ofan
fyrir flagbrjóskið eins og núna hjá honum Þorsteini mínum. Þá
skil ég, að þetta eru sjálf forlögin, vinir mínir. Og hvað er mann-
inum betra en beygja sig undir guðs ráðstöfun í einu og öllu eins
og barn í foreldra höndum? Já. Allir þræðir veraldar voru og eru
og verða í hans hægri hendi. Það er öryggi að vita þetta, finna það,
skilja Jrað. Það er blessun hverjum manni í lífinu.
Öldungurinn leit til síra Sigtryggs fyrir borðsendanum og með-
tók velþóknun. Svo settist hann og var nú eins og dálítið hnarr-
reistur.
Það hummaði dálítið í manninum í útlendu fötunum, honum
Ásláki, sem aldrei gat verið á sama máli og J^eir hinir.
— Þarna eru menn lifándi komnir, sagði hann og tók bakfall.
Njálssaga er tilbúningur. Allar íslendingasögur eru það. Það
er spursmál, hvort Grettir hefir verið til — eða Gísli. Þjóðin situi-
í svartnætti, og vanj^ekkingin er að drekkja henni og hleypidóm-
arnir og bábiljurnar. Hún starir sig blinda á tilbúin mikilmenni
aftur í fornöld, en liggur sjálf flöt í skít og ómennsku og lepor
dauðann úr krákuskel. Okkur vantar upplýsingu, vaknjngu, trú,
nýjan átrúnað. En það er ekki trú á rangláta guði í hásætinu. Nei.
Af þeim höfum við nóg. En Jrað er trú á viljastyrkinn, trú á mátt
STÍCANDI ] 25