Harmoníkan - 01.05.2001, Page 7

fEvisögubrot Ritstjöra
Ég hefi nokkrum sinnum verið spurð-
ur að því, hvort ég mundi kynna sjálfan
mig í einhverju blaðinu, og þar með gefa
lesendum frekari upplýsingar um lífs-
hlaup mitt.
Öðru hvoru hefur
þetta komið upp í
hugann og nú, þegar
ég hef tekið ákvörð-
un um að hætta út-
gáfu blaðsins, ákvað
ég að svara þessum
óskum, því hugsan-
lega eru fleiri sem
langar að vita um
slíkan furðufugl, er
leggur á sig að halda
saman efni um harmonikuna í fimmtán
ár. í snöggsoðinni samantekt er mér Ijúft
að fara svolítið yfir þau 61 ár sem þegar
eru runnin af lífi mínu. Ég er fæddur á
Steinstúni við Norðurfjörð í Ameshreppi
14. apríl 1940. Þar ólst ég upp til 12 ára
aldurs hjá fósturforeldrum, þeim Gísla
Guðlaugssyni sem var móðurbróðir minn
og Gíslínu Valgeirsdóttur, ásamt ömmu
minni Ingibjörgu Jóhannsdóttur, er lést í
hárri elli, rétt um 103 ára. Móðir mín er
Jensína Guðlaugsdóttir sem nú er orðin
93 ára og býr í Reykjavík. Faðir minn var
Hjörtur Bjarnason (Hjörtur Stapi) frá Isa-
firði, hann lést fyrir nokkrum árum. Ég á
fjögur hálf systkini. Móðir mín varð
snemma að hleypa heimdraganum og
vinna fyrir sér. Faðir minn var alla tíð
sjómaður og áttum við eftir því sem árin
liðu gott samband. Þrátt fyrir að hann
væri mikill veiðimaður og sjósóknari var
hann ávallt lítillátur og þakkaði, eða
gerði meir úr öðrum en sjálfum sér, að
lokinni veiðiferð. Hann öðlaðist mikla
reynslu í lífinu, lenti oftar en einu sinni í
lífsháska en slapp ávallt með skrekkinn.
Ekki gekk nú þrautalaust að komast í
þennan heim. Ég var fyrsta barn móður
minnar og mikill að vöxtum, tæpar tutt-
ugu merkur. Fæðingin gekk ekki þrátt
fyrir mikla kunnáttu ljósmóður sveitar-
innar Jensínu Óladóttur. Sækja varð
lækni til Hólmavíkur, um hundrað kíló-
metra leið og allt á kafi í snjó. Gerður var
út sérstakur leiðangur til að ná í lækninn
og menn fengnir til að koma honum frá
Hólmavík norður að Djúpuvík. Það
reyndist mjög erfitt því læknirinn var
drukkinn og tolldi ekki á skíðunum svo
grípa varð til þess ráðs að binda hann
liggjandi á skíðin og þannig var hann
dreginn við illan leik norður til Djúpu-
víkur. í Djúpuvík varð hann að hvílast og
sofa. Erfítt reyndist að vekja hann þar, en
tókst að lokum. Því næst var farið með
hann á bát yfir Reykjarfjörð að Naustvík,
þar sem biðu hraustir bændur úr Norður-
firði og Trékyllisvík er komið höfðu
gangandi með sleða yfir Naustvíkurskörð
og nú var lækninum komið fyrir á sleð-
anum og hann dreginn yfir skörð að
Steinstúni, fleiri klukkutíma ferð. Þá var
læknirinn gjörsamlega þrotinn að kröft-
um, og treysti sér ekki til að sinna hinni
verðandi móður, hann bað um að fá að
sofa til morguns, eftir að hafa verið neit-
að um áfengi.
Snemma morguns 14. apríl dottaði
móðir mín og dreymir að logandi kerti
standi við rúmið. Loginn flögti og var al-
veg að deyja út og hún reyndi að skýla
loganum. Þá hrökk hún upp og fannst um
leið að draumurinn minnti á, að allt væri
að verða um seinan ef barnið ætti að lifa,
enda nærri fjórir sólarhringar liðnir frá
því hún tók léttasóttina.
Hún kallaði til heimilisfólksins sem
vakti lækninn og nú var hafist handa.
Ekki vildi betur til en svo er fæðinga-
töngunum var beitt, að það rifnaði út úr
við gagnaugun og hnakkann enda koma
á daginn að tangirnar höfðu verið rangt
settar saman af lækninum. En í heiminn
komst ég samt við illan leik og kom
móðir mín einnig mjög sköðuð frá þess-
um hildarleik, enda var okkur tæpast
hugað líf. Þegar allt var afstaðið varð
lækninum að orði. „ Ef hann lifir þetta af
þessi drengur verður hann einhverntíman
hraustur.“ Mamma var marga mánuði að
ná sér og ég smá braggaðist og hef alla
tíð síðan verið hraustur. (Þessi saga hefur
verið skráð í heild sinni af Jóhannesi
Jónssyni í ritinu Strandapósturinn) A
Steinstúni átti ég góða æsku. Þar ólst ég
upp með harmonikunni en fóstri minn
lék alla tíð á tvöfalda harmoniku og var
ballspilari sveitarinnar í áratugi.
Hann gaf mér tvöfalda harmoniku er
ég fluttist frá Steinstúni, en þá var ég
svolítið farinn að spila. Ég á fóstra mín-
um að þakka áhugann fyrir harmonikunni
ásamt því að bera virðingu fyrir íslenskri
tungu og mörgu öðru sem gagnast hefur
manni á lífsins leið.
Suður á Kjalarnes fluttist ég 1952, er
móðir mín giftist Bjarna Jónssyni bónda í
Dalsmynni. Það voru viðbrigði að koma
úr hinni afskekktu sveit Arneshreppi, þar
sem t.d. var aðeins einn bíll og gamlir
búskaparhættir enn við líði. í Dalsmynni
var allt á ferð og flugi, tæknin að halda
innreið sína á hverjum bæ og bílar á
þeytingi fram og aftur um sveitina. Hin
hefðbundnu sveitastörf voru margvísleg,
20 kýr í fjósi, allt handmjólkað og með
tímanum fengu heyvinnutæki, sem beitt
hafði verið fyrir hesta, beisli fyrir drátt-
arvél.
Svo hófst vinna við ýmis störf á
Reykjavíkursvæðinu. Á bílaverkstæði,
við útkeyrslu hjá Sanitas og við blaða-
dreifíngu hjá Vikunni. Næst var haldið á
vit ævintýranna til Noregs, til Ytre Arna
nærri Bergen. Næstu sex mánuðina vann
ég í ullarverksmiðjunni Arne Fabrikker
en hélt síðan heim á leið. Eftir heimkom-
una með aukna lífsreynslu og norsku upp
á vasann hófst leitin að framtíðarstarfinu.
Byggingavinna, fimm vikna túr á togara,
Löggildingastofan, jafnvel trésmíði og að
lokum pípulagnir. Pípulögnunum féll ég
fyrir 1963 og hefur það verið mitt aðal-
starf allar götur síðan, utan tvö ár sem ég
brá mér í líki sölumanns fyrir ýmsar vör-
ur frá Kína og Rússlandi. Harmoniku-
bakterían sem fyrir var frá æskuárunum
blossaði upp nokkru eftir að ég kynntist
konunni minni 1964. Ég keypti mér
harmoniku og hóf nám hjá Emil Adolfs-
syni og síðar Karli Jónatanssyni. Einnig
naut ég kennslu Grettis Björnssonar, eftir
að Félag Harmonikuunnenda var stofnað
í Reykjavík 1977, en hann annaðist þá
kennslu hjá félaginu. I þetta félag gekk
ég strax í upphafi og lenti fljótlega í
skemmtinefnd og síðar í stjórn þess, var
formaður í þrjú ár, og fulltrúi þess í
S.Í.H.U. í stjórn landsambandsins sat ég
sem ritari í nokkur ár, auk þess að vera f
ýmsum móttökunefndum fyrir erlenda
harmonikuleikara og hljómsveitir er
hingað komu. Eftir að við Þorsteinn R.
Þorsteinsson stofnuðum blaðið Harmon-
ikan 1986 vita flestir harmonikuunnend-
ur um framhaldið.
Kona mín er Sigríður Sigurðardóttir frá
Reykjavík, en faðir hennar var Sigurður
Guðmundsson ljósmyndari þar í bæ.
Móðir hennar var Elínborg Guðbjarnar-
dóttir, húsmóðir fædd á Flateyri, þau eru
bæði látin. Við hjónin eigum þrjú börn,
Lindu Björk, Hörpu Rut og Hjört Elfar.
Þannig hljómar saga mín í stórum stökk-
um.
Hilmar Hjartarson
7